Hoe kun je een slachtoffer, die bewusteloos lijkt, aanspreken? Je kunt een simpele opdracht geven als: "Doe je ogen eens open" of "Kijk mij eens aan". Schudt zacht aan de schouders. Dit doe je omdat het slachtoffer iets aan het gehoor zou kunnen mankeren.
Wat te doen bij bewusteloosheid
Zorg ervoor dat de ademweg van het slachtoffer vrij is en maak knellende kleding los. Blijf de ademhaling controleren, luister bij mond en neus. Houd in de gaten of de borstkas op en neer gaat. Leg het slachtoffer in de stabiele zijligging, om verstikking te voorkomen.
Vraag of zij 1-1-2 bellen en een AED halen. Als je alleen bent bel je zelf met de hulpdiensten en ze je de telefoon vervolgens op luidspreker. Draai het bewusteloze slachtoffer op de rug als hij daar niet op ligt, en beoordeel de ademhaling.
Wat doe je bij een bewusteloos slachtoffer dat niet ademt? Bel of laat 112 bellen en zet de telefoon op de luidspreker. Laat een AED halen als deze beschikbaar is. Volg de instructies van de centralist en de AED.
Wil een slachtoffer absoluut niet dat je iets doet, dan doe je het ook niet! Je kunt hulp aanbieden, maar niet opdringen. Voor beschutting zorgen is één van de eerste dingen die de hulpverlener kan doen. Omstanders kunnen al als windscherm dienen.
Als de cliënt niet (effectief) hoest en bij bewustzijn is
Geef 5 slagen op de rug tussen de schouderbladen: 1) ga aan de zijkant iets achter de cliënt staan, 2) ondersteun de borstkas met één hand en laat de cliënt voorover buigen, en 3) geef met de hiel van de hand snel na elkaar 5 slagen tussen de schouderbladen.
Een flauwte herkennen
Een flauwte gaat altijd gepaard met enkele symptomen zoals zweten, geeuwen en bleek worden. Daarna ervaart het slachtoffer een vermindert bewustzijn dat uiteindelijk leidt tot bewusteloosheid.
Leg de arm tegen de borst van het slachtoffer aan. Pak de arm met aaneengesloten vingers en duimen vast. Ga op je hurken zitten met je voeten in spreidstand aan weerszijden van het slachtoffer. Til het slachtoffer op vanuit je benen en verplaats het slachtoffer door achteruit te lopen.
Gasping is een reflex van het lichaam als reactie op een laag zuurstofgehalte in de hersenen. Gasping kan er op allerlei manieren uit zien. Dat hangt ook een beetje af van hoe lang de circulatiestilstand al duurt. Het wordt vaak beschreven als een schokkende, onregelmatige en/of luid snurkende ademhalingsbeweging.
De Rautekgreep is een greep die wordt toegepast wanneer het noodzakelijk is om een slachtoffer na een ongeval te verplaatsen naar een veilige locatie. Door het gebruik van deze greep kan een gewonde vlug en over een geringe afstand worden overgebracht.
De kinlift is een EHBO-techniek die gebruikt wordt om de luchtweg van een bewusteloze open te houden. Door het toepassen van de kinlift is een zelfstandige ademhaling door de bewusteloze mogelijk. Daarnaast wordt deze techniek gebruikt om een niet-ademend slachtoffer te beademen gedurende een reanimatie.
Als het slachtoffer niet antwoordt op luid en duidelijk aanspreken, de ogen niet opent als u dat vraagt en niet reageert op aanraken of een lichte pijnprikkel zoals knijpen in de handrug of oorlel, dan weet u dat er een duidelijke bewusteloosheid is. Geef zo mogelijk alvast eerste hulp.
Benader het slachtoffer vriendelijk, open en zonder vooroordelen. Vraag hem wat er gebeurd is, zonder daarbij de schuldvraag aan de orde te stellen. Leg uit wat er gebeurd is en vertel wat je gaat doen, voordat je handelingen daadwerkelijk uitvoert. Bereidt het slachtoffer voor op pijnlijke handelingen.
Bel of laat 112 bellen als het slachtoffer bewusteloos blijft of niet binnen twee minuten opknapt. Raakt iemand niet weg? Laat iemand dan tien minuten op de grond liggen en zorg voor frisse lucht.
Het bloed stroomt uit je hoofd weg, je dreigt je evenwicht te verliezen en je moet je ergens aan vastgrijpen. Soms zak je ook daadwerkelijk in elkaar en hoor je later van iemand dat je even helemaal weg was. Dit verlies van bewustzijn treedt plotseling op en duurt kort, hooguit een paar minuten.
Daadwerkelijke flauwte
Op het moment dat het slachtoffer daadwerkelijk het bewustzijn verliest is er sprake van een flauwte. Het slachtoffer wordt slap en zakt in elkaar. De spieren zijn slap. Soms draait het slachtoffer even met de ogen en de ogen blijven vaak geopend.
Wanneer het slachtoffer in een stabiele zijligging ligt, ligt het slachtoffer stevig dat het niet makkelijk terug rolt naar rug of buik. Doe dit niet als je vermoed dat het slachtoffer hoofd- en/of nekletsel heeft. Het hoofd is naar achter gekanteld en de mond naar de grond gericht.
Leg de andere arm langs het hoofd in de zogenaamde 'Superman-houding', zonder de arm hoog op te tillen. Pak het slachtoffer bij schouder en heup en kantel hem of haar op de zij. Ondersteun hoofd en nek en draai het slachtoffer voorzichtig op de rug.
De 'Heimlich' wordt nog wel toegepast, al noemen we het nu "buikstoten". Het mag geen Heimlich meer heten als je eerst rugslagen geeft. Dat komt door een rechtzaak tussen prof. Heimlich en het Rode Kruis.
Doordat de hoestkracht vaak ook minder is, lukt het niet het slijm goed op te hoesten en weg te slikken. Stikken als gevolg van slijm gebeurt echter heel zelden.
Dan kun je het slachtoffer laten zitten. o Ondersteun de borstkas met één hand en laat het slachtoffer voorover buigen. o Geef met de hiel van je hand vijf forse slagen tussen de schouderbladen. o Controleer of de luchtweg weer vrij is.