De politie mag alleen aanhouden als u verdachte bent van een strafbaar feit. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij een verdenking van terrorisme. Dan gaat het om zo'n ernstig strafbaar feit dat ook een aanwijzing genoeg is. Er hoeft dan nog geen duidelijk vermoeden te zijn.
De politie mag een persoon op verdenking van het plegen van een strafbaar feit aanhouden en verhoren op het politiebureau.
Strenge regels rond bevoegdheid
Sommige bevoegdheden mag de politieagent zelf toepassen. Zwaardere opsporingsbevoegdheden, zoals een telefoon tappen, iemand observeren of een woning doorzoeken (huiszoeking) mogen pas worden toegepast na toestemming van de officier van justitie of de rechter-commissaris.
Op grond van artikel 53 van het Wetboek van Strafvordering is bij ontdekking van een strafbaar feit iedereen bevoegd om een verdachte aan te houden. Wel zijn er veel eisen en voorwaarden aan dit zogeheten burgerarrest verbonden. De aangehoudene moet meteen aan de politie worden overgedragen.
U heeft het recht om te weten van welk strafbaar feit u wordt verdacht. U hoeft de vragen niet te beantwoorden (zwijgrecht). U heeft het recht om vóór het (eerste) verhoor vertrouwelijk met een advocaat te praten. U heeft recht op de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor om u bij te staan.
Tegenwoordig heerst er enige verwarring over wat men nou wel of niet mag zeggen tegen een agent. Een agent is een ambtenaar in functie en in beginsel is het strafbaar om deze te beledigen. Burgers mogen elkaar overigens ook niet beledigen, maar voor het beledigen van een agent geldt een hogere straf.
Zijn straf: een gevangenisstraf van vier maanden en een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 10 maanden (voor een misdrijf). Verder nog één maand hechtenis, een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van drie maanden en een geldboete van € 250,- (voor overtredingen).
De politie is op grond van artikel 52 van het Wetboek van Strafvordering bevoegd om u aan te houden. Dit mogen zij, omdat zij opsporingsambtenaren zijn. Zij hebben volgens artikel 127 van het Wetboek van Strafvordering als taak het opsporen van strafbare feiten.
Een aanhouding betekent dat iemand door een overheidsinstantie van zijn vrijheid wordt beroofd. Een aanhouding gebeurt over het algemeen door de politie. Iemand kan worden aangehouden omdat deze een strafbaar feit heeft gepleegd of de politie kan een inhechtenisneming verrichten om de orde te handhaven.
Wanneer een burger (beveiliger) met eigen ogen een strafbaar feit waarneemt (heterdaad) mag hij iemand aanhouden én vasthouden totdat de verdachte overgedragen kan worden aan de politie, of een andere opsporingsambtenaar. De politie moet hierbij onverwijld worden ingelicht.
Mag u een politieverhoor weigeren? Ja, natuurlijk! Veel mensen denken dat het verplicht is om op uitnodiging van de politie te verschijnen, maar dat is het zeker niet! U mag gewoon weigeren om naar het politieverhoor te komen.
Verdachte zijn betekent dat er een redelijk vermoeden aanwezig is dat u een strafbaar feit heeft gepleegd, zoals vermeld in artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering. Het feit dat de politie een onderzoek tegen u is begonnen kan betekenen dat u al verdachte bent, maar dat hoeft niet.
Een agent kan je buiten zijn normale diensturen en als hij in burger is toch verbaliseren. Hij mag dit in gans België doen. Wil je een proces-verbaal van een politieagent betwisten, dan is dat niet zo eenvoudig. Zo'n PV heeft namelijk een bijzondere bewijswaarde als het tijdig aan jou werd bezorgd.
Nee, u mag in principe geen boete zonder staandehouding ontvangen. Als zich een redelijke mogelijkheid tot staandehouding voordoet, dan mag de verbalisant daarvan niet afzien. De verbalisant moet dus een staandehouding verrichten, als deze mogelijkheid zich voordoet.
De politie mag een auto altijd doorzoeken als er sprake is van een heterdaad situatie. De politie mag dit doen voor elk strafbaar feit. Van een heterdaad situatie is – simpel gezegd – sprake als de politie de verdachte tijdens het begaan van het misdrijf betrapt.
Na staandehouden, voor bijvoorbeeld een verkeersovertreding, krijgt u van de politie meestal een geldboete. Wordt u betrapt op bijvoorbeeld diefstal? Dan wordt u meegenomen naar het politiebureau. Dan spreken we van aanhouding.
Bel de lokale politie.
Sommige politiebureaus hebben een specifiek telefoonnummer dat je kunt bellen om erachter te komen of iemand gearresteerd is. Als je dit nummer niet kunt vinden kan de persoon aan de lijn van het algemene niet-noodnummer je vertellen wat je moet doen.
Na maximaal 3 dagen en 18 uur na je aanhouding, is er een zitting bij de rechter-commissaris. Die toetst of je geschorst kan worden en naar huis mag (vaak onder voorwaarden, zoals huisarrest en contact- of gebiedsverbod en/of onder begeleiding van jeugdreclassering).
Denk aan een schietpartij, een ernstig ongeval of een gewapende overval. In geval van spoed moet de politie binnen 15 minuten ter plaatse zijn. Nu-meldingen zijn meldingen waarbij de politie direct nodig is, maar niemand is in levensgevaar.
Sta ik gesignaleerd? Op de website van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) kunt u controleren of u nog een verkeers- of andere boete heeft openstaan, DNA-materiaal moet afstaan of een straf moet uitzitten. Staat er voor u een signalering open, meld u zich dan met uw legitimatiebewijs bij een politiebureau.
De politie mag alleen preventief fouilleren in de daarvoor aangewezen veiligheidsrisicogebieden. Dit zijn gebieden met een hoog aantal wapenincidenten en/of een ernstige mate van (vuur)wapengebruik. In deze gebieden geldt ook een messenverbod.
Ook mag de politie een woning binnen gaan om directe hulp te verlenen. Bijvoorbeeld als iemand gereanimeerd moet worden. De politie moet wel aan veel regels voldoen als ze een woning zonder uw toestemming binnen gaat. Zo moeten de agenten zich legitimeren en uitleggen waarom ze uw woning in willen.
"Er is een richtlijn van het College van procureurs-generaal uitgevaardigd naar aanleiding van de wet-Mulder. Daarin staat er in principe niet meer dan drie overtredingen tegelijkertijd worden bekeurd."
Een gemiddelde agent schrijft per jaar driehonderd boetes uit. In totaal werden vorig jaar bijna elf miljoen bekeuringen uitgedeeld. Amsterdammers krijgen het vaakst een bon: anderhalve prent per inwoner per jaar. Dat meldt RTL Nieuws zaterdag na eigen onderzoek.
De politieagent maakt de afweging of geweld kan en mag worden ingezet op basis van artikel 7 van de Politiewet, al dan niet met gebruik van geweldsmiddelen, zoals beschreven in de Ambtsinstructie. De politie mag niet meer geweld gebruiken dan nodig.