U kunt prikken tegen gordelroos (vaccinatie) krijgen:als u 50 jaar of ouder bent. of als u 18 jaar of ouder bent en een grotere kans heeft op gordelroos. Bijvoorbeeld als u hiv heeft, als u een orgaan van iemand heeft gekregen of bij sommige behandelingen tegen kanker.
Gordelroos kunt u voorkomen door u te laten vaccineren tegen deze aandoening. Mensen ouder dan 50 jaar en mensen met een verminderde afweer, kunnen zich laten vaccineren. Er zijn twee vaccinaties nodig: totale kosten zijn ongeveer 420 euro.
Er zijn 2 vaccins tegen gordelroos: Zostavax® en Shingrix®. De effectiviteit van Shingrix® is goed, ook op latere leeftijd. Bij mensen van boven de 70 is de effectiviteit nog steeds meer dan 90%.
Meestal komt gordelroos maar één keer in een mensenleven voor. Heel soms krijgen mensen nogmaals gordelroos. Dit gebeurt bij 1 op de 20 mensen die gordelroos hebben gehad.
Gordelroos wordt veroorzaakt door een infectie met het varicellazostervirus, dit veroorzaakt ook waterpokken. Na het doormaken van waterpokken blijft het virus in het lichaam achter, zonder actief te zijn. Als het virus later in het leven weer actief wordt (reactivatie), kan het gordelroos veroorzaken.
Om direct duidelijkheid te scheppen: stress kan geen gordelroos veroorzaken. Je hebt het virus bij je doordat je ooit waterpokken hebt gehad. Wel kan stress het virus weer activeren. Stress heeft veel invloed op je afweersysteem en juist dat heb je hard nodig als je gordelroos hebt.
Behandeling gordelroos
In veel gevallen krijgt u een antivirusmiddel, vitamine B-complex en pijnstillers voorgeschreven. Tegen de jeuk krijgt u meestal een poeder of een zalf.
Gordelroos kan op het hele lichaam voorkomen. Meestal zit het op de romp (50%), vooral in het gordelgebied, vandaar ook de naam. Maar het kan ook op andere plaatsen voorkomen zoals op de armen (20%) of in het gezicht (15%). De uitslag zit meestal aan één zijde van het lichaam in het verzorgingsgebied van één zenuw.
Een behandeling met medicijnen is meestal niet nodig bij gordelroos. Het gaat meestal vanzelf over. Op de blaasjes kunt u zinkzalf smeren of een neutrale zalf als: koelzalf, cetomacrogolzalf of lanettezalf. Tegen de pijn kunt u zo nodig paracetamol gebruiken.
Bij heftige gordelroospijn is het pijnmedicijn van eerste keus: amitriptyline. Bij gordelroos werken pijnmedicijnen als paracetamol, ibuprofen, diclofenac of naproxen minder goed of niet. Gebruik bij gordelroos geen ibuprofen, diclofenac of naproxen, vanwege de kans op ernstige bijwerkingen.
Ruim 20% van de bevolking krijgt er ooit mee te maken. Iedereen kan gordelroos krijgen, maar de ziekte treedt vaker op bij mensen boven de 60 jaar. Een van de eerste symptomen van gordelroos is een brandende of stekende pijn die soms gepaard gaat met koorts of een gevoel van ziek zijn.
Een volwassene met gordelroos die zich goed voelt, kan gewoon werken. Werk je in de zorg, met mensen die ernstig ziek zijn of lage weerstand hebben? Dan moet je eerst overleggen met de werkgever voor je weer gaat werken.
Vooral kinderen jonger dan 2 jaar, ouderen boven de 65 jaar, en mensen met een minder goed werkend immuunsysteem lopen het meeste risico ziek te worden van een besmetting met pneumokokken.
Voordat de uitslag verschijnt kunnen er vroege symptomen zijn zoals hoofdpijn, vermoeidheid en algehele malaise. Op de huid ontwikkelt zich een pijnlijke plek met een brandend gevoel of pijnscheuten met tinteling en jeuk. De pijnlijke plek gaat gepaard met rode huiduitslag.
U kunt wel veel pijn hebben tijdens en na de infectie. Bij mensen met een verminderde weerstand verloopt gordelroos vaak ernstiger en kunnen er wel littekens achterblijven. Er kunnen complicaties optreden, zoals een longontsteking, ontsteking aan het hart of de darmen, of hersenvliesontsteking.
Gordelroos gaat meestal na twee tot vier weken vanzelf over. Sommige patiënten blijven echter pijn houden, ook al is de uitslag verdwenen. Dit komt doordat de zenuwknoop nog steeds geprikkeld is en pijnsignalen doorstuurt naar de hersenen. Bij dit soort 'zenuw'pijn werken gewone pijnstillers meestal niet.
Meestal treedt na 2 tot 4 weken spontane genezing op. De meerderheid van de patiënten zal worden behandeld via de huisarts met antivirale middelen en pijnstillers. Sommige patiënten worden verwezen naar een pijnspecialist in verband met moeilijk behandelbare hevige pijn.
Het risico op ernstige dermatologische complicaties bij het gebruik van een NSAID was circa vijfmaal (95%BI=2,1-11,4) zo hoog bij patiënten met waterpokken in vergelijking met geen gebruik van een NSAID en circa 1,6 maal (1,1-2,4) zo hoog bij patiënten met gordelroos.
Besmettingsweg: slijmvliescontact met blaasjesvocht. Incubatietijd: geen (het betreft een reactivatie). Besmettelijke periode: blaasjes zijn tot ze zijn ingedroogd besmettelijk leidende tot waterpokken bij personen die nog geen waterpokken hebben gehad. Symptomen: blaasjes in groepjes bij elkaar (dermatomen).
Een gebrek aan vitamine B12 kan je zenuwcellen verslechteren, wat tot tintelingen in je voeten en handen leidt. Ook een brandend gevoel of zenuwpijn kunnen op een tekort wijzen. Zonder de bescherming van vitamine B12, kunnen de zenuwen in je ruggenmerg verdoofd raken waardoor je je duizelig voelt en begint te wankelen.
Gordelroos is een blaasjesziekte van de huid die veroorzaakt wordt door een infectie met het varicella zoster virus. Dit virus veroorzaakt ook de kinderziekte waterpokken. De medische term voor gordelroos is herpes zoster. Iedereen kan gordelroos krijgen, maar de ziekte treedt vooral op boven het zestigste levensjaar.