Gebruik de deksel als je een meer 'gelijkmatige' warmteverdeling in de pan wilt, bijvoorbeeld als je langzaam of gelijkmatig vlees wilt koken, of als je een saus in het algemeen 'samen' wilt koken.
Ten eerste gebruik je een deksel op je pan om de warmte in de pan te houden. Dit is tijdbesparend en daardoor ook weer energiebesparend. Ten tweede kan een deksel handig zijn om spatten tegen te gaan en je kookplaat schoon te houden. Bijvoorbeeld bij het bakken van vlees.
Stoofpotjes blijven lekker sappig als je ze onder deksel bereidt. Gebruik hiervoor best een cocotte van keramiek of gietijzer. Bereidingen die urenlang duren, zoals vleesbouillon bijvoorbeeld, kun je best onder deksel bereiden zodat er niet te veel vocht verdampt en je bouillon niet te geconcentreerd wordt.
Wanneer je iets moet laten inkoken doe je dat best altijd zonder deksel. Zo krijgt de vloeistof die verdampt de kans om te verdwijnen. Wanneer je een deksel zou gebruiken condenseert die damp tegen het deksel en beland zo weer in de pot. Nog een goede tip: zet het vuur zeker niet te hoog wanneer je iets laat inkoken!
Je kookt pasta, rijst of iets anders eigenlijk altijd heel rustig, nooit op vol vuur. Zonder deksel verdwijnt er dan waterdamp door langsstromende lucht en daardoor zal er inderdaad meer water verdampen.
Het deksel op een pot doen beperkt de kans op verdamping door een barrière te creëren tussen het wateroppervlak en de buitenlucht. Als gevolg hiervan ontsnapt er minder waterdamp en wordt er minder energie geabsorbeerd uit het water zelf om deze ontsnapping te vergemakkelijken.
Soep of bouillon bestaat voor het grootste deel uit water. Dus met met deksel loopt het verdampte water weer in de pan, en zonder deksel verdampt het, en concentreer je je vloeistof.
Reductie wordt uitgevoerd door een vloeistof, zoals een bouillon, vruchten- of groentesap, wijn, azijn of saus, te laten sudderen of koken totdat de gewenste concentratie is bereikt door verdamping. Dit gebeurt zonder deksel , waardoor de damp uit het mengsel kan ontsnappen.
Je fornuis verbruikt 2 tot 3 keer zoveel energie wanneer je zonder deksel kookt! Wanneer je het deksel op de pan plaatst, kookt je water namelijk sneller.
Maak een maïzenapapje
Een sneller trucje: maïszetmeel! Maak eerst een papje van wat koude vloeistof (bijvoorbeeld water of melk) en voeg het toe aan je saus. Roer goed om en laat nog even rustig doorkoken tot je saus voldoende ingedikt is.
Sudderen en koken
Als je vocht wilt behouden, bijvoorbeeld als je pan soep, stoofpot of saus al de juiste dikte heeft, maar je de groenten wilt blijven koken en de smaken wilt laten mengen , laat je het deksel erop om te voorkomen dat er nog meer vocht verdampt.
Tijdens het pasta koken kun je het beste geen deksel op de pan doen. Het deksel zorgt er vaak voor dat het water gaat schuimen en dat er water over de rand van de pan heen loopt. Ook heb je net kunnen lezen dat je de pasta goed in beweging moet houden, zonder deksel gaat dit natuurlijk ook een stuk makkelijker!
Hoe langer je stoofvlees laat garen, hoe malser het wordt. Je moet er echter rekening mee houden dat wanneer je het te lang laat opstaan, het vlees helemaal uiteen gaat vallen. Zo heb je geen stukken vlees meer maar wordt het stoofvlees meer een dikke saus met draadjesvlees in.
Door een koekenpan, steelpan of pot af te dekken tijdens het koken , blijft de temperatuur onder controle , wat belangrijk is voor gelijkmatig koken. Het helpt ook om vloeistof sneller aan de kook te brengen (wat minder energie kost, oftewel, het is ook kostenefficiënter). Door de pot af te dekken, voorkom je ook dat er stoom ontsnapt.
Met het deksel op de pan verlies je minder warmte en gaat het wat sneller, maar de aardappelen kunnen wel makkelijker overkoken wanneer het vuur te hard staat.
Sudderen verschilt eigenlijk niet van stoven. Ook hier gaat het om ingrediënten koken op een lage temperatuur in een gesloten pan of pot. Het kunnen ingrediënten in vocht zijn, maar ok in een min of meer gebonden saus. Sudderen in een braadpan met een dikke bodem is belangrijk om aanbranden te voorkomen.
Koken zonder Deksel
Als je bonen en boontjes kookt zonder deksel, zal het overtollige vocht verdampen en krijg je een meer geconcentreerde smaak. Dit kan nuttig zijn als je bonen aan het roosteren bent in de oven of als je een gerecht wilt waarbij je de bonen wilt laten karamelliseren, zoals bij roerbakgerechten.
Een braadpan met deksel is essentieel om vocht in te sluiten en de smaak te verbeteren tijdens het kookproces . Het deksel creëert een zelfbedruipende omgeving, vangt stoom op en laat het terug circuleren op het eten, wat resulteert in sappigere en smaakvollere gerechten.
Maar als je een deksel op de pan doet, blijft de warmte in de pan. Het helpt je eten sneller te koken. Minder tijd koken resulteert in minder energieverbruik. Dus ja, een deksel op je potten en pannen doen tijdens het koken zorgt ervoor dat je eten sneller gaart , wat energie bespaart.
Inkoken wil zeggen dat je de saus op het vuur laat tot ze een dikkere textuur heeft. In plaats van een bindmiddel te gebruiken, laat je ze indikken door ze te laten pruttelen. Door het koken, verdampt er vocht en wordt ze minder vloeibaar. Je krijgt dus minder maar een meer geconcentreerde saus.
DE CONCLUSIE: Water kookt sneller in afgedekte potten . Hoe meer water je in de pot hebt, hoe meer verschil het deksel maakt. Wanneer je water kookt in een pot zonder deksel, dek deze dan af met een bakplaat of aluminiumfolie. Water kookt ongeveer 30% sneller met een deksel.
De bouillon mag niet koken, voor een heldere bouillon moet de temperatuur net onder het kookpunt blijven. Door koken wordt de bouillon troebel. Tijdens het trekken van de bouillon kan een schuimlaag ontstaan.
Laat producten snel afkoelen
Laat kliekjes eerst afkoelen voordat je ze in de koelkast of vriezer zet. Zet je ze te snel in de koelkast, dan wordt de temperatuur in de koelkast te hoog en bederven je boodschappen sneller. Zet je ze te snel in de vriezer dan krijg je last van ijsvorming rond het product.
Als je een bouillon opzet met koud water hebben de eiwitten uit het vlees de kans om langzaam te stollen, zodat ze samen komen en uiteindelijk boven komen drijven, dat is de viezigheid die je moet afschuimen, gestolde eiwitten.