Het breinnetwerk dat verantwoordelijk is voor het ervaren van emoties is het limbisch systeem. Hersengebieden die onderdeel zijn van het limbische systeem zijn onder andere de amygdala, de hippocampus, de nucleus accumbens, en delen van de frontale cortex. Het limbisch systeem zit diep in de hersenen.
De amygdala en de hippocampus, zorgen samen voor de verwerking van emotionele herinneringen. De amygdala codeert de emotie. De hippocampus codeert de context; dat wil zeggen de mensen, de situaties, de dingen en waar iets plaatsvond.
"Wel weten we dat als er iets teleurstellends of verdrietigs gebeurt, er mínder dopamine wordt aangemaakt in de hersenen, wat ervoor zorgt dat je je minder of niet blij voelt.
Adrenaline, Noradrenaline, serotonine, dopamine, endorfine, oxytocine en cortisol zijn de belangrijkste stofjes die het type emotie bepalen. Adrenaline en noradrenaline spelen vooral een rol bij het ervaren van angst, woede en stress.
“De rol van de hippocampus wordt kleiner en de rol van de hersenschors wordt juist groter, wanneer de herinnering verplaatst wordt naar het langetermijngeheugen.” Bij emotionele gebeurtenissen blijft de hippocampus actief, waardoor de details scherper blijven.
Vernedering wordt onthouden
Ook momenten van vernedering onthouden wij goed. Dit komt omdat emotionele momenten beter worden opgeslagen in het geheugen. Herinneringen aan vernedering blijven ook extra lang hangen, omdat er vaak wordt teruggedacht aan die momenten. Hierdoor worden ze steeds opnieuw opgeslagen.
Organen, weefsel, huid, spieren en klieren: ze hebben allemaal eiwit-receptoren en hebben toegang tot en de mogelijkheid om emotionele informatie op te slaan.” Ja, dat lees je goed. Je spieren kunnen emoties opslaan.
Fysieke reacties op emoties
Had je klachten als hoofdpijn, nek- en schouderpijn, maag- en darmproblemen, hartkloppingen, trillen, transpiratie, verstoringen van de bloeddruk etc.? Het zijn allemaal merkbare veranderingen, die zijn ontstaan door hoe jij je voelde.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
Het onderdrukken van je gevoelens en emoties leidt tot ziekte. Omdat alles in je lichaam met elkaar verbonden is, betekent dit dat het één hoe dan ook effect heeft op het ander. Onderdruk je je emotioneel systeem, dan onderdruk je ook je immuunsysteem.
Zo kun je bij een dopamine tekort moeilijker bewegen, verlies je je zin in seks, heb je moeite met (vooruit) denken en is de kans groot dat je om de twee minuten in een huilbui uitbarst omdat je je emoties niet meer onder controle kunt houden. In ernstige gevallen gaat het tekort zelfs richting depressie.
Angst en paniekaanvallen: Serotonine draagt bij aan het reguleren van de stemming. Een verlaagde hoeveelheid aan serotonine kan niet alleen leiden tot depressieve gevoelens, maar kan ook een verhoogde mate van paniek en angst veroorzaken. Bovendien kan dit gepaard gaan met fobieën en obsessieve gedachten.
Serotonine en dopamine spelen een belangrijke rol bij de reacties in je brein, die ervoor zorgen dat je je gelukkig, vrolijk of optimistisch voelt. Deze twee stoffen helpen je hersenen om nieuwe vertakkingen te maken en bestaande verbindingen te versterken.
Adem bewust en goed in en uit. Je erkent je emoties, staat er even bij stil en geeft ze 'meer lucht'. Ze worden dan minder heftig en zijn beter 'in de hand' te houden. 'Even diep zuchten' is dus nog niet zo gek om je emoties te reguleren.
Bij een trauma werken de drie breinen niet meer als een eenheid. Bij een trauma reageert het zenuwstelsel op triggers die in het onbewuste geheugen zijn gekoppeld aan eerdere stressvolle situaties, het zogenoemde trauma-netwerk en komt het meteen in actie.
Angst is een emotie die bij dreigend gevaar, echt of in het voorstellingsvermogen, een reactie prikkelt in het brein. Die kan leiden tot een automatische reactie: een vecht-, vlucht- of verstijf reactie.
Herstellen van de schok
Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.
Yoga, mindfulness en sensomotorische therapie (waarbij de zintuigen door allerlei spelletjes en beweging worden geactiveerd, DE) zijn andere manieren om in een veilige omgeving te voelen wat er gebeurt in hun lijf. Ook tekenen helpt kinderen om het verlammende effect van traumatische ervaringen tegen te gaan.
Emotionele pijn is pijn die zich uit via je emoties. Denk hierbij aan intens verdriet, angst of woede. Eigenlijk is emotionele pijn iets heel normaals. Wanneer jij iets of iemand verliest, dan is het normaal dat je hierom rouwt.
Acutre stressstoornis wordt ook wel een acute stressreactie, (psychische) shock of acute crisisreactie genoemd. Een acute stressstoornis is tijdelijk en duurt maximaal vier weken. Risicoverhogende factoren voor het ontwikkelen van deze stoornis zijn een hoge leeftijd en vermoeidheid.
Hoe komt dat? Van huilen kun je hoofdpijn krijgen, maar alleen als je bedroefd bent, zo ontdekten neurologen van de Amerikaanse University of Texas in 1998. Een van de ondervraagde proefpersonen meldde heftige hoofdpijn te krijgen na twee minuten huilen. Maar: dat gebeurde alleen als ze huilde van verdriet.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Na een stresssituatie moet er weer ontspanning komen, om het effect op je lichaam uit te balanceren. Je spieren moeten zich weer ontspannen, je ademhaling moet zich weer verplaatsen van je borst naar je buik en je hartslag moet weer naar beneden gaan.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.