Kurmançi, Kurman(d)ji, Kirmanci of Noord-Koerdisch is het hoofddialect van het Koerdisch, dat door 65-70% van de Koerden wordt gesproken. 15 miljoen Koerden in Turkije, 2 van de 6 miljoen Koerden in Irak, 3 miljoen Koerden in Syrië, en 4 van de 11 miljoen Koerden in Iran spreken het Kurmançi.
Zowel Arabisch als Koerdisch zijn officiële talen in Irak. In de autonome regio Koerdistan (Irak) geldt het Koerdisch als dagelijkse omgangstaal en als taal van de overheid en het onderwijs. Buiten Irak is het Koerdisch nergens een officiële taal. In Turkije en Syrië overheerst het Kurmancî-dialect.
Eten, heel veel lekker eten. Koken voor tien mensen, terwijl er maar vier mensen aanschuiven. Dat is typisch Koerdisch. Het liefst delen Koerden hun laatste maaltijd met een ander.
Hoewel Kurmanci en Sorani nauw verwant zijn, zijn de talen in basisstructuur, vocabulaire en idioom verschillend (Thackston, 2006). Koerdisch is eigenlijk een verzamelnaam voor een aantal dialectgroepen. In totaal heeft het Koerdisch 5 dialecten, namelijke, Kurmanci, Sorani, Pahlavani, Hewrami en Zazaki.
Religie. De meeste Koerden zijn religieus. Circa 90% is moslim en ook zijn veel Koerden jezidi's. Een klein deel, circa 5%, is christelijk en er bestaat zelfs een kleine joodse minderheid.
In de jaren die volgen blijven de Koerden strijden voor meer autonomie of onafhankelijkheid; op politieke wijze, maar soms ook met geweld. Er zijn verschillende grote onafhankelijkheidsbewegingen. De bekendste zijn de Koerdische Arbeiderspartij, de PKK en de Iraaks-Koerdische strijdkracht, de peshmerga .
Ze leven verspreid over Iran, Irak, Turkije en Syrië. Het volk is erg nationalistisch en strijdbaar, mede dankzij hun onderdrukking. Ze hebben nooit een eigen land gehad. De Koerden zijn een van de vele volken die relatief autonoom opereerde in Ottomaanse Rijk.
Jezidi's (ook aangeduid als Yazidi, Ezidi en Yezidi) zijn een religieuze en etnische Koerdische minderheid, die met name in het noorden van Irak leeft. Jezidi's hebben hun eigen monotheïstische geloof en zijn dus geen moslims. Jezda is Koerdisch voor god. Jezidi betekent letterlijk: “volk van god”.
Het Koerdisch behoort tot de noordwestelijke tak van de Iraanse talen en is daarmee verwant aan de taal van de oude Meden en Parthen en het huidige Beloetsji. Op wat grotere afstand is het ook verwant aan het Perzisch (zuidwestelijke tak), het Pasjtoe (zuidoostelijk) en het Ossetisch (noordoost).
Bij de Rotterdamse Volksuniversiteit kunt u terecht voor een taalcursus Koerdisch. Het Koerdisch behoort tot de Indo-Europese taalfamilie en is een van de oudste talen van het Midden-Oosten. Er zijn meer dan 40 miljoen mensen die deze taal spreken. De taalcursus Koerdisch gaat uit van het Latijnse schrift (Kurmanci).
Van oorsprong zijn de Koerden nomaden, maar duizenden jaren geleden hebben zij zich gevestigd in het berggebied waarvan het hart aan de grens van het huidige Turkije, Irak en Iran.De Koerden zijn een volk dat verdeeld is in verschillende stammen, die als gevolg daarvan ook een eigen dialect spreken.
Eind jaren zeventig richtte Abdullah Öcalan de Koerdische Arbeiderspartij PKK op. PKK-aanhangers begonnen een gewapende strijd met als doel een onafhankelijke Koerdische staat binnen Turkije te vormen. Die oorlog heeft inmiddels aan meer dan 40.000 mensen het leven gekost.
