Een beroerte, de ziekte van Parkinson of dementie bijvoorbeeld, kunnen leiden tot zogenaamde coördinatieproblemen in de slikbeweging. Het samenspel van de spiergroepen die betrokken zijn bij het slikken is verstoord. Daarnaast kan het gevoel in de mond verminderd zijn.
Als u zich (vaak) verslikt, kan voedsel in uw longen terecht komen. Hierdoor kunt u een longontsteking krijgen. Rijnstate heeft een multidisciplinair slikteam om slikstoornissen te onderzoeken. Bij onbegrepen klachten kan nader onderzoek diagnostische informatie opleveren.
Er zijn meerdere oorzaken voor slikstoornissen:
ziekten van het zenuwstelsel (zoals de ziekte van Parkinson,dementie, een beroerte) medicijnen. ziekten in het hoofd/halsgebied (bv. kanker in de keel en/of mond)
Wat is verslikken? Als u zich verslikt, moet u flink hoesten, dat is een reflex. Het eten of drinken komt in de luchtpijp terecht in plaats van in de slokdarm. Dat wat in de luchtpijp is gekomen, wordt door het hoesten daar als het ware weer 'uitgeblazen'.
Slikproblemen herkennen
Verslikken, hoesten, kuchen tijdens het eten of drinken. Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond. Moeite met het bewegen van de tong of met het kauwen. Moeite met het inzetten van een slikbeweging.
Stress en angst kunnen ook leiden tot problemen met het eten en drinken. Slikstoornissen hebben zowel lichamelijke als sociale gevolgen. Lichamelijke gevolgen zijn bijvoorbeeld verslikken, moeite met kauwen, het blijven hangen van voedsel of ongewenst gewichtsverlies.
Mensen met een dysfagie ten gevolge van een spierziekte kunnen moeite hebben met het kauwen doordat de spieren snel vermoeid raken. Door vermoeidheid kunnen de spieren achterin de keel het voedsel ook niet goed in de richting van de slokdarm transporteren.
Indien iemand zich regelmatig verslikt, wijst dit op een mogelijke slikstoornis. stille aspiratie: als de hoestreflex uitblijft of niet krachtig genoeg is, komt voedsel of drank terecht in de luchtweg. Keelschrapen, kuchjes, ademnood en borrelende stem na het slikken kunnen signalen zijn van stille aspiratie.
Slikken en verslikken
Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut.
Zuurstoftekort in het bloed leidt na enkele minuten tot verlies van het bewustzijn en zeer snel tot het uitvallen van vitale organen, met name de hersenen.
Een aantal symptomen kunnen wijzen op de aanwezigheid van een (mogelijk) slikprobleem: • Moeite met afhappen van een lepel. keelholte. Moeite om de slikbeweging in te zetten. Hoesten, kuchen, keelschrapen, benauwd worden of rood aanlopen na het slikken.
Wanneer u keelkanker heeft, kunt u last hebben van een zweertje in de keel dat niet geneest, pijn die soms uitstraalt naar de oren en slikklachten die leiden tot gewichtsverlies. Ook kunnen zwellingen in de hals of keelholte ontstaan.
De zitpositie is de beste houding om goed te kunnen slikken. Hoofd, nek, mond, tong, keel, kaken, strottenhoofd en slokdarm werken in deze houding het beste met elkaar samen. Het slikken verloopt op deze manier snel. Men slikt ongeveer 600 keer gedurende een dag en een nacht.
Bij slaapgerelateerde gastro-oesofageale reflux vloeit tijdens de slaap maaginhoud terug in de oesofagus. Daardoor wordt de patiënt vaak wakker met een bittere smaak in de mond, zuurbranden, hoesten of een verstikkingsgevoel.
Maar als je je verslikt, sluit het strottenklepje de luchtpijp niet goed af en kan een deel van het voedsel in je luchtpijp en longen komen. Vorig jaar meldden tussen de 700 tot 1.800 mensen zich op de Spoedeisende Hulp vanwege ernstige verslikkingen en verstikkingen door voedsel en drank.
Stikken als gevolg van slijm gebeurt echter heel zelden. De behandeling bestaat uit adviezen van de fysiotherapeut over het hoesten, het slijm dunner maken met medicijnen zodat het makkelijker opgehoest kan worden en/of de hoeveelheid slijm minderen met medicijnen.
Gevolgen van slikproblemen
Gewichtsverlies. Een verslechterde voedingstoestand waardoor de kans op decubitus (doorliggen) toeneemt. Longontsteking (verslikpneumonie) Minder plezier bij het eten en drinken.
Symptomen van chronische stress zijn slecht slapen, prikkelbaarheid, gespannenheid, de neiging om je terug te trekken, verminderde eetlust of net meer zin in zoet, humeurigheid en vermoeidheid. Ook ben je gevoeliger voor pijn.
Stress of angst kan ervoor zorgen dat je (onbewust) de spieren in de hals en keel aanspant. Dit kan een brokgevoel in de keel veroorzaken. Sommige mensen slikken heel bewust speeksel en slijm door dat gedurende de hele dag geproduceerd wordt. Door dit bewust slikken, de hele dag door, kan ook een brokgevoel ontstaan.
Niet goed zakken van eten is de meest voorkomende klacht bij achalasie. Mensen kunnen wel goed het voedsel uit de mond naar de slokdarm slikken, maar dan blijft het ergens achter het borstbeen steken. Opvallend bij achalasie is dat het gaat om zowel vaste als vloeibare kost.
Slikproblemen komen vooral voor bij spierziekten, na een beroerte, bij de ziekte van Parkinson, bij afwijkingen van de slokdarm en na behandeling van kanker in de mond of keel. Slikproblemen kunnen vanzelf weer over gaan. Behandeling is lang niet altijd nodig.