De oorlogsjaren waren ook letterlijk een donkere tijd: de bezetter stelde al in mei 1940 verduistering verplicht. Goed verlichte steden en dorpen waren 's avonds of 's nachts immers handig oriëntatiepunten voor bommenwerpers op weg naar Duitsland.
Ze voeren overdag precisiebombardementen op bijvoorbeeld wapenfabrieken en de Britten bombarderen 's avonds het gebied rond het doel om herstel onmogelijk te maken.
De bezetter verplicht als snel dat 's avonds alles verduisterd moeten zijn. Overvliegende geallieerde vliegtuigen kunnen zo voor hun navigatie geen gebruik maken van deze lichten. Ook wordt een avondklok ingesteld.
Iedereen die een radio had, bleef in het geheim naar Radio Oranje en de BBC luisteren. Bovendien verschenen er vanaf 1943 veel meer illegale krantjes, tijdschriften en andersoortig verzetsliteratuur.
DEN HELDER - Marinestad Den Helder heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog enorm geleden, het is zelfs de meest gebombardeerde stad van Nederland.
Anders dan Rotterdam of Arnhem is Amsterdam de oorlog betrekkelijk ongeschonden doorgekomen. De stad werd slechts een paar keer gebombardeerd. Wel is er in die vijf jaren weinig gebouwd, en was er van de infrastructuur in mei 1945 echter nauwelijks iets over. Er was geen gas, geen licht, geen voedsel.
Het bombardement
De Duitse strijdkrachten stonden 's ochtends 14 mei voor Rotterdam, maar het Duitse opperbevel was bang voor grote verliezen en viel de stad niet aan. De Nederlandse commandanten waren ook niet van plan zich over te geven. Hermann Göring besloot tot een algeheel bombardement op Rotterdam.
Steeds meer producten gaan op de bon zodat wat er is eerlijk wordt verdeeld. Voor het weinige dat nog verstrekt werd, stonden lange rijen hongerige mensen te wachten. In het begin had je die bonnen en als er dan wat was oest je bonnen inleveren dan had je broodbonnen, vleesbonnen, wat dan ook.
Andere Tijden - Radio Oranje
Vanuit Londen klonk, tijdens de oorlog, elke dag Radio Oranje. Andere Tijden over de 'Stem van Strijdend Nederland'.
Koningin Wilhelmina sprak tijdens de oorlog 48 keer door de microfoon van Radio Oranje de Nederlandse bevolking toe. De eerste uitzending was in juli 1940 en de laatste in juni 1945, na de bevrijding van Nederland.
Zo is de pers niet meer vrij en worden dagelijkse levensbehoeften steeds schaarser. Ook voert de bezetter allerlei beperkende maatregelen in zoals het persoonsbewijs, de verduistering gedurende de nacht en avond en de avondklok. De bezetting wordt voor de Nederlandse bevolking steeds duidelijker merkbaar.
Spertijd definities
Een avondklok, een verbod om zich na een bepaalde tijdstip op straat te bevinden.
Op 23 januari ging de avondklok in. Die duurde toen van 21.00 tot 4.30 uur. De maatregel zou in eerste instantie gelden tot 10 februari, maar werd meerdere keren verlengd. Vanaf 31 maart werd de avondklok een uurtje later ingezet.
U beschermt zich door te schuilen in een woning of gebouw. Sluit ramen, deuren en andere openingen in uw woning. Denk ook aan tussendeuren, roosters, ontluchtingskokers en schuiven. Ga in iedere ruimte na waar buitenlucht naar binnen komt en sluit die openingen af.
"Gemiddeld één keer per week komt iemand een vliegtuigbom tegen." Schattingen over hoeveel bommen er nog in de Nederlandse bodem liggen, lopen uiteen. Volgens de EOD zijn er nog een stuk of honderd onontdekt, maar Frank Barink denkt eerder dat het er duizenden zijn. Zijn bedrijf spoort die bommen op.
Vandaag is het precies 75 jaar geleden dat Rotterdam werd gebombardeerd, waarbij de binnenstad volledig werd verwoest. Tussen de 800 en 900 mensen kwamen daarbij om het leven. Historici houden zich nog steeds bezig met de vraag of het bombardement ook anders had kunnen aflopen, of het niet voorkomen had kunnen worden.
'Hier Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland'. Met deze woorden begon gedurende de oorlog iedere dag het kwartiertje zendtijd dat de Nederlandse regering door de BBC ter beschikking was gesteld. De zender was bedoeld als bindmiddel tussen bezet Nederland en de Nederlandse kolonie in Londen.
Je kunt ook zelf een noodrantsoen samenstellen met lang houdbare producten uit de supermarkt. Denk aan water in flessen of pakken, lang houdbare melk, havermout, pinda's, pasta of rijst en ingeblikte groente, fruit, bonen en vis.
Er werd weinig vlees, weinig suiker en weinig vet gegeten. In plaats daarvan kwam een voornamelijk plantaardig dieet van aardappelen, granen, peulvruchten, groenten en fruit, aangevuld met een beperkt aantal vetten. Hier doet het menselijk lichaam het goed op.”
Het Nederlandse leger is aanvankelijk de enige afnemer. Chocolade is voedzaam, lang houdbaar en daarom zeer geschikt voor het leger. De chocoladereep is 'het krachtvoedsel van het Nederlandse leger' en wordt in kazernes verkocht onder de naam 'manoeuvre chocolade'.
Het kleine Nederlandse leger werd volkomen onder de voet gelopen door de Wehrmacht en het moest zich na vijf dagen vechten, op 14 mei, overgeven na het Bombardement op Rotterdam. Zeeland capituleerde pas op 18 mei, na het Bombardement op Middelburg.
280.000 Nederlandse soldaten opgeroepen
Tijdens de mobilisatie van 1939 en in de Meidagen van 1940 waren 280.000 beroeps- en dienstplichtige militairen onder de wapenen. 6.000 van hen raakten gewond. En meer dan 2.300 kwamen om op het slagveld tussen 10 en 17 mei 1940, of zij overleden later aan hun verwondingen.
De chaos in de, op dat moment, grootste havenstad van de wereld is compleet, in plaats van de haven te verwoesten kozen de Duitsers ervoor dichtbevolkte delen van de havenstad plat te gooien.
De geallieerde bombardementen op Amsterdam-Noord in juli 1943 waren gericht op de Fokker vliegtuigfabrieken aldaar. Het eerste bombardement op 17 juli kwam echter grotendeels in de woonwijken van de Bloemenbuurt terecht. Meer dan 200 mensen verloren bij de bombardementen het leven.
Zesmaal was er sprake van een 'onbedoeld gevolg', waarbij men wel het opgegeven doel trachtte te raken, maar dit (vrijwel) volledig miste (Amsterdam in juli 1943, Maastricht in augustus 1944, Wageningen in september 1944, Hengelo in oktober 1944, Rotterdam in november 1944, Den Haag in maart 1945).