Bij cynisme ligt de nadruk op de afwijzende houding van de persoon die het uit. Hij of zij kijkt kritisch aan tegen de goede bedoelingen en waarden van anderen, en uit dit met bittere of wrede spot. Vaak is dat overigens een vorm van zelfverdediging: men doet het uit machteloosheid of teleurstelling.
Een bekend effect dat psychologen 'negativity bias' noemen en dat een risico vormt voor ons allemaal. Daarnaast kan cynisch gedrag leiden tot 'self-fulfilling prophecies': wie anderen niet vertrouwt, zal daardoor ook kansen missen, wat weer leidt tot een versterking van je negatieve kijk op de wereld.
cynisch, gemeen, grof, lomp, onbeschaamd, onbeschoft, onvriendelijk, ruw, schandelijk. sarcastisch (bn) : bijtend, cynisch, hatelijk, honend, schamper, scherp, spottend, wrang.
Een cynicus is krenkend en spot met elke menselijke waarde, met elk menselijk thema, bijvoorbeeld dood, liefde, haat… Vaak wordt cynisme aangewend als een vorm van zelfverdediging, bijvoorbeeld omdat je machteloos staat tegenover iets wat je teleurgesteld heeft, of omdat je met je gevoelens geen raad weet.
Omgaan met cynische mensen
Cynisme, oftewel niks hopen of verwachten, is de enige manier om jezelf te verdedigen tegen mogelijke pijn die je voelt als iets niet blijkt te zijn zoals je het voor ogen had. Cynisme is dus eigenlijk een soort voorzorgsmaatregel: je doet jezelf pijn, zodat een ander dat niet kan doen.
Cynisme is een houding die ongeloof toont in de waarden of goede bedoelingen van de mensen. Die houding wordt met bittere of wrede spot geuit. Bij cynisme ligt de nadruk op de afwijzende houding van de persoon die het uit. Vaak is dat een vorm van zelfverdediging: men doet het uit machteloosheid of teleurstelling.
Wat is cynisch? Cynisme is een vorm van bedekte of bijtende spot waarmee je een afwijzende houding etaleert tegenover een ander of tegen ideeën van iemand anders. Cynisme hoeft zich niet eens altijd met woorden te uiten. Het kan ook non-verbaal dus zonder woorden.
De spot is bij de begrippen verschillend van aard en toon: ironie is een uiting van bedekte, milde spot; sarcasme is een uiting van bijtende spot; cynisme toont ongeloof in de oprechtheid of goede bedoelingen van de mensen, en die houding wordt met bittere of wrede spot geuit.
Sarcasme is de overtreffende trap van cynisme.
Jezelf ontwikkelen tot een liefdevoller mens:
helpt je minder stress te ervaren. helpt je een mildere kijk op de wereld te ontwikkelen en minder cynisch te zijn. helpt je vertrouwen te ontwikkelen in jezelf en de mensen om je heen. helpt je rond te lopen met een maffe glimlach.
Het woord komt uit het Grieks (sarkádzoo) en het betekent 'ergens vlees vanaf scheuren'. Kenmerk van sarcasme is dat je praat met een omweg. Je zegt precies het tegenovergestelde van wat je bedoelt. Door de bijtende spot die erin is opgesloten kom je kwetsend over of maak je een ander belachelijk of bespottelijk.
Het woord cynisch komt uit het Grieks: κυνικός (kunikos), "honds". Dit is een bijnaam die de cynici, een groep oud-Griekse filosofen, zichzelf gaven, zij het met een heel andere bedoeling dan uit het hedendaags spraakgebruik naar voren komt: de antieke cynici wilden als mens dichter bij de natuur leven.
Bij een sceptische houding hoort juist bescheidenheid; je weet dat wat je nu gelooft dat waar is misschien in de toekomst weerlegt zal kunnen gaan worden. Een cynische houding staat met die noodzakelijke bescheidenheid en bereidheid om je overtuigingen bij te stellen op bijzonder gespannen voet.
Bij sarcasme is de toon scherper en de houding kritischer dan bij ironie, al is de grens niet altijd scherp te trekken. Of iets als milde of als bijtende spot wordt ervaren, wordt sterk bepaald door de context en de toon van de uiting, en door de persoonlijke gevoeligheden en opvattingen van de spreker en de ontvanger.
Sarcasme is een indirecte manier van spotten waarbij je het tegenovergestelde zegt van wat je bedoelt. De manier van praten is bedoeld om op een subtiele en grappige manier kritiek te geven. Het kan dus ook opgevat worden als een ietwat kritisch grapje of gewoon als keiharde kritiek.
Ironie (uit het Grieks: εἰρωνεία (eirooneia) = geveinsde onwetendheid) is op een licht spottende manier het tegenovergestelde zeggen van wat men bedoelt, en dit op een manier die laat verstaan dat men het niet ernstig meent. Naast deze verbale ironie is er ook een vorm van ironie die situationeel wordt genoemd.
Oscar Wilde zei het al: “Sarcasme is de laagste vorm van humor, maar de hoogste vorm van intelligentie.” Die woorden blijken ook nog eens waar te zijn.
Sarcasme heeft een positief effect op onze creativiteit, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Het blijkt dus dat sarcasme het abstract denken activeert, wat weer leidt tot meer creativiteit.
Deze stijlfiguur is scherp en agressief van aard: er ligt altijd een aanval in besloten op een persoon, toestand of uitlating. Weliswaar kan sarcasme daardoor als een vorm van humor worden gezien, maar tegelijkertijd vormt het een aanval.
Een ironische opmerking is bedoeld als grapje. Je zegt bijvoorbeeld dat iemand met een bonte outfit er kleurloos uitziet. Ook situaties kunnen ironisch zijn.
Sarcatisch klinkt altijd zo negatief, maar vanaf nu niet meer. Uit een onderzoek van Harvard Business School is gebleken dat sarcastische mensen vaak creatief zijn, abstract denken en intelligent zijn. Minpuntje: daarnaast bleek ook dat sarcastische mensen vaker ruzie hebben.
Sarcasme is bijtende spot. Die kan bijvoorbeeld geuit worden door prijzende taal die in flagrante tegenspraak is met wat kennelijk bedoeld is. Bij sarcasme is de toon scherper en de houding kritischer dan bij ironie.
(ca. 414-323), afkomstig uit Sinope, leerling van Antisthenes, de stichter van de zogenaamde Cynische school, een filosofische richting die een leven voorstond waarin men vrij was van behoeften: de mens moet zich aan alle conventies en traditionele waarden onttrekken.
Soms zegt men het omgekeerde van wat bedoeld wordt (dissimulatio). Voorbeeld: 'je bent een echte Einstein', gezegd tegen iemand die net iets doms heeft gezegd of gedaan. Ironie maakt vaak gebruik van procedés als overdrijving (hyperbool), verkleining (litotes of understatement) en omkering (antifrase).