De onderste plank is het koudste deel van de koelkast.
Dit is de ideale plaats voor het bewaren van rauw vlees en vis. Deze bederven minder snel op een lage temperatuur. Door ze altijd op deze plaats te bewaren, minimaliseer je dat bacteriën tussen verschillende voedingswaren gaan hoppen.
Koudste en warmste plek
Doorgaans geldt dat bij koelkasten zonder vriesvak het bovenste niveau het warmst is en het onderste niveau het koudst. Heeft de koelkast bovenin een vriesvak? Dan is het precies andersom. Lees voor gebruik altijd de handleiding van de koelkast, dan weet je zeker dat je de juiste indeling kiest.
Rauwe producten moeten gescheiden blijven van bereide producten. Dat is vooral belangrijk bij vlees en vis. Rauwe producten zet je onderin de koelkast, boven de groentelades, daar is het het koudst. Doe je eten in afgesloten bakjes of trommels om het te beschermen tegen uitdrogen, bacteriën en andere stoffen.
Maar er zijn ook veel modellen met een draaiknop met de standen 1 t/m 5. Hierbij is het zo dat de koelkast harder koelt op stand 5 en minder hard koelt op stand 1. Bij een draaiknop is het dus hoe hoger de stand, hoe kouder het wordt.
4°C is de ideale temperatuur voor de koelkast. 80% van de respondenten weet niet dat 4°C de ideale temperatuur is. Vooral vlees is bij die temperatuur het langst veilig houdbaar. Met name bij kip kan het aantal ziekmakende bacteriën, zoals listeria, ook bij temperaturen boven 4°C al langzaam toenemen.
Instellen van de draaiknop
Maar op welke stand moet je de thermostaat nou zetten? Als vuistregel kun je aanhouden dat je de thermostaat instelt op ongeveer 60% van de maximale stand. Bij 7 standen draai je de knop dus tot 4, een thermostaat met 5 standen zet je op 3.
Eieren in de koelkast: langer vers
Eieren bewaar je daarom het beste in de koelkast op 4 °C. Als je ze in het doosje bewaart, drogen ze niet uit en blijven ze langer goed.
Vlees bewaart het best als je koelkast op 4 °C staat. Het schap onderaan de koelkast, boven de groentelades, is het meest fris. Leg daar je vlees(waren). Plaats nooit rauwe producten boven bereide producten.
Onderzoek van de Europese voedselveiligheidsorganisatie EFSA bevestigt het: eieren bewaren beter in de koelkast. In eieren die gekoeld bewaard worden, wordt de groei van bacteriën sterk beperkt. De kans op bederf en voedselinfecties vermindert aanzienlijk.
Je koelkast moet tussen de 3°C en 4°C zijn.
Je kunt melk dus beter achterin de koelkast bewaren op de onderste of middelste plank. Warme lucht stijgt, dus hoe lager je de melk bewaart, hoe beter. Dat geldt ook voor andere soorten melk, zoals sojamelk en amandelmelk. Sauzen, jam of een fles bruisend water kun je bijvoorbeeld wel prima in de deur bewaren.
In het midden is de temperatuur zo'n 3-4°C. Hier bewaar je: kant- en klare voedingsmiddelen of bereide gerechten, charcuterie, bereid vlees, slaatjes, taart. Daaronder, boven de groentelade, is het 0-2°C. Hier bewaar je vis, gevogelte of rauw vlees - het best in afgesloten bakjes.
Bij een koelkast is dat de achterwand. Hier zit ook de verdamper die zorgt dat de koelkast koud wordt. Wanneer de compressor (motor) aanslaat wordt de verdamper zo koud dat de waterdruppeltjes die tegen de wand zitten tijdelijk bevriezen tot ijsdruppels.
De meeste koelkasten werken niet meer goed als de omgevingstemperatuur lager is dan 10 graden Celsius.
IJsafzetting ontstaat voornamelijk doordat er warme lucht de koel-vriescombinatie instroomt. Dit kun je voorkomen door de deur niet te vaak te openen of te lang open te laten staan. De koude lucht in het apparaat moet goed van de buitenomgeving worden geïsoleerd.
De deur is de warmste plek van je koelkast, omdat ze vaak opengaat en zo kamertemperatuur binnenlaat. Hier bewaar je dus best dingen die niet snel slecht worden zoals sauzen, frisdrank, wijn en bier. Ook boter bewaar je in de deur: door de warmere temperatuur kun je hem straks makkelijker op je brood smeren.
Vet. De algemene regel luidt als volgt: hoe meer vet er in zit, hoe minder lang je het kan bewaren. Gehakt kan je maximaal zes maanden bewaren. Mager vlees, zoals kipfilet, kan je tot een jaar invriezen.
Bij een vriezer met een draaiknop is de hoogste stand het koudst. Een ezelsbruggetje is: hoe hoger de stand, hoe lager de temperatuur. Om te weten welke stand je nodig hebt, koop je een thermometer die geschikt is voor koelkasten en vriezers.
Om temperatuurschommelingen te vermijden raden wij de supermarkten aan eieren niet in de koeling te bewaren. Door die temperatuurschommelingen zou er immers condens op de eischaal kunnen ontstaan waardoor bacteriën er zich gemakkelijker op kunnen ontwikkelen en door de poreuze schaal het ei kunnen binnendringen.
In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, kun je komkommers beter niet in de koelkast bewaren. De groente kan niet goed tegen kou waardoor hij snel slap wordt. Buiten de koelkast is de komkommer 3 tot 7 dagen houdbaar. In de koelkast slechts 2 dagen.
Waarom is de koelkastdeur ongeschikt? De reden dat je eieren het beste niet in de koelkastdeur bewaart, is dat ze daar door de wisselende temperaturen sneller kunnen rotten. Telkens als de koelkastdeur geopend wordt, gaat de temperatuur (tijdelijk) even omhoog.
Een ezelsbruggetje is: hoe hoger de stand, hoe lager de temperatuur. Wanneer een koelkast 7 standen heeft, is stand 7 het koudst. Je stelt de thermostaat in op 60 procent van de maximale stand. Bij 7 standen draai je de thermostaat tot 4.
Nu is er namelijk de 'ecostand 40-60'. Deze stand gebruiken in plaats van de normale 40 of 60 graden kan je 19% op de stroomkosten besparen.
Bij 1 ster wordt de vriezer niet kouder dan -6 graden, bij 2 sterren is het -12 graden gemiddeld, bij 3 sterren -18 graden en bij 4 sterren kan de temperatuur tot -24 graden Celsius.