In Nederland wordt radioactief afval bovengronds opgeslagen voor een periode van ten minste 100 jaar. Dat gebeurt bij de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in speciaal daarvoor ontworpen gebouwen. Na 100 jaar opslag is een deel van het afval nog radioactief.
Verwerking laag- en middelradioactief afval
Kadavers van dierexperimenten, organisch ziekenhuis afval en radioactieve vloeistoffen worden door middel van speciale processen verwerkt, bijvoorbeeld in een verbrandingsoven. Grotere vaste delen worden verkleind in de verschrottingsinstallatie en daarna in beton verpakt.
Na 15 jaar actievoeren door Greenpeace kwam er in 1993 een internationaal verdrag dat het dumpen van radioactief afval in zee verbiedt. De vaten die in zee zijn gedumpt, zijn echter nooit opgeruimd en liggen nog steeds op de zeebodem.
In België wordt het geconditioneerd radioactief afval tijdelijk opgeslagen in geschikte afgeschermde opslaggebouwen op de site van Belgoprocess .
Voor het beheer op korte termijn (onder andere de verwerking en de tijdelijke opslag) wordt het radioactieve afval (geconditioneerd of niet) ingedeeld in drie grote categorieën: Laagactief afval. Middelactief afval. Hoogactief afval.
Eén van de grootste problemen van kernenergie is het kernafval dat in de kerncentrale ontstaat. Dit afval is levensgevaarlijk en raakt pas na 240.000 jaar zijn radioactiviteit kwijt. Al die tijd blijft het afval schadelijk voor mens en milieu en moet het weggeborgen worden en bewaakt blijven.
De exploitant van de kerncentrale Borssele (EPZ) laat deze stoffen terugwinnen (dit heet 'opwerken'). Daarvoor gaat de gebruikte splijtstof naar een opwerkingsfabriek (Cap La Hague in Frankrijk). Daar worden de bruikbare bestanddelen (95%) gescheiden van radioactief afval om te kunnen worden hergebruikt.
Van 1960 tot 1982 stortte België zijn radioactief afval in de Noord-Atlantische Oceaan. Aan deze praktijk kwam een einde in 1983. Sinds 1983 stockeert België al zijn containers met radioactief afval op Belgische bodem, ongeacht of het over laag-, middel- of hoogradioactiefafval gaat.
Aan laag- en middelradioactief afval ligt er ongeveer 35.000 m3 opgeslagen. Met deze hoeveelheid zou je ongeveer 1/20 deel van een groot containerschip kunnen vullen. Aan laag- en middelradioactief afval komt er jaarlijks 1.100 m3 bij. Dat is vergelijkbaar met de inhoud van 16 zeecontainers.
Momenteel wordt er voor de huidige nucleaire activiteit in België op 100 jaar ongeveer deze hoeveelheid verwacht: 70.000 m3 laag actief afval (korte levensduur en zwakke tot gemiddelde radioactiviteit) of ca. 82% van alle kernafval (bv.
Hoe lang de halveringstijd is, hangt af van de samenstelling van het atoom. Sommige zijn zo instabiel dat ze binnen een seconde vervallen. Anderen hebben een halveringstijd van miljarden jaren, zelfs langer dan het bestaan van de aarde.
Bij het opwekken van kernenergie komt kernafval vrij. Dit is radioactief materiaal dat gevaarlijk is als je erbij in de buurt komt. Daarom wordt het veilig opgeborgen in gestold glas, in een gebouw met 2 meter dikke muren. In dit oranje gebouw wordt het radioactieve afval heel veilig opgeborgen.
De enige kerncentrale in Nederland staat in Borssele en levert ongeveer 4% van de gebruikte elektriciteit in Nederland.
De voornaamste reden waarom we ons afval nog niet naar de ruimte sturen, is dat het enorm duur is. Niemand wil zo veel geld uitgeven aan het bouwen, testen en lanceren van raketten, gewoon om afval naar de ruimte te schieten. Zeker omdat er hier op aarde (voorlopig) nog veel goedkopere oplossingen zijn voor ons afval.
Het bouwen van een kerncentrale kost tien tot tientallen miljarden (de Hinkley Point centrale in het Verenigd Koninkrijk kost bijvoorbeeld zo'n 31 miljard). Het opdoeken van een kerncentrale is ook nog eens ontzettend duur (de kosten van Borssele zijn nu al 600 miljoen en stijgende).
Bij kernenergie ontstaat radioactief afval. Het gaat dan onder andere om gebruikte brandstofstaven uit de kerncentrale, afval dat bij de uraniumwinning ontstaat, en het sloopafval na sluiting van een centrale. De ioniserende straling die het radioactieve afval afgeeft, is schadelijk voor de gezondheid.
Deze voorraad is winbaar bij een prijs tot 130 dollar per kilo. Bij een prijs tot 260 dollar per kilo kan er meer gewonnen worden en is de voorraad 8 miljoen ton uranium.
Wetenschappers hebben bij natuurlijke concentraties uranium geen schadelijke effecten gevonden. Er kunnen bij de opname van zeer grote hoeveelheden uranium echter wel chemische effecten optreden en deze kunnen bijvoorbeeld nierziektes veroorzaken.
Kernenergie kan een eindeloze bron van schone energie zijn. Bij het atoomsplijtproces, waaruit kernenergie ontstaat, komt netto tien tot honderd keer minder CO2 vrij dan bij energieopwekking uit fossiele brandstoffen. Dat is ongeveer evenveel als bij elektriciteitsproductie uit wind, water en zon.
Volgens een rapport van 23 december 2020 van het Nucleair Energie Agentschap (NEA) in Parijs zijn de bewezen en geschatte voorraden uranium 3,8 miljoen ton. Daar komt nog eens 2,3 miljoen ton bij op grond van redelijk betrouwbare gegevens die nog nader getoetst moeten worden.
Het NEA geeft aan hoeveel uranium er gebruikt wordt en wat de voorraden zijn. Alle kerncentrales wereldwijd met een vermogen van 372.000 Megawatt gebruiken in 2014 bijna 60.000 ton uranium. Volgens het NEA, een instituut dat vóór kernenergie is, zijn de bewezen en geschatte voorraden 4,6 miljoen ton.
Hij moet dus uit slecht doorlaatbaar materiaal (dus materiaal met een lage permeabiliteit) bestaan, zowel voor straling als voor water dat verontreinigd zou kunnen raken als het in aanraking komt met het afval. Zout en klei zijn goede kandidaten. En graniet, maar dat is in de Nederlandse ondergrond niet te vinden.
Op 1 januari 2019 waren er wereldwijd 450 kernreactoren operationeel. Ze produceren samen 10,3% van de elektriciteit in de wereld.
Kernrampen. Kerncentrales kunnen beschadigd raken of, zoals in Fukushima gebeurde, zelfs exploderen. De gevolgen van vrijkomende radioactieve straling kunnen catastrofaal zijn – hele landstreken kunnen voor duizenden jaren onbewoonbaar worden.
Uranium of uraan is een scheikundig element met symbool U en atoomnummer 92. Het is een metallisch grijs actinide en het element met de hoogste atoommassa dat van nature op Aarde voorkomt. Natuurlijk uranium bestaat grotendeels uit de isotoop uranium-238 en voor 0,72% uit uranium-235.