Bij het opwarmen van melk bewegen de deeltjes in eiwitmoleculen steeds harder. Deze beweging zorgt ervoor dat moleculen kapot gaan en het eiwit zijn eigenschappen verliest: De eiwitten worden onoplosbaar en veroorzaken een vel op de melk. Het vel sluit vervolgens de melk af van de buitenlucht.
Maar hoe voorkom je dit? Je kunt de melk het beste zonder deksel op laag vuur zetten en voordat het kookt van het vuur afhalen. Of zet een lepel in het pannetje melk. Hierdoor scheurt het vel en kookt de melk niet over!
Als je water in een pan aan de kook brengt, zie je eerst luchtbelletjes verschijnen die even later als stoombellen ontsnappen. Bij kokende melk gebeurt precies hetzelfde. Alleen kan de stoom niet weg, omdat eiwitten en het calcium in de melk een vel vormen en een schil vormen rond de stoom.
Hoe lang duurt het voordat melk kookt? Kook de melk twee tot drie minuten en blijf erdoorheen roeren. Dit is lang genoeg om je melk veilig te maken om op te drinken. Als je de melk langer kookt, verdwijnen er waardevolle voedingsstoffen uit de melk.
Het drinken van rauwe melk is niet gezonder dan gepasteuriseerde of verhitte melk. Sterker nog: Het is mogelijk dat er ziekmakende bacteriën in zitten. Of rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde melk uit de supermarkt, is tot nu toe niet overtuigend aangetoond.
Zeker geen melk koken met waterkoker!
Een waterkoker is zeker niet gemaakt voor melk te koken, de voornamelijkste redenen hiervoor is dat melk niet verdampt en omdat melk zal verbranden. Melk is een combinatie van water, vetten en eiwitten.
Melk invriezen is mogelijk als je de melk niet meteen gaat gebruiken. De textuur van de melk verandert bij invriezen omdat de melk gaat schiften. Als de melk ontdooid is, kun je dit oplossen door de melk goed te mengen. Zo krijgt de melk weer de juiste textuur en kun je de melk weer prima drinken.
Wanneer we water aan de kook brengen, zien we eerst luchtbellen en daarna stoombellen ontsnappen en bij het kookpunt is de gehele inhoud van de pan één borrelend stoom-watermengsel. Bij melk gebeurt precies hetzelfde, maar de stoom kan niet ontsnappen, doordat er vanaf ongeveer 80 oC een vel op de melk verschenen is.
Rauwe melk heeft echter ook nadelen. Het is niet lang houdbaar (maximaal 3 dagen) en dient altijd voor consumptie te worden gekookt, vooral als het wordt geconsumeerd door een kind, zwangere vrouw of een oudere.
Rauwe melk drinken kan gevaarlijk zijn
Verse melk is dus geen steriel product meer. De meeste micro-organismen zijn ongevaarlijk maar er kunnen ook pathogene bacteriën tussen zitten zoals Campylobacter, Salmonella, Escherichia coli, Listeria monocytogenes en de enterotoxine producerende Staphylococcus aureus.
Door de wet, welke in 1950 is vastgesteld, is het verboden om de rauwe melk in de winkel te verkopen. In 1950 is men begonnen met het pasteuriseren van de melk, dit werd gedaan doordat de runderen in die tijd last hadden van tuberculose (TBC). Door het pasteuriseren van de melk werden de ziekmakende Bacteriën gedood.
Qua voedingswaarde scoren sojamelk, amandelmelk en havermelk het beste. Rijstmelk scoort het slechtst, met weinig vitaminen en mineralen en relatief veel calorieën en suikers. Kijkend naar eiwitten steekt sojamelk met kop en schouders boven de andere plantaardige melken uit.
Elke stof heeft een ander kookpunt. Alcohol kookt bijvoorbeeld al bij zo'n 80 °C, olie bij ongeveer 180 °C, ijzer pas bij 2750 °C, stikstof daarentegen al bij -196 °C, kooldioxide bij -78,5 °C.
Welke melk is gezonder, houdbare melk of verse melk? Eigenlijk is er nauwelijks verschil tussen houdbare en verse melk. Melk bevat eiwitten, vitamines en mineralen. Het verschil in voedingsstoffen tussen houdbare melk en verse melk is bij de verhitting maar heel klein.
Laat de warme melk door het glas klotsen om te zien of het een dunne vloeistof is of de melk dikker is geworden. Als de melk na het verwarmen klonterig en stroperig is, dan is dat een teken dat hij bedorven is.
Het kan. Vul de waterkoker met water en leg er wat eieren in. Nadat de waterkoker is afgeslagen, laat je ze er nog even in liggen. Na ongeveer drie minuten heb je een zachtgekookt ei, wacht je vijf minuten dan heb je een hardgekookt ei.
Ook pasta kun je koken in een waterkoker. Dit gaat vooral goed met waterkokers zonder metalen spiraal op de bodem (hier koekt de pasta snel aan vast). Doe de pasta in de koker en vul hem aan met water. Per 100 gram pasta volstaat ongeveer 1 liter water.
Nee, de waterkoker is alleen bedoeld voor het verwarmen van water. Gebruik het apparaat niet om soep of andere vloeistoffen of voedsel in potten, flessen of blikken op te warmen.
De enige manier waarop de samenstelling van gekookt water verandert, is dat exact dezelfde opgeloste stoffen (mineralen) nu in een kleiner volume zitten, maar dit gebeurt ook al na één maal koken. Iedereen kan dus met een gerust hart een kopje thee zetten met water dat al één of meerdere keren heeft gekookt.”
Een waterkoker is duurzamer dan een fluitketel. Dit komt vooral omdat er tijdens het koken op een gasfornuis of een elektrisch fornuis veel warmte verloren gaat. Deze warmte komt weliswaar vrij in de woning, dus je zou de kachel een standje lager kunnen zetten, maar heel efficiënt is het niet.
De deksel houd je op de pan om de warmte in de pan te houden. Als je bijvoorbeeld water gaat koken voor de pasta kun je het beste de deksel op de pan houden. Dit is tijd én energiebesparend. Omdat de warmte in de pan blijft kun je het vuur lager zetten (als het water kookt).
Als er voldoende calcium en vitamine B12 aan is toegevoegd, leveren ze wel voedingstoffen die je mist als je geen zuivel gebruikt. Is zuivel gezond? Is zuivel gezond? Ja, want melk en melkproducten leveren veel belangrijke voedingsstoffen als calcium, kalium, vitamine A, B2 en B12 en relatief weinig energie.