De Hongerwinter in Nederland was de winter aan het eind van de Tweede Wereldoorlog van 1944 tot 1945 met een grote schaarste aan voedsel en brandstof. Het leidde, met name in de steden van West-Nederland, tot hongersnood. 20.000 mensen kwamen om door honger en kou.
Wat was het gevolg van de hongerwinter in Nederland? Door de spoorwegstaking en het transport embargo van de Duitsers kon er geen eten meer naar de steden in het westen worden vervoerd. Doordat het zuiden van Nederland al was bevrijd en de kolenmijnen in Limburg waren er uiteindelijk geen kolen meer te krijgen.
Een team van onderzoekers van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en de Columbia University in New York berekende op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat de zogenoemde oversterfte in die periode 58.000 is.
Er werd weinig vlees, weinig suiker en weinig vet gegeten. In plaats daarvan kwam een voornamelijk plantaardig dieet van aardappelen, granen, peulvruchten, groenten en fruit, aangevuld met een beperkt aantal vetten. Hier doet het menselijk lichaam het goed op.”
Het Nederlandse leger is aanvankelijk de enige afnemer. Chocolade is voedzaam, lang houdbaar en daarom zeer geschikt voor het leger. De chocoladereep is 'het krachtvoedsel van het Nederlandse leger' en wordt in kazernes verkocht onder de naam 'manoeuvre chocolade'.
Melk werd niet veel gedronken. Water deugde niet, daar werd je vaak ziek van. Daarom dronken de meeste mensen bier, kinderen ook. Wijn was ook populair en werd vaak met water verdund.
In 1944 spreken de geallieerden met de verliezende Duitsers af dat ze het bezette deel van Nederland voedsel mogen brengen. Met vliegtuigen voorzien ze mensen van bloem, suiker en meel. De hongerwinter is voorbij! Het is eind 1944.
De Hongerwinter in Nederland was de winter aan het eind van de Tweede Wereldoorlog van 1944 tot 1945 met een grote schaarste aan voedsel en brandstof. Hij leidde, met name in de steden van West-Nederland, tot hongersnood. Minstens twintigduizend mensen kwamen er om het leven door honger en kou.
Oorzaak. De oorzaak van de voedselschaarste in het westen van Nederland had zijn belangrijkste oorza ak in de afkondiging door de Nederlandse regering in Londen van de Algemene Spoorwegstaking op 17 september 1944 . Hierdoor werd het transport in Nederland en dus ook van voedsel nagenoeg stilgelegd.
Terwijl Polen zich in het westen tegen Duitsland verdedigt, valt de Sovjet-Unie het land op 17 september in het oosten aan. Deze tweefrontenoorlog is teveel voor Polen. Op 6 oktober 1939 geven de laatste troepen zich over. Duitsland valt Polen binnen en bezet het land tot de grens die met de Sovjet-Unie is afgesproken.
De bevrijding van Nederland begon in september 1944 en duurde tot mei 1945. Het startsein werd gegeven op de stranden van Normandië, 6 juni 1944. Duizenden soldaten gaven toen hun leven om de opmars door Europa mogelijk te maken.
HONGERWINTER 44-45. Roof door de Duitsers en gebrek aan toevoer van voedsel was de grootste oorzaak van de hongerwinter 44-45. Na "dolle dinsdag" op 5 september 1944, verwachtte men ieder moment de bevrijding. De snelle opmars vanuit het zuiden van de geallieerden deed NSB'ers naar Duitsland vluchten.
Iedereen die een radio had, bleef in het geheim naar Radio Oranje en de BBC luisteren. Bovendien verschenen er vanaf 1943 veel meer illegale krantjes, tijdschriften en andersoortig verzetsliteratuur.
Er is veel honger in Nederland. Daarom eten steeds meer mensen tulpenbollen. Dat heeft te maken met een groot voedseltekort in Nederland in de winter van 1945. Begin februari 1945 worden tulpenbollen ook bij centrale keukens gebruikt.
Wolverhampton, mei 1942. Omdat hun veiligheid niet kan worden gegarandeerd, besluiten Koningin Wilhelmina en Prins Bernhard na twee dagen, dat Bernhard met zijn vrouw Prinses Juliana en hun twee kinderen moet vluchten. Via IJmuiden reizen ze met een torpedojager naar Harwich in Engeland.
Op 5 mei 1945 gaf het Duitse leger zich over en was heel Nederland bevrijd (zie Bevrijdingsdag), op enkele Waddeneilanden en een aantal gemeenten na. In Veenendaal werd op 7 mei nog gevochten tussen de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) en de SS. Tijdens die gevechten verloren 3 BS'ers hun leven.
Zwarthandel is illegale handel in goederen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren die goederen vooral voedsel en genotsmiddelen die onder de distributie en de daarmee samenhangende prijsbeheersing vielen. Betaling geschiedde in geld, zilver, goud en natura. Tijdens de Hongerwinter liepen de prijzen zeer hoog op.
Op 5 mei vieren we dat we in Nederland in vrijheid leven. We vieren dat we in 1945 bevrijd zijn van de Duitse bezetting in Europa en de Japanse bezetting in Azië en dat we sindsdien in het Koninkrijk der Nederlanden vrij zijn van onderdrukking.
In Groningen waren de ongeregeldheden zo ernstig dat er doden vielen. Daar werd ook wel gesproken van de broodoorlog.
Naast het verzet, speelden de Nederlandse Spoorwegen ook een rol bij Operatie Market Garden. In 1944 riep de Nederlandse regering op tot een spoorwegstaking. Het doel was om de Duitse oorlogsinspanning op een kritiek moment te hinderen. Na de gevechten zou de Nederlandse bevolking daarvan de gevolgen voelen.
Verzamel zoveel mogelijk benodigdheden, en bescherm ze. Ga op zoek naar betrouwbare bronnen van voedsel en water, in geval van tekorten. Vermijd confrontaties zoveel als je kunt, en ga naar een veiliger gebied als dat moet. Leer EHBO-vaardigheden om eventuele verwondingen of ziektes te kunnen behandelen.
Het devies was veel volkoren granen, aardappelen en peulvruchten in plaats van bijvoorbeeld witbrood en sla. De kookboekjes staan ook vol met bezuinigingstips: je thee vermalen tot gruis, meerdere keren koffie zetten van één zakje, een kwastje gebruiken om je pan te beboteren en een hooikist gebruiken om te koken.
Een militair heeft recht op 2 verschillende warme maaltijden per dag, bijvoorbeeld 2 pouches van ieder 300 gram. Pas na 7 dagen mag de militair weer dezelfde combinatie eten als een week ervoor. Om die reden werkt Nederland nu aan meer smaken 'natte maaltijden'. Rijst met rundvlees en paprika.