Coeliakie (spreek uit 'seu-lia-kie') is een auto-immuunziekte waarbij iemand overgevoelig reageert op gluten. Gluten is een eiwit dat zit in tarwe (inclusief spelt en khorasantarwe), rogge en gerst.
Klachten bij overgevoelig of allergisch zijn voor bepaald voedsel. Als u overgevoelig bent voor bepaald voedsel, kunnen klachten bijvoorbeeld zijn: klachten aan mond, keel en neus: jeuk, branderig gevoel, roodheid, verdikking, loopneus. klachten aan maag en darmen: overgeven, buikpijn, buikkrampen, diarree.
Toegelaten: rogge, haver, gerst, spelt, maïs, rijst, soja, boekweit, maniok, sesam, quinoa en hun afgeleiden, tarwevrij brood, beschuit, muesli, havervlokken, koekjes. Niet toegelaten: tarwe(bloem) afgeleiden (zetmeel, griesmeel, vlokken, paneermeel), brood, beschuiten, gebak, koekjes (zoet of zout).
Speltbrood niet glutenvrij!
De eiwitten van deze twee graanrassen lijken dus erg op elkaar. Om die reden kunnen veel mensen met een allergie voor tarwe ook geen spelt verdragen. De Europese Commissie heeft het verplicht gesteld om bij het gebruik van het ingrediënt spelt te verwijzen naar het allergeen tarwe.
Als een van je ouders coeliakie heeft, dan heb jij een verhoogde kans op coeliakie met ongeveer 10 tot 15 procent. Maar daarbij zijn er ook veel mensen die geen aanwijsbare erfelijke verbanden hebben met deze ziekte. Bij hen kan het dus inderdaad 'zomaar' ontstaan.
Spelt en tarwe zijn graansoorten die nauw met elkaar zijn verwant. Dit kun je al zien aan de Latijnse naam die beiden hebben; spelt heet ook wel Triticum aestivum subspecie spelta en tarwe Triticum aestivum L. Spelt wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort.
Spelt (Triticum spelta) is verwant aan tarwe of zachte tarwe (Triticum aestivum). De spelt die tegenwoordig in brood zit, komt meestal voort uit een kruising tussen deze twee granen. Daarom zijn de eiwitten in spelt erg vergelijkbaar met die in tarwe. Spelt en speltbrood bevatten dus inderdaad gluten.
Is speltbrood glutenvrij of toch niet? Spelt is dus een gezond graan en speltbrood past goed in een gezond voedingspatroon, maar is spelt ook glutenvrij? Helaas niet. Spelt bevat weliswaar minder gluten dan tarwe, maar het is absoluut niet glutenvrij!
Er is helaas nog geen test in de reguliere wetenschap die kan testen op tarwe-intolerantie. Tarwe-intolerantie betekent dat het lichaam vijandig reageert op een eiwit in tarwe en is anders dan gluten-intolerantie dat veroorzaakt wordt door het eiwit gliadine.
De 14 allergenen waar u de consument over moet informeren op basis van de Europese verordening 1169/2011 zijn glutenbevattende granen, ei, vis, pinda, noten, soja, melk, inclusief lactose, schaaldieren, weekdieren, selderij, mosterd, sesamzaad, sulfiet en lupine.
Er bestaat geen test om na te gaan of iemand overgevoelig reageert op bepaald voedsel. Het komt er op neer te merken welke voedingsingrediënten of –middelen bepaalde klachten uitlokken. Als dat herhaaldelijk gebeurt, kan dit wijzen op overgevoeligheid.
Het fijnste brood voor je darmen is volkorenbrood. Van welk graan dan ook: tarwe, spelt, rogge. Als de hele graankorrel gebruikt wordt, bevat het brood namelijk meer gezonde voedingsstoffen en dus ook meer vezels. En dat hebben je darmen nodig, zeker in geval van verstopping.
Waarom is een pinda-allergie zo dodelijk vergeleken met andere allergieën? Een allergie voor pinda's is zo'n beetje de dodelijkste voedselallergie die je kunt hebben.
Als uw lichaam vervolgens opnieuw in contact komt met deze specifieke eiwitstructuur, zal uwafweersysteem hierop reageren en activeren er bepaalde 'allergiecellen' waardoor er allergische klachten optreden. Het is onduidelijk waarom 'ineens' een allergie kan ontstaan voor iets wat u altijd hebt kunnen eten.
Speltbrood en tarwebrood zijn even gezond. In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels. Ook speltbrood is verkrijgbaar in de varianten wit, bruin en volkoren. Volkoren is het gezondst.
Van spelt kan naast brood ook pasta worden gemaakt, maar ook koekjes, deeg voor pizza en alle andere gerechten waar normaal gesproken tarwe in worden gebruikt.
Spelt is verwant aan tarwe en bevat gluten. Deze gluten zijn niet hetzelfde als tarwegluten, maar wel vergelijkbaar. Daarnaast komt spelt ook vaak in aanraking met andere granen, waaronder tarwe of is het een kruising van twee granen. Speltbrood is dus niet glutenvrij!
Spelt bestaat uit een perfecte mengeling van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten, eiwitten en ballaststoffen. Spelt is rijk aan aminozuren. Deze wekken de productie van blij makende hormonen op. De gluten in spelt hebben een andere samenstelling dan die in tarwe.
Spelt is licht verteerbaar en het zit boordevol eiwitten, vitaminen en mineralen.
Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe. Bij het maken van witbrood wordt alleen de kern van de graankorrel gebruikt. Voor volkorenmeel wordt de hele graankorrel vermalen.
Mensen met coeliakie zijn intolerant voor gluten. Het eten van gluten zorgt bij hen voor schade aan het slijmvlies van de dunne darm. Hierdoor kan iemand diarree, buikpijn en een opgezette buik krijgen.
De gluten veroorzaken bij mensen met coeliakie een overgevoeligheidsreactie in de darm. Door die overgevoeligheidsreactie raakt het slijmvlies aan de binnenkant van de darm beschadigd. Voedingsstoffen kunnen dan minder goed worden opgenomen. Er ontstaan darmklachten, zoals buikpijn en diarree.
Coeliakie en kans op overlijden
Mensen met gediagnosticeerde coeliakie hebben géén verhoogd overlijdensrisico. Met andere woorden: coeliakiepatiënten sterven niet vroeger of later dan niet-patiënten. Dit wordt bevestigd door onderzoek.