ð¢ Wist je dat de kerstman vroeger een groen pak droeg? ð Het perfecte uniform om onze hartelijke eindejaarswensen te bezorgen.
Nee, dat is niet helemaal het geval. Er zijn eeuwenoude illustraties van de Kerstman waarin hij afwisselend een rood, groen of geel pak draagt. Zijn uiterlijk is door de jaren heen ook veranderd: van kabouter en elf tot angstaanjagende gnoom.
Het Kerstmannetje stond overigens volledig achter de noordelijke staten in hun oorlog tegen de zuidelijke staten, en in overeenstemming met de tijdgeest droeg hij een blauwe jas met witte sterren en een rood-wit gestreepte broek. Al lange tijd staat de kleur blauw voor hoop binnen de kerk.
In Amerika werd de Kerstman in de jaren 1880 afgebeeld in een groen of bruin pak, maar in 1866 maakte Thomas Nast, een Amerikaanse karikaturist, een cartoon over de Kerstman en Kerstmis voor Harpers Magazine. Hij droeg daarbij een rood pak met een voering van bont, een slaapmuts en een zwarte riem met een grote gesp. Dit pak werd populairder dan het groene pak.
Pas in de 20e eeuw krijgt de Kerstman het uiterlijk van tegenwoordig, met een rood pak en een witte bontkraag.
Vóór Nasts werk was de outfit van de Kerstman bruin van kleur, en hij was degene die het in rood veranderde, hoewel hij de Kerstman ook in een groen pak tekende. Deze verandering wordt vaak toegeschreven aan het werk van Haddon Sundblom, die sinds 1931 afbeeldingen van de Kerstman tekende in advertenties voor de Coca-Cola Company.
Zoals elk kerstsymbool hebben ook de kerstkleuren een lange traditie achter zich. Rood symboliseert het bloed van Christus, het is de kleur van vitaliteit en koninklijkheid. Het is de belangrijkste kerstkleur. Groen is de kleur van Kerstmis en staat voor leven en hoop.
Dus, hoe werd hij rood en wit? Elke Kerstmis sijpelt hetzelfde gerucht door in het kerstgepraat: ' Coca-Cola maakte de Kerstman rood en wit, vóór Coca-Cola droeg hij groen !' Dit verhaal komt uit hun succesvolle advertentie uit 1931 waarin de Kerstman in Coca-Cola-kleuren een Coca-Cola drinkt, u raadt het al.
Toen de burgeroorlog-cartoonist Thomas Nast in 1862 de Kerstman tekende voor Harper's Weekly, was de Kerstman een klein elfachtig figuurtje dat de Unie steunde. Nast bleef de Kerstman 30 jaar lang tekenen, waarbij hij de kleur van zijn jas veranderde van bruin naar het rood waar hij nu om bekendstaat.
Vóór de moderne incarnaties van de Kerstman met zijn levendige rode kostuum was er de meer traditionele Traditionele Groene Kerstman. Terug te vinden in mythen en oude folklore verhalen, is de Groene Kerstman afkomstig van Odin en de Noorse legendes, de Nederlandse Sinterklaas en Sint Nicolaas zelf .
Vindt de kerstman zijn oorsprong in Sinterklaas? Het is met mythische figuren altijd lastig om aan te wijzen waar ze nu precies vandaan komen. Feit is natuurlijk dat Sinterklaas eerder bestond dan de kerstman. En onze Sint heeft wel degelijk invloed gehad op het ontstaan van de bolle ho-ho-ho-roeper.
Denk je aan Kerst in relatie tot kleuren, dan kan het niet anders dan dat je aan rood en groen denkt. Een groene kerstboom versierd met rode ballen en slingers, de rode jas van de Kerstman… Ben je wat romantisch ingesteld misschien nog wit vanwege het verlangen naar een witte Kerst.
Dankzij de Amerikanen kreeg hij ook een vrouw (mrs Santa) en een team van elfjes om hem te helpen.
Naast Nicolaas van Myra lijkt de Noordse oppergod Odin (of Wodan) een inspiratiebron voor Sinterklaas geweest te zijn. Odin bezat het achtbenige paard Sleipnir, waarop hij door de hemel reed. Sinterklaas rijdt op zijn schimmel over de daken.
De kerstman en Sinterklaas stammen eigenlijk van dezelfde persoon af: de bisschop Nicolaas. Over deze bisschop is weinig bekend, zelfs zijn geboortejaar kennen we niet. Wel is het zeker dat hij leefde in de vierde eeuw na Christus (300-400) in de stad Myra, die in het land ligt dat nu Turkije heet.
De inspiratie voor de Kerstman is onze eigen Sint-Nicolaas, beter bekend als Sinterklaas, die in de 4e eeuw in de stad Myra in het huidige Turkije leefde.
In de jaren 1920 werd de Kerstman vooral geassocieerd met het dragen van rood. Dit werd verder gepopulariseerd in de jaren 1930 toen Haddon Sundblom door Coca-Cola werd ingehuurd om kerstreclames te illustreren. Zijn ontwerpen waren gebaseerd op gestandaardiseerde afbeeldingen van de Kerstman in die tijd.
Nadat het beeld van de Noord-Amerikaanse Santa Claus eenmaal was ingeburgerd, reisde hij weer terug naar Europa, waar hij plaatselijke namen aannam, van Père Noël in Frankrijk tot Father Christmas in Groot-Brittannië en de Kerstman in Nederland en Vlaanderen.
In tegenstelling tot de meeste andere landen heeft IJsland 13 kerstmannen in plaats van één. Deze Yule Lads bezoeken vanaf 12 december één voor één 's nachts de IJslandse huizen en halen ook kattenkwaad uit.
De Engelse volksfiguur "Father Christmas" droeg oorspronkelijk groene gewaden die na verloop van tijd rood werden. Dit kwam vooral door Sint Nicolaas , op wiens legende moderne afbeeldingen van Father Christmas zijn gebaseerd, die vaak in schilderijen en illustraties te zien is in rode gewaden.
Nederland heeft sinds 1901 slechts acht keer een echte witte kerst mogen beleven. Dat is het volgens het KNMI als in De Bilt op beide kerstdagen om 9 uur 's ochtends een 'gesloten sneeuwdek' ligt. Voor het laatst gebeurde dat in 2010, daarvoor was het al bijna dertig jaar niet voorgekomen.
De oorsprong van de Kerstman in Engeland gaat terug tot oude, voorchristelijke midwinterfeesten, waarbij een naamloze heidense figuur, gekleed in een groene mantel met capuchon en een krans van hulst, klimop of maretak, de mensen kwam opvrolijken tijdens de somberste tijd van het jaar.
Hoewel er een lange geschiedenis is van het gebruik van rode en groene kleuren tijdens de wintermaanden en de kerstvakantie, werd het in de Verenigde Staten pas begin 1900 populair. Volgens NPR huurde Coca-Cola in 1931 een kunstenaar genaamd Haddon Sundblom in om een advertentie voor de Kerstman te maken.
Het ontstaan van de Coca‑Cola kerstman
Heeft Coca‑Cola de Kerstman uitgevonden? Nee, dat is niet zo. Over heel Europa bestaat al eeuwenlang een wirwar van tradities en legendes, waarvan onze eigenste Sinterklaas er één is.
Donkerrood en dennengroen: de klassiekers onder de kerstkleuren zijn elk jaar een goed idee. In 2024 is het echter niet felrood dat hoogtij viert, maar diepere tinten van de kleur. Denk aan bordeauxrood, kersenrood en rood met een paarse ondertoon.