Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
Kinderen hebben wettelijk allemaal recht op een gelijk deel uit de erfenis. Via een testament kan een kindsdeel echter zijn beperkt. Dat noem je onterven, of deels onterven. Maar ook via een testament kan de testateur het recht van kinderen op een deel van de nalatenschap nooit helemaal aantasten.
Het recht op de legitieme portie of kindsdeel vervalt wanneer u niet binnen een door een belanghebbende (meestal erfgenaam) gestelde redelijke termijn, en uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de erflater, heeft aangegeven dat u uw legitieme portie wenst te ontvangen.
Opeisbaarheid legitieme portie
Als kind heb je altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is altijd de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen. Je hebt alleen recht op de waarde van jouw deel, in de vorm van een geldvordering (dus niet op goederen of een huis).
Mag de langstlevende eerder het kindsdeel uitbetalen? Ja, meestal mag de langstlevende tijdens het leven het kindsdeel eerder uitbetalen. Dat is niet verplicht. De kinderen kunnen het kindsdeel ook niet opeisen, tenzij dat in het testament staat of als er sprake is van een wilsrecht.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Het is voldoende als jouw brief “een van de erfgenamen” heeft bereikt. Heb je geen idee, dan kan je de brief sturen aan het laatste adres onder de vermelding van “de erven van xxx”. Weet je zeker dat de erfenis positief is? Voordat je de erfenis aanvaardt moet je zeker weten dat die positief is.
Ben je onterfd, dan kan jouw legitieme portie alleen uit geld bestaan. Je zult dus geen spullen erven. Ook ben je officieel geen erfgenaam. Is er een langstlevende testament, dan kan de legitieme portie pas worden opgeëist als de langstlevende echtgenoot is overleden.
Het deel van vader, de helft van de huwelijksgemeenschap, is dan de erfenis. De erfdelen zijn 1/3e deel (twee kinderen en een echtgenote, dus drie erfgenamen) van de nalatenschap. Het kindsdeel is dan 1/3e deel van de erfenis, is gelijk aan 1/6e deel van het gezamenlijke vermogen van de ouders.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
Zelfs als u als kind in het testament van uw vader of moeder onterfd bent, heeft u recht op een bepaald deel van de erfenis: de legitieme portie. Daar kan in een testament niet van worden afgeweken. Een kindsdeel kan wel worden afgenomen, beperkt of vergroot ten opzichte van andere kindsdelen in dezelfde nalatenschap.
Volgens het huidige recht is het niet mogelijk om uw kind volledig te onterven. Kinderen hebben een speciale positie in het erfrecht. Zij hebben altijd recht op een deel van de erfenis van de ouders; de legitieme portie. Dit is echter niet gelijk aan het kindsdeel, maar de helft daarvan.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
De hoofdregel is dat degene die erft de belastingplichtige is. Dus als u een erfenis ontvangt, moet u daarover de belasting betalen. Echter, niet in iedere situatie hoeft u dan ook daadwerkelijk zelf de belasting te betalen. Hier is sprake van bij de wettelijke verdeling.
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Hoeveel ieder kind individueel krijgt, hangt af van het aantal kinderen: zijn er twee kinderen, dan krijgen ze elk minimaal 1/4de van de nalatenschap. Zijn er vier kinderen, dan krijgen ze 1/8ste.
Het Burgerlijk Wetboek (art. 913 – 915 bis) bepaalt dat een erflater slechts over een bepaald gedeelte van zijn vermogen vrij kan beschikken. Het onterven van de kinderen is niet mogelijk. Zij hebben steeds recht op een voor-behouden gedeelte, de reserve.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
Bij het overlijden van je vader krijgt je moeder de helft van het vermogen dat je vader nalaat. De helft die overblijft is voor jou, je moeder en je zusje. Het kindsdeel is in dit geval een derde van de helft: een zesde.
Niet direct opeisbaar
De legitieme portie is niet altijd direct opeisbaar. In ieder geval nog niet gedurende de eerste zes maanden na het overlijden van de erflater. De legitieme portie is ook niet opeisbaar wanneer de erflater een echtgenote achterlaat en geen testament had.
Men zegt wel dat de echtgenoot 'de helft plus een kindsdeel' krijgt. Dit gezegde gaat ervan uit dat man en vrouw in de wettelijke algehele gemeenschap van goederen getrouwd zijn. Dit betekent dat ieder de helft van de bezittingen en de helft van de schulden heeft.