We weten uit eerder onderzoek dat mensen die zich eenzaam voelen meer kans hebben om hersenziekten als dementie te ontwikkelen. Er zijn daarnaast steeds meer aanwijzingen dat eenzaamheid samenhangt met het volume en de structuur van de hersenen.
Je voelt je onafhankelijker
Eens je ervan geniet om alleen te zijn, zal je je meer op je gemak voelen wanneer je eens echt alleen bent. En dat leidt tot een groter gevoel van onafhankelijkheid. Je zal je niet onrustig voelen, noch verlangen naar gezelschap wanneer je tevreden bent met jezelf.
Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst.
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%, niet in figuur).
Zij vertelde dat er drie soorten eenzaamheid zijn: existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid.
Contacten kunnen veranderen of verloren gaan door omstandigheden waarop je zelf weinig tot geen invloed hebt. Zoals ziekte, echtscheiding of het verlies van werk en inkomen. Eenzaamheid kan een duidelijk aanwijsbare oorzaak hebben, maar ook komen door een opeenstapeling van factoren.
Eenzaamheid ontstaat vaak door combinatie van risicofactoren
Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Hoewel jezelf eenzaam voelen bij het alleen wonen normaal kan zijn, kunnen deze gevoelens ook overheersend worden. Sommige mensen vinden het lastig om single te zijn en alleen te wonen. Ze voelen zich zo eenzaam dat deze gevoelens verschillende vlakken van hun leven beginnen te overheersen.
Elk jaar organiseert het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de Week tegen Eenzaamheid. In 2023 vindt deze actieweek plaats van 28 september tot en met 4 oktober. Tijdens deze editie wordt er niet alleen aandacht besteed aan eenzaamheid onder ouderen, maar onder álle doelgroepen in de samenleving.
14 procent van de jongeren tussen 15 en 25 jaar voelde zich in 2021 eenzaam. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Uit een enquête onder 7.000 Nederlanders blijkt dat vorig jaar gevoelens van eenzaamheid in alle leeftijdsgroepen zijn toegenomen.
Wat in de volksmond 'eenzaam' heet, is in feite chronische eenzaamheid. Chronische eenzaamheid is gevaarlijk. Het maakt dat mensen niet meer goed in staat zijn met anderen om te gaan. Mensen trekken zich terug uit de sociale omgeving.
Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Een slechte gezondheid is de grootste veroorzaker van eenzaamheid, maar ook persoonlijkheidskenmerken en omgevingsfactoren kunnen een rol spelen. Langdurige eenzaamheid verhoogt de kans op een depressie, hart- en vaatziekten, Alzheimer en zelfs vroegtijdig overlijden.
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.
Als je sociaal lekker in je vel zit, prikkelt dat het genotsysteem. Dat geeft een goed gevoel. Bij wie zich buitengesloten en alleen voelt, gebeurt het tegenovergestelde.Net als wanneer je jezelf fysiek pijn doet, veroorzaakt dit eenzame gevoel een prikkel in het pijnsysteem.
Heb je het idee dat het te lang duurt, is eenzaamheid iets waar je als het ware elke dag last van hebt, zoek dan hulp. Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp.
We weten dat eenzaamheid tegenwoordig veel mensen treft. Zo heeft onderzoek al eens aangetoond dat een derde van de bevolking in geïndustrialiseerde landen zich eenzaam voelt. Eén op de twaalf mensen is zelfs zo eenzaam, dat het leidt tot ernstige gezondheidsproblemen.
Eenzaamheid als psychiatrische stoornis
De stoornis is gelegen op een dieper niveau en is de oorzaak van verschillende symptomen; er is een onderliggend neurobiologisch substraat. Er is sprake van een zodanig disfunctioneren dat de persoon er schade van ondervindt.
Invloed van de omgeving
'Blijf iemand betrekken, ook al zijn ze stil of zeggen ze vaak 'nee'. Je pogingen worden echt gewaardeerd, ook al lijkt het van niet. En durf met diegene te praten, ook over hun eenzaamheid. Wat je vooral niet moet doen is een eenzaam iemand zielig vinden of alleen uitnodigen uit medelijden.
Onderzoek toont dat aan: wie geen steunend sociaal netwerk heeft, is vaker maatschappelijk en psychische kwetsbaar (marginalisering, uitsluiting, armoede, eenzaamheid, verminderde levenskwaliteit...).