De geuzen waren Nederlandse edelen die het tijdens de tachtigjarige oorlog niet eens waren met de Spaanse koning Filips II. Later werden de geuzen opgesplitst in twee groepen. De bosgeuzen (vochten op land) en de watergeuzen (vochten ter water).
In 1566 komt een groep edelen in opstand tegen de vervolging van protestanten door de Spanjaarden. Zij noemen zichzelf 'geuzen', wat in feite 'bedelaars' betekent. Geus verandert in een strijdnaam voor iedere tegenstander van de Spaanse onderdrukking.
De geuzen waren aanvankelijk Nederlandse edelen, tegenstanders van de Spaanse koning Filips II. Later verwees de term specifiek naar de strijders die te land (bosgeuzen, soms ook wilde geuzen) of te water (watergeuzen) het leger van de koning bevochten.
De benaming geuzen komt van het Franse gueux, wat betekent schooiers, bedelaars. Het is inmiddels een geuzennaam voor de protestanten geworden. De oorsprong van de naam ligt in een gebeurtenis op 5 april 1566, in de grote zaal van het paleis van de landvoogdes Margaretha van Parma in Brussel.
Watergeuzen waren geuzen die zich aan het begin van de Nederlandse Opstand op zee als zeerovers of vrijbuiters ophielden en ook de kustdorpen onveilig maakten. Zij waren verwant aan de bosgeuzen.
Nederland gedenkt de protestantse terreur in Den Briel. Deze havenstad werd in 1572 door de geuzen op de katholieke Spanjaarden veroverd. De geuzen bestonden uit protestantse verarmde adel, werkloze zeelui en misdadigers. In feite waren het piraten die schepen plunderden en dorpjes aanvielen langs de kust.
Hij is een van de belangrijke figuren uit de Nederlandse geschiedenis: Willem van Oranje, de vader des vaderlands, prins van Oranje, Willem de Zwijger. Zijn verzet tegen de Filips II vormt het begin van de Tachtigjarige Oorlog en leidt tot het ontstaan van de Republiek der Nederlanden.
Geus (meervoud: geuzen) is een benaming en een deels in onbruik geraakt mild scheldwoord voor een protestant persoon. Deze benaming is ontstaan in de 16e eeuw en werd met regelmaat gebruikt door de katholieken in de Nederlanden.
“… Que ce n'estoyent qu'un tas de gueux.” Hoe de precieze passage in het Frans ook luidde, duidelijk is dat de edelen die tegen het Spaanse gezag in opstand kwamen, in april 1566 aangeduid werden als 'geuzen', ofwel bedelaars, sloebers, armoedzaaiers. Deze benaming namen ze kort erna als geuzennaam over.
Bekende hedendaagse voorbeelden van dit soort geuzennamen zijn flikker door Nederlandse homomannen en nigger of nigga door Afro-Amerikaanse jongeren. Dat blanken een woord als nigger nog steeds als scheldwoord gebruiken en dat dit door Afro-Amerikanen ook zo wordt ervaren, doet dus geen afbreuk aan de geuzennaam.
Alva had een groter leger. Maar Willem van Oranje wist dat de protestantse bevolking wel mee zou helpen vechten, omdat zij een hekel hadden aan Alva. Samen met opstandelingen, die de (water)geuzen worden genoemd, wilden zij de Spanjaarden verdrijven. De oorlog begon met de Slag bij Heiligerlee in 1568.
Op 8 oktober 1573 was het beleg van Alkmaar voorbij. Voor het eerst waren opstandelingen erin geslaagd de vijand te weerstaan, vandaar de spreuk 'bij Alkmaar begint de victorie'.
Op 1 april 1572 verovert Willem II van der Marck, genoemd Lumey, met zijn watergeuzen het stadje Den Briel.
Geuzen en papen (1550-1648)
Een strijd die voor altijd verbonden is aan de naam van Willem van Oranje. In deze oorlog tussen katholieken en protestanten moet hij een keuze maken tussen zijn eigen belangen en die van de Spaanse koning. Daarbij heeft hij de hulp van het volk hard nodig.
Willem van der Marck Lumey was de leider van de Watergeuzen en één van de bevrijders van Brielle. Hij was berucht en wreed.
Zo waren de watergeuzen niet alleen in Holland en Zeeland, maar ook in de Noordelijke Nederlanden – in het waddengebied, zoals bij het Marsdiep en eilanden als Texel, Vlieland en Terschelling – actief en hadden daar een belangrijk aandeel in de strijd.
papen (meerv.) Bron: WikiWoordenboek. priester, ook gebruikt voor de islam (hadji`s of moskeepersoneel). T4: benaming in de VOC-bronnen voor een katholieke of heidense priester.
Geuzenvlag (vlag) Een geus is een (meestal rechthoekige) vlag die door een schip gevoerd wordt bij wijze van groet. Hoewel in principe alle schepen een geus mogen voeren, is hij vooral in gebruik bij marineschepen, ronde- en platbodemjachten en motorjachten.
Willem van Nassau wordt in 1533 geboren op een kasteel in Duitsland. Hij is de oudste zoon van de graaf van Nassau. Van huis uit spreekt Willem Duits en hij wordt opgevoed in het protestantse geloof.
Willem van Oranje staat bekend als onze Vader des Vaderlands. Niet omdat hij maar liefst 15 kinderen kreeg, maar omdat hij in de 16e eeuw zo'n belangrijke rol speelt in de opstand tegen de Spaanse koning Filips II.
De Beeldenstorm (1566)
Protestanten dringen in totaal honderden kerken en andere heiligdommen binnen. Ze zien de Beeldenstorm als een manier om kerken te zuiveren. Door beelden te verwoesten, worden de kerken geschikt gemaakt voor meer sobere, protestantse kerkdiensten waarin het volgen van de Bijbel wordt gepredikt.
De beëdiging van het verdrag door de Spaanse en Nederlandse onderhandelaars (Gerard Terborch, 1648) De ondertekening van het vredesverdrag van Münster - de zes onderhandelaars met opgeheven vingers v.l.n.r. Willem Ripperda, Frans van Donia, Adriaen Clant tot Stedum, Adriaen Pauw, Johan van Mathenesse en Barthold van ...
'Op 1 april verloor Alva zijn bril. ' Een uitdrukking die je misschien wel eens hebt gehoord. Het gaat over de dag waarop de watergeuzen het stadje Den Briel innamen, op 1 april 1572. Alva verloor dus niet zijn bril, maar Den Briel.