Onderzoek toont aan dat ruiters vaak niet opmerken dat hun paard pijn heeft door het bit. Paarden ervaren aanzienlijk minder pijn wanneer er wordt gereden zonder bit. Daarnaast is uiteraard ook het persoonlijke rijgedrag van de ruiter van invloed op de hoeveelheid pijn die het paard ervaart.
Hele fijne plek waar je bitloos kan paardrijden. In een mooie omgeving, bos, riviertje, heuvellandschap of in de beschutting van een afgesloten ruimte. Plek voor overnachting op de camping of in een yurt, woonwagen of vakantie huisje op de biologische boerderij.
Je kunt dus concluderen dat bitloos rijden de pijn met 87% vermindert. In totaal verbeterden 65 van de 66 paarden aanzienlijk bij bitloze optoming. Dit bewijst dat het bit an sich de hoofdoorzaak is van pijnbeleving bij paarden. Naast het paardenwelzijn, wel zo veilig voor jou, als ruiter.
Een paard ervaart wel degelijk pijn als hij een zweepslag krijgt, of zweren, blaren, kloofjes of schuurplekken oploopt door een neusriem of bit. De mate waarin het bit en de neusriem het paard pijn doen, hangt af van verschillende factoren.
Met een bitloos hoofdstel werk je juist met druk op de neus in plaats van in de mond. Het is een misvatting dat bitloos rijden vriendelijker zou zijn dan met een bit; de inwerking is afhankelijk van de teugeldruk oftewel de manier waarop de ruiter met zijn hand inwerkt.
Het contact op de teugel mag uitsluitend zachtjes en symmetrisch in de mondhoeken van het paard blijven zodat het paard rustig op het bitje kan blijven kauwen (kaken los kan houden) zonder dat het vanuit pijn in de mond in een oncomfortabele positie wordt getrokken.
Het bit wordt doorgaans gebruikt om de sturing van het paard met de teugel te verfijnen. Vanwege de gevoeligheid van de mond is het ongeschikt om uitsluitend daarmee te sturen of te remmen; hiervoor gebruikt men vooral gewichtsverdeling en benen.
Als je pony niet soepel is kan hij van last al snel het bit vast willen pakken. Pony is erg soepel alleen heeft hij wel moeite met zijn balans. Bit pakt hij vooral vast als er veel interessants om zich heen gebeurt. Normaal geen probleem maar op wedstrijd wel erg vervelend want dan is er natuurlijk van alles gaande.
In een krappe stal is het voor een paard lastiger om op te staan. Heeft hij daar een slechte ervaring mee, dan zal hij angst krijgen om te gaan liggen. Dat kan ertoe leiden dat hij zo moe wordt, dat hij staand slapend omvalt, met alle nare gevolgen van dien.
Zwiepen. De staart zachtjes heen en weer slaan is om de vliegen weg te jagen. Maar als het paard de staart zo hard mogelijk heen en weer slaat is hij geïrriteerd of boos. Dit is meestal een behoorlijk duidelijk waarschuwingssignaal dat hij gaat trappen of bokken en je moet er direct aandacht aan besteden.
Het echte rijden
Je kunt als ruiter niet meer sjoemelen door te knijpen en te zagen met je handen en je paard daardoor zogenaamd te laten ontspannen, na te geven en te verzamelen.
De neusriem moet liggen op of vlak boven de neusinhammen. Hoewel je met de regel 'twee vingers onder het jukbeen' aardig in de goede richting komt, is het toch belangrijk de inhammen naast het neusbot met je vingers te voelen. En het midden van de neusriem op dit begin of er vlak boven te leggen.
Door contact op te nemen met de teugels, kantelen de scharen naar achteren en omhoog. Hierdoor ontstaat een neerwaartse en terugwaartse druk op de neus. De kinriem of kinketting treed in werking en geeft druk op de kingroeve en via de bakstukken komt er druk achter de oren van het paard.
Bij de betere kaptoom zonder metaal is de neusriem van dubbel gestikt leer. Hierdoor zijn de ringen op de neusriem goed beschermd voor de gevoelige paardenneus en niet voelbaar voor het paard op de gevoelige paardenneus.
Paarden bijten om zoveel verschillende redenen: om te spelen, om te domineren of te beschermen, bij spanning, pijn of angst, bij het allogroomen of het liefdesspel, omdat ze koekjes willen, omdat ze je niet leuk vinden, ze iets moeilijk vinden of je te dicht staat, enz.
Regelmatig nemen mensen contact met me op omdat hun paard vanuit het niets bijt. Een vervelend probleem om te hebben, want ook al zijn paardentanden niet scherp, paarden hebben wel veel kracht in hun kaken. Ze kunnen je dus flink pijn doen en zelfs (ernstig) verwonden.
Bustrens en D-trens
De Bustrens is een vriendelijk bit voor de paardenmond en is heel eenvoudig. Dit bit knijpt niet in de hoeken van de paardenmond tijdens gebruik. De D-trens is vergelijkbaar met de Bustrens.
Rechtrichten is het richten van de voorhand voor de achterhand, waarbij het paard voorwaarts wordt gereden. Het initiatief moet hierbij uitgaan van de ruiter. Dat wil zeggen dat je moet zorgen dat je aan beide kanten van het paard gelijkmatig inwerkt, dit doe je met je zit, je beenhulpen en je teugelhulpen.
De oplossing
Vaak kan een bit met ander breekpunt al helpen en dan met name een enkelgebroken bit. Waar een dubbelgebroken bit druk geeft over de gehele tong geeft een enkelgebroken bit enkel druk op de zijkanten van de tong en het gehemelte. Daardoor komt het middenstuk van de tong vrij van druk.
Een te dun bit gebruiken
Een dun bit werkt scherper in dan een dik bit omdat de druk wat hoger wordt. Als je sterker bent in je hand heeft een te dun bit nadelige gevolgen voor een paard. Het gebruik van een (te) dun bit is zeker niet aan te raden bij beginners of ruiters met een onrustige hand.
PLUSPUNTEN VOOR HET LEREN BIT:
Het kinriempje zorgt er ook voor dat het bit bij onverwachte bewegingen niet door de mond getrokken kan worden. Dit bit kent GEEN mechanische inwerking. Voor alle doeleinden toepasbaar. Het bit zal zich in de loop der tijd ergonomisch vormen naar de mond van het paard (super fijn dus!)
De juiste dikte is per paard of pony verschillend. Gemiddeld lopen de meeste paarden en pony's op een bit van 14 of 16 mm dik. Wanneer een paard minder ruimte in de mond heeft, is een bit van 10 of 12 mm dik geschikt. Een stang en trens combinatie kies je meestal iets dunner, omdat er 2 bitten in de mond liggen.
'Hoe kan ik het beste beginnen met bitloos rijden?'
Het is het beste om je paard eerst op het erf aan een zacht halster en lang touw te laten rondkijken, onderzoeken en snuffelen. Doe dit het liefst met een vertrouwde soortgenoot erbij en ga samen op pad, de meeste paarden voelen zich immers veiliger in een kudde.
De neusriem van de hackamore moet 2-3 vingers onder het jukbeen liggen. Als de neusriem te laag ligt, is het door de druk die het hoofdstel kan geven, mogelijk om het neusbot van het paard te breken. Dat zal niet zo snel gebeuren met een hackamore met een wiel vorm maar met een hackamore met lange scharen kan dat wel.