De temperatuur mag daardoor niet uitkomen boven de 25 graden. In tegenstelling tot het warm roken, is het pekelen bij koud roken super belangrijk. De pekel zorgt ervoor dat het vocht uit de zalm onttrekt en de vis daardoor langer houdbaar wordt. Het roken versterkt dit proces.
Warm roken gebeurt met een temperatuur van ongeveer 70 graden Celsius. Bij koud roken is de temperatuur circa 30 graden - de vis gaart dan niet. Paling en makreel worden in de regel warm gerookt en zalm koud.
Van origine is koud roken dan ook een methode om voedsel te conserveren. De heerlijke rooksmaak was een bijkomend voordeel. Doordat de producten niet worden verhit, is het pekelen, drogen en roken noodzakelijk om de ontwikkeling van bacteriën te verminderen.
Uiterlijke verschillen
Het verschil tussen warm en koud gerookte vis is makkelijk te zien en te proeven. Warm gerookte vis wordt door de intense warmte rimpelig, het vel van koud gerookte vis blijft strak en de kleur is intenser. Het visvlees van koud gerookte vis is compacter en zoutiger van smaak.
De temperatuur ligt -afhankelijk van wat je rookt en het gewenste resultaat- ergens tussen de 15 en 25 °C. Het roken kan van enkele uren tot enkele dagen duren. Al die tijd moet je de temperatuur in de gaten houden en zorgen dat de rook goed blijft!
Els rookmot is zoet en zacht van smaak. Deze soort is ideaal bij zalm, zeevruchten, varkensvlees en gevogelte.
Zet de rookoven op hoog vuur (70-90°C) tot het mot begint te roken. Leg nu de vis in de pan en sluit af met een deksel. Zet het vuur uit. Laat de vis gedurende 20-30 minuten roken, afhankelijk van de dikte van de vis.
Koud gerookte zalm is niet rauw, maar is ook niet helemaal gaar. Dat komt door de lage temperatuur die bereikt tijdens het rookproces. Je kunt het daarom beter niet eten als je zwanger bent. Koud gerookte zalm op een stuk roggebrood.
Warm gerookte, koud gerookte en verse zalm zijn na openen 2 dagen houdbaar in de koelkast. Dit betekent dat ook als je zelf warm gerookte zalm hebt gemaakt, je dit 2 dagen kunt bewaren.
Rauwe zalm is over het algemeen veilig om te eten, en heel gezond. Zelfs gezonder dan gerookte of gebakken zalm, omdat het meer voedingsstoffen zoals omega 3-vetzuren bevat. En dat is onder andere goed voor je bloeddruk, hart en bloedvaten.
Koud gerookte vis
Er wordt urenlang gerookt bij een lage temperatuur tot maximaal 28 graden, waardoor de vis niet gaart. Onder meer de volgende vissen worden koudgerookt: zalm, haring (spekbokking), heilbot, makreel en sprot.
Het vlees wordt hierbij niet gekookt, de eiwitten stollen niet en het vlees blijft stevig vast aan de botten hangen. Het koud roken maakte de paling echter taai waardoor deze voor het consumeren nog een keer werd gekookt of gestoofd in water.
Bij de koude rookmethode wordt de vis geconserveerd door het onttrekken van vocht als gevolg van het (droog) pekelen, en het langdurig verblijf (8 à 16 uur) in dichte rook. De rook is hierbij behalve voor de smaak ook zeer van belang voor het conserveren van de vis: rook werkt antiseptisch en bacterie dodend.
Bereiding. Stook de Atago op met een paar briketten of laat een klein houtvuur tot branden tot er gloeiende kolen over zijn. Strooi af en toe wat rooksnippers op de gloeiende kolen zodat je milde rookontwikkeling hebt. Je wilt je zalm maximaal 45 minuten in de rook hebben.
Vettere vissoorten, zoals zalm, forel, haring, makreel en paling, geven het beste resultaat bij het roken. Maar eigenlijk kunnen alle soorten vis gerookt worden.
Bij warmgerookte zalm wordt de vis boven een heet vuur gerookt en bereikt deze een veilige kerntemperatuur van 72oC. Dit product is gepasteuriseerd en heeft een veel langere houdbaarheid dan de koudgerookte vis. De houdbaarheid bedraagt ongeveer 20 dagen mits het netjes vacuüm verpakt is.
Als je de gerookte vis eerst goed verhit (boven de 75 °C), is het wel veilig. Je doodt dan namelijk de bacteriën. De kans dat de listeria-bacterie in verse of warm gerookte vis voorkomt, is kleiner. Maar het veiligst is om ook verse of warm gerookte vis niet onverhit te eten.
Veel mensen denken dat gerookte zalm het langst houdbaar is, maar dat is niet helemaal het geval. Het roken van zalm zorgt ervoor dat de vis slechts enkele dagen langer houdbaar is. Door gerookte zalm op een bepaalde manier in te vriezen, droogt deze niet uit bij ontdooien ervan.
zalm mag van binnen nog rose of zelfs iets rauw zijn. 6. bak een stuk zalm met vel altijd eerst op de velkant totdat hij krokant is en daarna nog heel even op de andere kant.
Listeria in vis
Voorverpakte gerookte vis kan lang bewaard worden. Dit geeft de listeria-bacterie de kans zich te vermenigvuldigen tot schadelijke hoeveelheden. De kans dat je ziek wordt is groter. Kwetsbare groepen kunnen deze producten wel eten nadat ze zijn verhit, in bijvoorbeeld een gerecht.
Volgens het IARC zit gerookte vis in dezelfde categorie als bewerkt vlees. Het zou dus ook potentieel kankerverwekkend zijn. Het zouten en roken van vis verschilt niet van de bewerking van vlees. Er worden dezelfde conserveringsmiddelen aan toegevoegd en roken produceert dezelfde kwalijke stoffen.
Gerookte vis wordt eerst gezouten en daarna gerookt. Zouten kan zowel droog gebeuren (de vis wordt in zout gelegd) als met een pekeloplossing (door onderdompeling of injectie). Dat laatste is een procedé dat de vis minder uitdroogt en dus meer vocht behoudt.
Gepekelde of 'ingelegde' zalm is natuurlijk uitermate geschikt voor in een rookoven of voor op de barbecue. De combinatie van de pekel met de rook geeft een overheerlijke, diepe smaak. De warm gerookte zalm kan zowel warm als koud geserveerd worden.
Zalm moet eerst gepekeld worden voordat er gerookt kan worden. Meng het zeezout met de basterdsuiker, dille, gekneusde witte peperkorrels en de schillen van de citroen. Wrijf de zalmfilets met dit mengsel goed in en leg ze, afgedekt met plasticfolie, 40 minuten in de koelkast.
Pekelen voor het roken
Voor koud roken is pekelen absoluut noodzakelijk om de houdbaarheid van het gerookte voedsel te garanderen, voor warm roken is het vooral belangrijk voor de smaak. Tijdens het pekelen kun je ook kruiden en specerijen door het zout of de zoutoplossing mengen.