Bij sommige mensen treedt de eerste paniekaanval op na een ingrijpende gebeurtenis of na stress, bijvoorbeeld een lichamelijke ziekte, een bevalling, een verhuizing, stress op het werk, of het verlies van een dierbaar persoon.
Alles in je lichaam gaat sneller of omhoog: je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt, je bloeddruk stijgt, je spieren worden strakker (wat voor kaakklemmen kan zorgen), je krijgt meer energie. Het enige wat 'langzamer' gaat is je spijsvertering: je hebt geen of minder honger.
Hoe een paniekstoornis biologisch gezien ontstaat, is nog niet geheel duidelijk. Waarschijnlijk gaat het om een combinatie van de conditionering voor angst, een teveel aan noradrenaline en overactiviteit van het serotoninesysteem.
Met 'onverwachte momenten' wordt bedoeld dat er geen duidelijke aanleiding voor is. De aanval treedt op 'uit het niets'. Meestal zijn mensen die herhaaldelijk paniekaanvallen hebben voortdurend bang voor een nieuwe paniekaanval of voor de gevolgen daarvan, zoals een hartaanval krijgen of 'gek worden'.
Wanneer je een paniekaanval hebt, kun je het gevoel krijgen dat je gek wordt, de controle verliest of zelfs doodgaat. Andere angstaanval symptomen zijn hartkloppingen, koude rillingen, misselijkheid, druk op de borst en een gevoel van ademnood.
De gevolgen van regelmatige paniekaanvallen
Een paniekstoornis kan grote gevolgen voor je leven hebben op zowel psychisch als lichamelijk vlak; je lichaam wordt namelijk regelmatig onder een bepaalde mate van hevige stress gezet.
Zelfs als u vaker een paniekaanval heeft gehad en precies weet wat het inhoudt, kunt u bij een nieuwe aanval toch steeds weer bang zijn dat u dood gaat. Een paniekaanval bereikt meestal binnen ongeveer 10 minuten zijn hoogtepunt en ebt daarna langzaam weg. Soms houdt u nog lang een gevoel van spanning en onrust.
Iemand met een paniekstoornis heeft regelmatig paniekaanvallen. Tijdens een paniekaanval wordt je onverwacht overvallen door een plotselinge golf van intense angst of intens onbehagen. Als je een paniekaanval hebt, kun je het gevoel krijgen gek te worden, de controle te verliezen of dood te gaan.
Duidelijk is dat alcohol, tabak, heroïne en crack hoog scoren. Paddo's, LSD en khat scoren relatief laag. In Engeland is een dergelijke rangschikking ook gedaan (Nutt et al., Lancet 2007).
Bij veel mensen zorgen drugs voor huiduitslag, zoals felrode vlekken. Ook huidaandoeningen als rosacea, pigmentvlekken en eczeem worden vaak erger door het gebruik van opwekkende middelen. Huiduitslag en speed is ook een bekende combinatie. Denk daarbij aan puistjes.
Veel mensen voelen zich de dag of de twee dagen na het gebruik van XTC (MDMA) behoorlijk brak: de dinsdagdip of MDMA-kater. Ze voelen zich somber en leeg. Deze gevoelens kunnen soms wel een dag of vijf aanhouden. Heel soms kunnen depressieve klachten weken duren.
Een paniekaanval is een snel opkomende, heftige angst die je zomaar lijkt te overvallen. Je bent bang om de controle te verliezen, om gek te worden of misschien wel dood te gaan. Paniekaanvallen zijn heel intens en erg beangstigend. Zo beangstigend dat je een sterke angst voor de angst ontwikkelt.
Medicijnen tegen een angststoornis en depressie (antidepressiva) kunnen helpen bij een paniekstoornis. Voorbeelden zijn citalopram, sertraline, paroxetine of clomipramine. Uw behandelaar legt uit hoe en hoe vaak u de medicijnen moet innemen. Het is belangrijk dat u de medicijnen steeds op tijd inneemt.
Paniekaanvallen kunnen opvliegers of koude rillingen veroorzaken. U trilt, beeft of begint te zweten zonder aanleiding. De omgeving ziet er ineens gek uit en het is vaak lastig om na te denken. Ook wilt u het liefst huilen en vluchten.
Bang zijn is normaal en nuttig als er gevaar dreigt. Het helpt om weg te vluchten of te vechten. Vaak bang zijn noemen we angstklachten. Zulke klachten zijn ook normaal als u in uw leven met moeilijke situaties of problemen te maken krijgt.
Het is een gezonde reactie op dreigend gevaar. Het kan echter gebeuren dat deze gezonde angst 'ongezond' wordt en je angstklachten of zelfs een angststoornis ontwikkelt. Mensen met een angststoornis zijn namelijk óók bang in situaties die geen direct gevaar opleveren.
Het verschil tussen angst en paniek zit in de duur en hevigheid van de aanval. Bij een angstaanval doemt er ineens een onbehaaglijk gevoel op, wat versterkt wordt door de lichamelijke verschijnselen. Echter, dit heftige gevoel zal bij een angstaanval vanzelf wegebben, mogelijk door het rationaliseren van de symptomen.
Angstig voelen
Verhoogde hartslag, zweten, versnelde ademhaling, duizeligheid, misselijkheid en soms zelfs pijn op de borst. Door de stress en angst blijft je stress reactie zich herhalen. Hierdoor lijkt het voor je lichaam alsof er gevaar dreigt en wordt de keten van angst niet doorbroken.
Als je last hebt van een paniekstoornis, kunnen situaties die voor een ander heel normaal zijn tot zweethanden, angstige gedachten en regelmatig tot paniekaanvallen leiden. Een paniekaanval kan erg heftig zijn. Je kunt het gevoel hebben gek te worden, de controle te verliezen of een hartinfarct te krijgen.
Wanneer je angst ervaart, volgt een angstreactie. Bepaalde gebieden van je hersenen worden actief en hierdoor ga je bijvoorbeeld zweten en gaat je hartslag omhoog. Of angst ook een directe oorzaak is van verminderd executief functioneren kunnen we nog niet zeggen. Hiervoor is vervolgonderzoek nodig.”