Hoogpathogene vogelgriep leidt tot ernstige ziekte of overlijden bij (water)vogels. Laagpathogene vogelgriep verloopt juist mild of zelfs zonder ziekteverschijnselen. Van hoogpathogene vogelgriep hoeven mensen niet ernstig ziek te worden. Hoog- of laag pathogeen voor vogels zegt weinig over de risico's voor mensen.
Vogelgriep bij mensen
De kans dat mensen besmet raken met vogelgriep is zeer klein. Bovendien is vogelgriep meestal niet gevaarlijk voor mensen. Mensen die er ziek van worden, hebben meestal alleen milde klachten.
Mensen die ziek worden van vogelgriep krijgen dezelfde symptomen als bij een gewone wintergriep: koorts, hoofdpijn, spierpijn, hoest of oogontsteking (conjunctivitis). De ziekte verloopt meestal mild, maar vooral in Azië zijn er verschillende typen vogelgriepvirus die bij mensen heel ernstig kunnen verlopen.
Dodelijke vogelgriep overleeft in wilde vogels en verspreidt zich daardoor makkelijker. Al bijna een half miljoen vogels op Nederlandse boerderijen werden dit najaar geruimd vanwege de vogelgriep. De ziekte overleeft in wilde vogelpopulaties, en kan overspringen op de mens.
Omdat de ziekte zo besmettelijk is en er meestal geen medicijn beschikbaar is om zieke dieren te genezen.
Vogelgriep (aviaire influenza, AI) is een verzamelnaam voor verschillende griepvirussen die gevaarlijk kunnen zijn voor pluimvee. Vooral kippen, kalkoenen, watervogels, waad-, strand- en loopvogels en spreeuwen kunnen erg ziek worden van aviaire influenza en kunnen er dood aan gaan.
In zeldzame gevallen kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens. Dit gebeurt alleen bij direct en intensief contact tussen besmette vogels en mensen. Pak een vogel die je verdenkt van vogelgriep, levend of dood, dan ook niet op!
Ook al zijn kip en eieren met vogelgriep veilig om te eten, om het risico op verdere verspreiding van de griep zo klein mogelijk te maken wordt er voor gekozen om kippen met vogelgriep te ruimen. Voor het slachten wordt de gezondheid van alle dieren gekeurd.
De wilde vogelsoorten in Europa en Azië waarin H5N1 virus tot nu toe is gevonden, zijn voornamelijk watervogels (zwanen, ganzen, eenden) en niet de vogelsoorten (mezen, mussen, merels, andere kleine vogels in en om tuinen) waarmee katten normaliter in aanraking komen.
De vogel kan het virus ook via gastheren verspreiden." Bredenbeek wijst daarbij als voorbeeld op het koolmeesje dat hij stevig in zijn hand geklemd heeft. "Het vogelvirus kan via de uitwerpselen van watervogels overgebracht worden op de andere vogels die er zelf niet aan dood gaan, maar het wel verder verspreiden."
Het virus kan lang overleven in water (meer dan een week). Kippen kunnen makkelijk besmet raken door het drinken van water dat is besmet met vogelpoep. Denk hierbij ook aan plassen water op plekken waar kippen rondscharrelen.
Vlees of ei van besmette dieren komt niet in de winkel terecht. Maar ook al zou je toch een stuk besmet kip of kalkoen eten of een besmet ei: er zijn geen aanwijzingen dat je daardoor vogelgriep kan krijgen. Vogelgriep komt bij mensen nauwelijks voor.
1. Kan mijn hond of kat vogelgriep krijgen? Honden of katten kunnen gevoelig zijn voor het vogelgriepvirus wanneer ze in aanraking komen met een besmette dode vogel, bijvoorbeeld door deze op te eten. Het is daarom belangrijk om je hond aan te lijnen in een waterrijk gebied waar mogelijk dode vogels liggen.
Zelden worden mensen ziek van vogelgriepvirussen. Dit gebeurt alleen als er sprake is van direct en intensief contact tussen besmette dieren en mensen. Als een mens toch vogelgriep krijgt, verspreidt dit meestal niet verder naar andere mensen.
Ziekteverschijnselen bij vogels
De verschijnselen kunnen variëren van milde tot ernstige ademhalingsproblemen, sloomheid, verlies van eetlust, diarree, onderhuidse vochtophopingen, afwijkingen van het zenuwstelsel, verminderde eiproduktie (kippen/eenden). Veel vogels kunnen in een periode van 2-3 weken herstellen.
Zelfs als u heel intensief contact hebt met vogels, is de kans nog heel erg klein. Waar men wel bang voor is, is dat het normale griepvirus dat voor mensen heel besmettelijk is, zich zou mengen met het vogelgriepvirus, waardoor het vogelgriepvirus besmettelijker zou worden voor mensen.
Symptomen zijn dat de vogels eerst sloom zijn en geen lawaai meer maken. Later krijgen ze problemen met ademhalen, gezwollen of blauwe kleur aan kam en poten. Dinsdag werd bekend dat een pluimveebedrijf in Abbegea is getroffen door vogelgriep. Alle 60.000 legkippen zijn geruimd.
In mest bij temperaturen van 4°C kan het tot wel 45 dagen overleven, bij 37°C is dit nog maar 2 tot 6 dagen. De zuurtegraad waarin het virus zich het beste gedijt ligt tussen de 5.5 – 8.
Mensen die besmet zijn met het H5N1-virus (vogelgriep) krijgen vaak last van griepachtige verschijnselen: keelpijn, spierpijn, (hoge) koorts, hoesten en hoofdpijn. Ook een (lichte) oogontsteking of diarree behoren tot de symptomen van vogelgriep.
Wat doet de overheid tegen verspreiding van vogelgriep? Wanneer het risico op introductie van HPAI virus bij pluimvee hoog is, dan kan de overheid maatregelen instellen om verspreiding te voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een bezoekverbod, ophok- en afschermplicht en extra regels voor vervoer.
Hobbykippen moeten in elk geval bij een uitbraak tijdens de standstill binnen hun hok en/of volière blijven. Voor alle andere categorieën hobbymatig gehouden vogels, waaronder watervogels, probeert de houder met andere maatregelen contact met wilde vogels en uitwerpselen van wilde vogels te voorkomen.
Er zijn vormen van het vogelgriep-virus die heel virulent zijn voor pluimvee (kippen) en nauwelijks voor andere vogels.
Minder activiteit: je vogel beweegt minder, zit op de bodem, heeft geen zin in spelen en slaapt meer. Verminderde eetlust: je vogel eet minder of wordt kieskeuriger. Normale voeding laat hij links liggen, nieuwe dingen wil hij nog wel proberen. Vermagering: voel aan het borstbeen.
Dode vogel opruimen
Haalt het DWHC of de NVWA de vogel niet op voor onderzoek? Dan kunt u een dode vogel in uw tuin of op uw balkon zelf weggooien. Draag wegwerphandschoenen of andere plastic handschoenen en doe de vogel in een vuilniszak of andere plastic zak. Doe de zak in een afvalcontainer.