Koolmezen en pimpelmezen slapen alleen in een nestkast. Voor deze vogels is het belangrijk dat er veel nestkasten zijn. Omdat mannetjes en oudere vogels de beste slaapplekken opeisen, is er voor jonge vrouwtjes vaak geen plaats. Zij moeten buiten in de kou slapen.
Gedurende de wintermaanden bezetten veel mannetjes een territorium en slapen ze elke nacht in de kast die zich in dat territorium bevindt. Om aan andere koolmezen duidelijk te maken dat de kast (of het territorium) bezet is, zingen de mannetjes 's morgens kort: 'dit is mijn kast, waag het niet om hem over te nemen!'
Mezen nestelen en slapen niet alleen in nestkasten en boomholtes, maar ook in brievenbussen, ongebruikte regenpijpen, kruiken en andere bijzondere plekken. Mezen brengen dan vaak met succes een nest jongen groot! Bij Mieke Jacobs kozen de mezen een omgekeerde bloempot welke dicht tegen het huis aanstond.
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn. Zolang een koolmees niet verstoord wordt zal hij deze nestkast blijven gebruiken.
In gevaarlijk koude nachten, zoeken vogels zoveel mogelijk beschutting: bij elkaar, in dichte struiken, onder daken, maar ook in holen of nestkasten. En daar komen wij in beeld. Heb je geen nestkasten in de tuin hangen? Hang er dan nu één op, want vogels slapen en rusten daar graag, ook als het 'gewoon' kil is.
Zet een bak water op een windvrije en beschutte plek, waar de vogels lekker even kunnen genieten van wat water. Bedek dit met gaas, zo vallen de vogels zeker niet in het koude water. Is het een extreem koude dag? Vergruis het ijs dan met een hamer, zodat ze de kleine ijssplinters op kunnen pikken.
Vogels die samen voedsel zoeken, brengen de nacht in groepen door. Koolmezen en pimpelmezen slapen alleen in een nestkast. Voor deze vogels is het belangrijk dat er veel nestkasten zijn.
De meeste vogels slapen met hun kop naar achter gedraaid en onder de veren gestoken. Ze slapen vaak waar ze overdag ook zijn. Dat is op een tak verscholen tussen de bladeren, of zoals spechten, hangend aan een boomstam. Watervogels slapen meestal op het water, waar ze veilig zijn voor landroofdieren.
Nederlandse koolmezen zijn standvogels en overwinteren dus in ons land. In strenge winters overwinteren koolmezen uit Scandinavië en Oost-Europa in grote aantallen in Nederland, maar ook nog zuidelijker.
Veel vogels verstoppen zich daarom 's nachts. Merels kruipen weg in de struiken, spechten zoeken holletjes op en ransuilen (nachtvogels) rusten met hun schutkleuren op een boomtak.
Onder ideale omstandigheden kunnen pimpelmezen ongeveer 3 jaar oud worden en soms zelfs wel 8 jaar. De pimpelmees is kleiner dan de koolmees, een bekende soortgenoot.
Groter dan circa 27 millimeter wordt genegeerd, dit vanwege natuurlijke vijanden en concurrentie van grotere mezen, zoals de koolmees. Natuurlijke vijand van de mees is de huiskat, maar ook de kraai, gaai en ekster.
Broedduur: 13-15 dagen. Pimpelmezen broeden behalve in boomholtes ook graag in nestkasten. De jongen zitten 18-21 dagen op het nest. Als ze zijn uitgevlogen, worden ze nog zo'n 2-3 weken gevoerd.
De meeste vogels houden er niet van als de wind door de opening naar binnenwaait. In de winter wordt het dan te koud in het kastje en als het regent te nat. Hang het kastje daarom met de vliegopening naar het noordoosten (de wind komt in Nederland namelijk meestal uit het zuidwesten).
Pimpelmezen zijn holenbroeders die ook gretig gebruik maken van nestkastjes. In april worden er gemiddeld 10 eieren gelegd. Na twee weken komen de eieren uit. Tijdens de piektijden worden de jongen elke 90 seconden door de ouders gevoerd.
Bied het nestkastje leeg aan, maar voorzie in je tuin nestmateriaal waarmee de vogels aan de slag kunnen om zelf hun nestje te bouwen. Dat doen ze met dood hout (takjes en twijgjes) en bladafval, maar ze gebruiken ook katten- en hondenhaar, pluisjes, wol, stro, veren … Experimenteer zeker met het aanbod.
Het ideale moment om een nestkast schoon te maken is direct na het uitvliegen van de jongen, voor de volgende broed. Als dat niet lukt dan kunt u het beste wachten tot het najaar, wanneer de eerste nachtvorst is geweest.
Doordat vogels insecten eten, kunnen ze helpen bij de bestrijding van ongewenst ongedierte in je tuin, waardoor je geen gebruik hoeft te maken van mogelijk gevaarlijke bestrijdingsmiddelen. Biedt beschutting aan vogels. Vogels kunnen beter in vogelhuisjes nestelen dan in de nesten van wilde vogels.
In Nederland zijn de afgelopen maanden veel pimpelmezen en koolmezen ziek geworden en gestorven. Sommigen hadden mogelijk een longontsteking, maar ze waren in elk geval niet besmet met het coronavirus. Ook jonge meesjes stierven in nestkasten, mogelijk door gebrek aan voedsel.
Vogels hebben voedsel nodig om te overleven, dus als er in de omgeving geen voedsel is, zullen ze waarschijnlijk niet naar een vogelhuisje komen. Het kan dus helpen om in de omgeving van je vogelhuisje extra vogelvoer aan te bieden.
Overdag roesten (rusten) bosuilen. Het liefst in een oude boom in het bos, op een boerenerf of in een stadspark.
Vogels hebben ook een hekel aan harde, vreemde geluiden. Muziekinstallaties met harde muziek jagen vogels weg, maar ook geïmiteerde geluiden van roofvogels stellen de andere vogels niet op prijs. Vogels hebben bovendien een hekel aan sterke geuren, zoals: peper.
De gemiddelde maximumleeftijd van een koolmees in goede levensomstandigheden bedraagt ongeveer 10 jaar. De oudste geringde en geregistreerde koolmees werd 15 jaar oud maar de schatting is dat ook een leeftijd van 22 jaar gehaald kan worden.
Vaak zitten ze dicht tegen elkaar aan om warm te blijven. Natuurlijk gaan de meeste vogels, net als wij, 's nachts slapen. In de winter doen ze dat in dichte struiken, onder dakpannen, en ook in nestkast- jes. Daarom kun je het beste nestkastjes laten hangen.
Waar blijven koolmezen 's nachts? Hoewel ze overdag overal te zien zijn, trekken koolmezen zich 's nachts terug in veilige schuilplaatsen om te rusten en te slapen. Deze kleine vogels zoeken beschutting in struiken, boomholtes en nestkasten, en slapen vaak samen in groepen voor extra bescherming.