Comorbiditeit is het tegelijk voorkomen van twee of meer psychische stoornissen of verslavingen. Zo kan iemand met een depressie ook een alcoholverslaving hebben of een persoonlijkheidsstoornis. Deze dubbeldiagnoses komen veel voor in de ggz.
Dissociatieve identiteitsstoornis (dis) (in de ICD-terminologie: meervoudige persoonlijkheidsstoornis of multipele persoonlijkheidsstoornis (mps)) is een dissociatieve stoornis waarbij iemand afwisselend twee (of meer) van elkaar te onderscheiden persoonlijkheidstoestanden kan aannemen.
De theorie is dat dit gebeurt om een ernstig trauma te verwerken. Om in het dagelijks leven normaal te kunnen functioneren, ontwikkelen deze patiënten een tweede, 'sterke' persoonlijkheid die wel afstand kan nemen van het trauma, of zelfs meerdere met ieder hun eigen karakter.
Bij een persoonlijkheidsstoornis zijn bepaalde eigenschappen erg aanwezig. U bent bijvoorbeeld extreem gevoelig voor kritiek, u heeft heel erge bindingsangst of verlatingsangst, u doet dingen zonder na te denken, u bent erg afhankelijk, perfectionistisch of verlegen.
Wat is een dissociatieve persoonlijkheidsstoornis? Iemand met een dissociatieve identiteitsstoornis heeft meerdere persoonlijkheden. De klachten kunnen per persoonlijkheidstoestand verschillen. Bij iedere persoonlijkheid hoort ander gedrag en soms ook stemgeluid, smaak of stijl.
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is tweezijdig. Aan de ene kant staat een opgeblazen gevoel van zelfbelang en zucht naar bewondering centraal, en aan de andere kant is er sprake van een extreem gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid. Narcistisch gedrag is vaak lastig te herkennen.
Depressie werd vaak als zelfstandige stoornis behandeld. Het is echter bekend dat 2 van de 3 mensen met een depressie ook een persoonlijkheidsstoornis hebben; vaak is er sprake van een ontwijkende of vermijdende persoonlijkheidsstoornis.
Wanneer we spreken van psychiatrische problematiek, dan bedoelen we zaken die het dagelijkse leven van mensen verstoren en waarbij het nodig kan zijn om behandelingen te ondergaan, soms in combinatie met medicijnen. Denk hierbij aan stoornissen als persoonlijkheidsstoornissen, ADHD en depressies.
De borderline persoonlijkheidsstoornis is een psychische stoornis waarbij je sterke stemmingswisselingen vertoont, moeite hebt om stabiele relaties te vormen en vaak bang bent om in de steek te worden gelaten.
Sommige aspecten van iemands persoonlijkheid zitten in de genen. Ze zijn moeilijk veranderbaar. De gevolgen van stoornissen in de persoonlijkheid, zoals depressies, angsten, zelfbeschadiging of relatie- en werkproblemen, zijn vaak wel weer goed te verhelpen. Daar komt bij dat niet alles behandeld hoeft te worden.
Dissociatie is een toestand van verlaagd bewustzijn. Als je last hebt van dissociatie kan het voelen alsof je gedachten, gevoelens, herinneringen en lichamelijke gewaarwordingen niet van jezelf zijn (depersonalisatie). Ook kunnen de wereld en de mensen om je heen kunnen heel vreemd aanvoelen (derealisatie).
Het aantal persoonlijkheden - ook wel alters genoemd - varieert volgens Kluft van twee tot zelfs duizend. Voor zover nu bekend, is dit aantal onder andere afhankelijk van het geslacht en de nationaliteit van de patiënt.
Wanneer je lijdt aan een dissociatieve stoornis lukt het je op momenten niet om gebruik te maken van het bewustzijn. Het is net of je uit je lichaam treedt: je staat los van jezelf. Dit kan een manier zijn om gedachten, emoties en (lichamelijke) gevoelens uit te schakelen.
Iemand met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis leidt een teruggetrokken leven. De aandoening wordt gekenmerkt door verregaande afstandelijkheid in relaties met familie en vrienden. Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis hebben weinig behoefte aan contacten en beleven er ook geen plezier aan.
Een schizotypische persoonlijkheidsstoornis is een persoonlijkheidsstoornis waarbij iemand zich isoleert van anderen, afwijkend gedrag vertoont en onconventionele opvattingen heeft. Een schizotypische persoonlijkheidsstoornis doet soms denken aan schizofrenie en de aandoeningen zijn ook genetisch verwant.
Tijdens een matige depressie nemen de depressieve klachten in een aantal weken snel toe en merk je dat het snel slechter met je gaat. Tijdens een matige depressie heb je meer moeite om je dagelijkse activiteiten en werkzaamheden uit te voeren. Je hebt minder energie, problemen met concentratie en een erg somber gevoel.
Zware depressie
Zware depressies hebben een grote invloed op het dagelijks leven: je gaat op den duur nergens meer naar toe, het lukt niet meer om te werken, boodschappen te doen, voor kinderen te zorgen en een normaal dag- en nachtritme te volgen.
Uiterlijk zien ze er misschien passief en bedrukt uit, maar van binnen is er een sterke onrust aanwezig. Soms komt deze onrust naar buiten met gejaagd gedrag, ongeduld, prikkelbaarheid, ongedurigheid en kwaadheid. Dit wordt soms 'geagiteerde depressie' genoemd.
Histrionische (theatrale) persoonlijkheidsstoornis.
Een bipolaire stoornis heeft veel weg van een borderline stoornis, maar de twee persoonlijkheidsstoornis zijn wel verschillend. Een van de grootste verschillen is dat bij een bipolaire stoornis de stemmingsveranderingen een stuk langer duren (weken tot maanden) dan bij een borderline stoornis (uren tot dagen).
Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vindt zichzelf beter dan anderen. Hij of zij vertoont egoïstisch gedrag, is dominant, wil bewonderd worden en heeft vaak een gebrek aan inlevingsvermogen. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vinden zichzelf belangrijker dan anderen.
Narcisten zijn ongevoelig voor het knuffelhormoon oxytocine, waardoor ze niet goed in staat zijn tot emotionele binding en intimiteit. Dit heeft tot gevolg dat vaak de relatie geen diepgang kan bereiken op verschillende niveaus – zowel seksueel als emotioneel.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Nogmaals: Het antwoord op de vraag “kan een narcist van zijn kind houden?” luidt dus nee. Een narcist houdt alleen van diens eigen imago. Iedereen die daar tegenin gaat is in hun ogen een monster, zelfs als het de eigen kinderen zijn.