Als je met je voet in een zee-egel bent gaan staan, hoef je in principe niet naar een dokter. Bezoek de huisarts wel wanneer je andere klachten krijgt, zoals infecties, kortademigheid en pijn bij het ademen. Ook wanneer je stekels in je handen hebt, is het raadzaam om een arts te bezoeken.
De stekels gitzwart, de binnenkant van het kalkskelet wit en de vijf gonaden, de eetbare delen van het dier, knalgeel tot oranjerood. Het was wel lekker maar, zo herinner ik me, altijd veel te weinig. Van wat in zo'n zee-egel zit is slechts een paar procent eetbaar, de rest is om naar te kijken.
Kenmerken. Deze zwarte zee-egel heeft een hard pantser met een diameter van 5 tot 9 centimeter, dat bedekt is met giftige stekels van 30 centimeter lengte. Het pantser bestaat uit kleine plaatjes waarop zich knobbels bevinden. Hij heeft een licht iriserend stervormig patroon aan de bovenkant.
Dan zijn waterschoentjes helemaal een uitkomst. Niet meer schuifelen naar het water en au au roepen maar gewoon zo het water inlopen. De waterschoentjes hebben ook een beschermende functie zoals bv tegen zee egeltjes. De naalden van zee-egeltjes zijn pijnlijk maar er ook zeer lastig uit te krijgen.
Rode zee-egel
Dit spinachtige zeedier kan zo'n 200 jaar worden.
Meer dan 150 miljoen jaar oud
Deze fossiele exemplaren komen uit het Jura tijdperk en zijn tussen de 150 en 200 miljoen jaar oud. De zee egels zijn gevonden in Madagaskar. Kenmerkend voor deze soort is het vijf vingerige bloemblad. Dit zijn eigenlijk poriën waarmee het diertje kan bewegen.
De egel heeft voor de mens een hoge aaibaarheidsfactor. Toch houdt het dier niet van aanrakingen. Dan trekt het zijn snuit in en verandert in een 'hondsegel'. Hoe hoger de aaibaarheidsfac-tor, des te meer is de mens bereid iets voor het dier te doen.
De smaak van zee-egel is wat nootachtig en leunt erg aan bij die van een smeuïge, romige kreeft. Het is gebruikelijk om de zee-egel rauw uit het kommetje te eten, maar je kan hem ook op andere manieren verwerken in je gerechten. Je kan de gonaden uit de kommetje halen en ze verwerken in een omelet of in een saus.
Egels kunnen goed zwemmen, maar verdrinken vaak in vijvers of zwembaden met rechte randen. Zorg daarom voor zacht glooiende oevers of leg er een ruw loopplankje in (niet dwars op maar parallel met de oever, zoals een trap tegen een muur, zodat ze de uitweg vinden).
Een egel mag er best wel slim uitzien, het is één van de primitiefste zoogdieren. Hoewel egels te boek staan als insecteneters, zijn het eigenlijk alleseters. Bovenaan het menu staan insecten en hun larven -egels zijn verzot op nachtvlinders en hun rupsen- direct gevolgd door regenwormen.
Zee-egels hebben geen ogen, maar zien toch alles. Onderzoek toont nu aan dat ze hun hele lijf daarvoor inzetten. Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat zee-egels reageren op licht. En dat is opvallend, aangezien de dieren helemaal geen ogen hebben.
Zee-egelkuit wordt meestal rauw gegeten, maar kan ook gekookt worden. Het heeft een intense, romige (umami) zilte smaak die nog het meest aan zeewier doet denken. Een zee-egel is niet makkelijk om te openen. Snij met een mes of knip met een schaar onderaan in de opening.
Niet bepaald moeders mooiste, die zee-egel, maar een ware delicatesse in de Japanse, Spaanse, klassiek Franse en natuurlijk Italiaanse keuken. Het eetbare gedeelte is de kuit, die je heel voorzichtig moet verwijderen. Zee-egelkuit wordt meestal rauw gegeten, maar kan ook gekookt worden.
Relatief bekende voorbeelden zijn beten en steken van kwallen. Van sommige soorten, zoals kubuskwallen, Portugese oorlogsschepen, blauweringoctopussen, en stekels van steen- en schorpioenvissen, kunnen de gevolgen fataal zijn. Je kan ook per ongeluk trappen op stekelhuidigen, zoals bepaalde zeesterren en zee-egels.
Er zijn ongeveer 850 soorten zee-egels die vaak voorkomen in tropische wateren en koraalriffen, maar ook in Nederland en Europa. Ze worden ook wel zeeappels, zeeklitten en zanddollars genoemd.
Normaliter hebben zee-egels een doorsnede van 3 cm t/m 10 cm. De stekels zijn gemiddeld 1 cm t./m 3 cm lang. Het geslacht Diadema heeft met stekels van 10 cm t/m 30 cm de langste stekels. De stekels van een aantal soorten zee-egels bevatten een toxine wat voor mensen bijzonder gevaarlijk kan zijn.
Bij de zeekomkommer staat vooral klein spul op het menu. Het liefst eet hij algen of heel klein zeeleven, maar ook voor afval trekt hij zijn neus niet op. Met zijn tentakels, een soort doorontwikkelde buisvoetjes, werkt hij zijn voedsel naar binnen.
Ze vermijden vochtige gebieden en naaldbossen zonder onder begroeiing, egels hebben een hekel aan nattigheid en prefereren droge schuilplaatsen.
Let op: egels kunnen bijten. Plaats de egel in een hoge kartonnen doos, kist of kattenmandje.
Zeven- tot achtduizend stekels beschermen de egel tegen hun vijanden: dassen, vossen, honden en roofvogels. Toch zitten stekels soms ook in de weg. Bij de paring leggen vrouwtjes de stekels plat.
Het reflexmatige afweermechaniek van een zee-egel is dat hij de stekels direct de kant op richt waar het gevaar vandaan komt. Voelt hij daarom iets, dan richt hij een groot deel van zijn stekels meteen die kant op. Bij de meeste soorten (er zijn meer dan 950 soorten zee-egels!)
Skelet van kalkplaten
Zeesterren behoren, net als bijvoorbeeld de Zeekomkommer, de Zee-egel en Slangsterren, tot de stekelhuidigen. Hun skelet bestaat uit losse (soms vergroeide) kalkplaten die als stekels onder de huid naar buiten steken.
Er bestaan meer dan 800 verschillende soorten zee-egels. Zee-egels hebben een bolle, hartvormige of schijfachtige vorm. Zee-egels hebben geen wervels en behoren dus tot de ongewervelde waterdieren. Zee-egels hebben een hard pantser dat is bedekt met stekels.
Wetenschappers denken dat de kwal minstens 45 meter is. Daarmee is de kwal het langste dier op aarde. Buiskwallen bestaan uit meerdere deeltjes die in een soort lange slang met elkaar verbonden zijn.