Hij schreef voor een illegaal blad en publiceerde in 1980 twee clandestiene verhalenbundels onder de naam Kader Abdolah met de titel Wat willen de Koerden zeggen?. Deze naam nam hij aan als eerbetoon aan twee vrienden, tevens studiegenoten en door de overheid geëxecuteerde partijleden: Kader en Abdolah.
De oudste geschreven bronnen in een Turkse taal zijn runeninscripties uit de 8ste eeuw. Het Turks wordt geschreven met het - enigszins aangepaste - Latijnse alfabet.
Turks-Koerdistan of Noord-Koerdistan (Koerdisch: Bakurê Kurdistanê) is de onofficiële naam voor delen van het zuidoosten van Turkije bewoond door Koerden, die aan Syrië, Irak en Iran grenzen. Het omvat de provincies het het zuidoosten van Turkije waar zij de grootse etnische groep vormen.
Voor de talen, zie Berbertalen. De Berbers of Imazighen zijn een volk in Noord-Afrika, met name in hedendaags Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, in de Egyptische oases van Siwa en Gara, in Mauritanië en in Mali. De Berbers wonen al duizenden jaren vóór de volksverhuizing van Arabieren in de 11e eeuw in het gebied.
PKK staat voor Partiya Karkerên Kurdistan en is de arbeiderspartij van de Koerden die in 1978 werd opgericht door Abdullah Ö–calan. De Koerden die zich in deze partij verenigen strijden voor een eigen staat.
In de Koerdistan Autonome Regio zijn er verspreid over de regio demonstraties tegen de regering. De politie en Asayish (lokale veiligheidstroepen) kunnen hard optreden en de demonstraties kunnen tot geweld leiden. Vermijd demonstraties en grote menigten. Ook in de provincies Sulaymaniyah en Erbil.
De Koerdische Autonome Regio grenst in het oosten aan Iran, in het noorden aan Turkije en een klein stukje aan Syrië en verder aan (de rest van) Irak. De regio heeft als hoofdstad Erbil (Koerdisch: Hewlêr). Hier zetelt ook het parlement en het bestuur, sinds 14 juni 2005 onder leiding van president Massoud Barzani.
De alevitische geloofsbelijdenis verschilt sterk van die van de soennitische meerderheid in Turkije. Zo doen de alevieten doorgaans niet aan de ramadan, gaan ze niet op pelgrimstocht naar Mekka en bidden ze niet in de moskee, maar in de cemevi. Mannen en vrouwen bidden samen in plaats van gescheiden.
De Druzen vormen een vrij onbekende etnisch-religieuze groep in het Midden-Oosten. Er leven in totaal ongeveer 600.000 Druzen in het noorden van Israël zoals Carmel en de Golan, Libanon, Jordanië en Syrië.
De jezidi's zijn een religieuze en etnisch Koerdische minderheid. Koerden wonen verspreid over Turkije, Syrië, Iran en Irak. Jezidi's wonen overwegend in het noorden van Irak en spreken Koerdisch. Het overgrote deel spreekt het Kurmanji-dialect, dat veelal in het noorden van Iraaks-Koerdistan wordt gesproken.
Het gebied is etnisch zeer divers. De grootste groep vormen de Koerden, vandaar de naamgeving. In Turks-Koerdistan leven daarnaast ook grote groepen Turken, Zaza en Turkmenen. Op het platteland in Zuidoost-Turkije leven ook nog relatief veel Armeniërs en Arameeërs.
Nederlandse Koerden wonen verspreid over Nederland, met concentraties in Amsterdam, Zaanstad, Arnhem, Deventer, Utrecht en Enschede. Den Haag heeft de grootste Koerdische gemeenschap.
Massoud Barzani (Koerdisch: Mesûd Barzanî) (Mahabad (Iran), 16 augustus 1946) is een Koerdisch-Irakees politicus.