Mensen die laaggeletterd zijn, hebben vaak moeite met taal, rekenen en werken met de computer. Ze hebben daar vaak last van. Dagelijkse taken kunnen moeilijk zijn, zoals: internetbankieren, brieven of e-mails schrijven, kinderen voorlezen, de bijsluiter van medicijnen lezen of werkinstructies opvolgen.
Je bent als volwassene laaggeletterd, als je moeite hebt met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak heb je dan ook beperkte digitale vaardigheden. Dan vind je bijvoorbeeld omgaan met een computer of een smartphone lastig. Niet goed kunnen lezen, schrijven en/of rekenen heeft gevolgen.
Het verschil tussen een analfabeet en een laaggeletterde is dat een laaggeletterde wel kan lezen en schrijven, maar dit niet goed genoeg kan om volwaardig te functioneren in de samenleving. Een analfabeet kan helemaal niet lezen en schrijven. Laaggeletterdheid is in Nederland een groot probleem.
In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat is 18% van alle mensen in Nederland. Dus ongeveer 1 op de 6 mensen! Je bent als volwassene laaggeletterd, als je moeite hebt met lezen, schrijven en/of rekenen.
Een kleine afwijking in het natuurlijk taalsysteem in de linkerhersenhelft maakt het moeilijker voor dyslectici om gelezen en gesproken taal te matchen. Dyslexie kan erfelijk zijn: 60% van de dyslectische kinderen heeft een ouder die ook dyslectisch is. Het kan de kans op laaggeletterdheid vergroten.
Iemand is laaggeletterd als hij geen of onvoldoende gebruik kan maken van het geschreven of gedrukte woord. Dat betreft de techniek van lezen en spellen maar ook begrijpend lezen en begrijpelijk schrijven. Dyslexie is een specifieke leerstoornis in alleen technisch lezen en spellen.
Oorzaken van laaggeletterdheid
Sommige mensen hebben door ziekte, spijbelen, een lichamelijke handicap of een reizend bestaan onderwijs gemist. En daarnaast zijn er ook mensen die zijn opgegroeid in een taalarme omgeving of mensen die te maken hebben gehad met een problematische thuissituatie.
Mensen die laaggeletterd zijn, ouderen, mensen met een lage opleiding en mensen met een migratieachtergrond zijn vaker minder gezondheidsvaardig. Beperkte gezondheidsvaardigheden hangen deels af van opleidingsniveau, maar ook hoger opgeleiden kunnen moeite hebben om medische informatie te begrijpen.
Laaggeletterden en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben moeite om informatie over ziekte en gezondheid te vinden, te begrijpen en toe te passen. Denk aan mensen met een lage opleiding, ouderen en migranten. Zij hebben vaker chronische ziekten en psychische problemen.
Bekijk video 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen.
Laaggeletterden zijn over het algemeen slechter af wat hun gezondheid betreft: zij hebben o.a. een slechtere fysieke en mentale gezondheid, een grotere kans om eerder te sterven, zijn minder goed in staat tot zelfmanagement en hebben een minder gezonde leefstijl.
Het percentage Nederlandse jongeren dat risico loopt om laaggeletterd te worden, blijft fors toenemen. Van 17,9 procent in 2015 naar 24 procent in 2018. Daarnaast geeft 60 procent van de leerlingen aan alleen te lezen als het moet, bijvoorbeeld voor het opzoeken van informatie voor schoolopdrachten.
Toch brengt analfabetisem wel vervelende gevolgen met zich mee. Voor de meeste beroepen is het namelijk van belang dat iemand goed kan lezen en/of schrijven. Daardoor kunnen analfabeten vaak moeilijk aan een baan komen. Ook bij andere vormen van communicatie zijn er veel problemen voor mensen die analfabeet zijn.
Analfabetisme of ongeletterdheid slaat op mensen die de vaardigheid in lezen, spellen en schrijven niet of niet in voldoende mate beheersen. Dergelijke mensen heten analfabeten of ongeletterden. In het Nederlands wordt onderscheid gemaakt tussen analfabeten en laaggeletterden.
Dyscalculie is, net als dyslexie, een leerstoornis. Mensen met dyscalculie hebben hardnekkige rekenproblemen. Hardnekkig betekent dat de rekenproblemen niet over gaan met wat extra instructie en oefenen.
Door Jeanne Kurvers. Abena weet net zo goed als alle analfabeten dat een brief een boodschap bevat, dat er nieuws staat in de krant en dat een rekening iets heel anders is dan een liefdesbrief. Wat ze nog niet precies weet is hoe geschreven taal eigenlijk 'werkt'.
De subsidie Tel mee met Taal 2021-2024 is bedoeld voor het verbeteren van basisvaardigheden (taal-, reken- en digitale vaardigheden) bij volwassenen, en hiermee het voorkomen van achterstanden bij kinderen. U kon deze subsidie voor het jaar 2022 aanvragen vanaf 1 januari tot en met 28 februari 2022.
Een analfabeet is iemand die helemaal niet kan lezen, schrijven of spellen. Laaggeletterden kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen deze vaardigheden niet goed genoeg om te kunnen functioneren in de samenleving.
Analfabetisme = Een analfabeet is iemand die de vaardigheid in lezen, spellen en schrijven niet of in onvoldoende mate beheerst.
Mensen die laaggeletterd zijn, hebben grote moeite met lezen en schrijven, maar ze zijn geen analfabeet. Laaggeletterde mensen hebben onder meer moeite met het begrijpen van schriftelijke informatie, het invullen van formulieren en het voorlezen aan kinderen.
Mensen die minder gezondheidsvaardig zijn. Anderhalf miljoen mensen in Nederland zijn laaggeletterd. Zij kunnen niet goed lezen en schrijven en hebben daardoor vaak ook 'minder goede gezondheidsvaardigheden'. Dit betekent dat ze moeite hebben informatie over hun ziekte te begrijpen en hun weg te vinden in de zorg.
Amsterdam heeft procentueel meer inwoners die moeite hebben met lezen en schrijven in vergelijking met de rest van Nederland. Meer dan 16 procent van de Amsterdammers is laaggeletterd.