Het plastic dat in de zeeën terechtkomt, verteert niet. Het valt uit elkaar in steeds kleinere stukjes, die ook nog eens steeds giftiger worden. Door al die kleine deeltjes plastic in het water veranderen de oceanen in een plastic soep.
Verval komt op gang door een complex proces van chemische reacties, waardoor het materiaal uiteenvalt en bacteriën afbraakproducten van het polymeer kunnen opeten. Dat proces verloopt traag, maar het lijkt erop dat een deel van het zwerfplastic via die route in de loop der jaren kan verdwijnen.
Fragmentatie. Plastic breekt geleidelijk af tot steeds kleinere plasticdeeltjes. Al die kleine deeltjes vergaan nooit en zijn werkelijk overal: in water, grond en lucht.
Plastic maakt niet alleen een vuilnisbelt van de kusten, maar schaadt ook de levensomgeving van zeedieren. Dieren raken verstrikt in grotere stukken plastic, en verwarren kleinere stukjes voor voedsel.
Plastic heeft een nare eigenschap: het vergaat niet. In de natuur of in zee valt het langzaam uit elkaar in steeds kleinere stukjes, maar het blijft plastic. Dieren kunnen plastic niet verteren, als ze het opeten kunnen ze er dood van gaan. Plastic kan op allerlei manieren in zee belanden.
Plastic frisdrankflesje: 5 -10 jaar. Plastic zak: 10 - 20 jaar. Kauwgom: 20 - 25 jaar. Aluminium blikje: tot 1 miljoen jaar.
Zo wordt het klokhuis van een appel het snelst afgebroken – tussen de twee tot acht weken – terwijl de afbraak van een bananen- of sinaasappelschil zo'n twee jaar kan duren. Gemiddeld is groente- en fruitafval in de natuur na een aantal maanden helemaal verdwenen.
Een appelkroos verdwijnt dan wel in twee maanden, maar dat geldt bijvoorbeeld niet voor een plastic waterflesje. Dat kan er wel 450 jaar over doen om afgebroken te worden. Veel plastic verdwijnt zelfs nooit, maar blijft in hele kleine deeltjes, microplastics genoemd, in de oceaan drijven.
Bij de productie van plastic komen schadelijke chemicaliën in de lucht terecht, waaronder CO2. Dit leidt tot opwarming van de aarde en is slecht voor de gezondheid. Ook het verbranden van plastic brengt schadelijke stoffen in de atmosfeer.
In 1907 maakt de Belgisch-Amerikaanse Leo Baekeland het eerste volledig synthetische plastic uit aardolie. Hij vernoemt het naar zichzelf: bakeliet. De nieuwe stof geleidt geen stroom en kan goed tegen hitte.
Zoals gezegd, worden de meeste plastics gemaakt uit aardolie, maar er zijn ook plastics die gemaakt worden uit hernieuwbaar materiaal (biobased plastics). En soms is plastic biologisch afbreekbaar, ook wel composteerbaar of biodegradeerbaar genoemd.
Plastic is wel altijd een kunststof. Er zijn drie soorten kunststof: thermoplasten, thermoharders en elastomeren.
De Australische grote pijlstormvogel, een grote roestbruine zeevogel die zijn broedplaats heeft op eilanden voor de kust van Australië en Nieuw-Zeeland, eet in verhouding tot zijn lichaamsgewicht meer plastic dan welk ander zeedier dan ook.
- Great Pacific Garbage Patch: De grootste afvalhoop ter wereld. Ligt in de Grote Oceaan tussen de Amerikaanse westkust en Hawaï. Bestaat uit naar schatting 80 miljoen kilo afval, verspreid over een gebied dat drie keer zo groot is als Frankrijk.
De zee vervuilt steeds meer
Het zeewater is op veel plaatsen flink vervuild door bijvoorbeeld pesticiden uit de landbouw, afval uit rioleringen en verloren vistuig uit de visserij. Veel dieren hebben hier last van zoals koralen, zeeschildpadden en walvissen.
Meer dan 100 miljoen dieren sterven jaarlijks door Plastic
Dieren raken verstrikt in plastic en sterven een langzame dood. Ze zien die voor kwallen aan, wat hun voedsel is. Plastic afval kan vast komen te zitten in koraal en tast de gezondheid aan.
Dieren eten plastic op of raken erin verstrikt. Dit resulteert in verwondingen of zelfs de dood. Jaarlijks gaan een miljoen zeevogels, 100.000 zeezoogdieren, zeeschildpadden en een ontelbaar aantal vissen dood door plastic afval [1]. Plastic heeft een negatieve invloed op de voedselketens.
Plastic vormt niet alleen een ernstige bedreiging voor het milieu, maar wellicht ook voor onze eigen gezondheid. We eten, drinken en ademen plastic, en krijgen zo minuscule deeltjes kunststof binnen. We weten al dat de chemicaliën die aan plastic worden toegevoegd enigszins tot zeer schadelijk zijn voor ons lichaam.
Onderzoekers schatten dat minder dan 1% van al het plastic in de oceaan aan het oceaan oppervlak drijft.
Momenteel wordt er geschat dat er ca. 100 tot 150 miljoen ton plastic afval in onze oceanen en zeeën ronddrijft. In totaal spreken we over een gebied van minstens 700.000 km² tot misschien zelfs meer dan 15.000.000 km² waarin de ganse waterkolom ernstig is vervuild, vanaf het wateroppervlak tot de zeebodem.
Bij een botbreuk doet het gebied rondom de breuk pijn. Ook is de plek rond de breuk dik (zwelling). Deze zwelling wordt veroorzaakt door een bloeduitstorting rond de breuk. Vaak is het moeilijk om het lichaamsdeel dat gebroken is te bewegen.
Als je 10 kilo vetmassa verliest, dan verlaat zo'n 8,4 kilo massa het lichaam via de longen als CO2 en 1,6 kilo als water. 'Met andere woorden, het leeuwendeel van het gewicht dat we verliezen ademen we uit, voornamelijk als CO2 en deels als water,' vertelt Matthys.
De afbreektijden voor afval variëren van enkele weken tot een eeuwigheid. Niet-natuurlijke materialen als plastic en kauwgom vergaan niet, maar vallen uiteen in piepkleine deeltjes die in de bodem of in het water blijven rondzwerven (microplastics).