Kinderen die slaapwandelen zijn over het algemeen ouder dan vier jaar en rond de pubertijd verdwijnt het vanzelf weer. Jongens slaapwandelen vaker dan meisjes. Ook een erfelijke aanleg kan een rol spelen bij slaapwandelen, het komt meestal vaker voor in de familie.
Slaapwandelen komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Bij kinderen kunnen factoren als koorts, stress, vermoeidheid en angst een rol spelen. Bij volwassenen kan de oorzaak te maken hebben met stress, medicijngebruik, oververmoeidheid en drugs en/of alcoholgebruik.
Meestal is slaapwandelen (somnambulisme) niet erg en ook niet gevaarlijk. Belangrijk is wel de slaapomgeving zo in te delen dat de slaapwandelaar zichzelf niet kan bezeren en geen risico's loopt.
Hij/zij bevindt zich immers in een diepe slaap. Ook kunnen slaapwandelaars schrikken, verward raken of zelfs boos en agressief worden als je ze wakker maakt. Het is dan ook beter om een slaapwandelaar terug naar bed te leiden, aangezien het soms gevaarlijk kan zijn om te slaapwandelen.
Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het beter dat een slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt. Diverse aandoeningen die onder parasomnie vallen, zoals slaapwandelen, kunnen behandeld worden met medicatie.
Je mag een slaapwandelaar wel wakker maken, maar dat is heel erg moeilijk. Als je het toch doet, kan de persoon in de war zijn of erg schrikken. Kijk dus uit dat de slaapwandelaar niet op de trap staat als je hem of haar wekt. Het beste kun je de slaapwandelaar slapend terug naar zijn of haar bed begeleiden.
En over de interpretatie van de versregel: 'Allaah neemt de zielen weg bij hun sterven en bij degenen die niet sterven in hun slaap. Dan houdt Hij degenen waarvoor Hij de dood heeft beslist achter, en stuurt Hij de overigen (terug) tot een vastgestelde tijd. '
Uit onderzoek weten we dat 1 op de 3 in zijn of haar leven een keer slaapwandelt. Van kinderen rond 1,5 jaar oud slaapwandelt 34 procent weleens. Onder volwassenen is dat percentage veel lager: amper 2 tot 4 procent van hen gaat 's nachts aan de wandel.
In principe is slaapwandelen niet gevaarlijk en blijft het meestal bij onschuldige activiteiten. Toch kan het gebeuren dat een slaapwandelaar activiteiten gaat uitvoeren die een gevaar zijn voor zichzelf of hun omgeving. Dan kan je denken aan fietsen, autorijden, uit een raam klimmen of gewelddadig gedrag.
Wat kan je zelf doen tegen praten in je slaap? Je kunt ervoor zorgen dat je een gezond slaapritme aanhoudt en voldoende slaap krijgt. De juiste slaaphygiëne kan het praten in je slaap verminderen. Voor bedpartners kunnen oordopjes uiteraard helpen.
In de literatuur zijn er slechts 18 gevallen beschreven van gewelddadig gedrag tijdens het slaapwandelen, waarvan 6 moorden. Het risico om vermoord te worden door een slaapwandelaar is praktisch even groot als de kans om de lotto te winnen.
Al klinkt het misschien gek maar slaapwandelen is ook een slaapstoornis. Slaapwandelen komt meestal voor bij kinderen, maar soms hebben volwassenen hier ook last van. Slaapwandelen begint meestal tussen het slaapstadium drie en vier. Het kan ook heel ver gaan.
Kenmerken van slaapwandelen
Je kind gaat rechtop zitten in bed en heeft zijn ogen open, maar is niet wakker. Het ene kind blijft in bed, het andere gaat ook rondlopen. Peuters lopen meestal rustig rond, oudere kinderen kunnen onrustiger zijn. Het slaapwandelen kan een paar minuten tot een half uur duren.
Het slaapwandelen duurt vaak niet langer dan een uur. De ogen zijn meestal niet dicht en vertonen een wazige blik. Het mompelen of praten gaat over iets wat ze overdag niet zomaar zeggen. Het niet weten wat er allemaal om hen heen speelt.
Ook is het mogelijk om geluiden te horen. Dergelijke hallucinaties zijn vaak kort, maar kunnen als minutenlang aanvoelen. Soms gaan deze fantoombeelden samen met slaapverlamming, waardoor je je niet meer kunt bewegen en vaak angstig wordt. Dit soort hallucinaties zijn niet hetzelfde als dromen.
Aan djinns en mensen wordt een aantal vergelijkbare eigenschappen toegeschreven, zoals het vormen van sociale gemeenschappen, het geboren worden en het sterven en ook de gevoeligheid voor beledigingen. Maar anders dan mensen worden djinns geacht onzichtbaar te zijn, tenzij zij zich zelf zichtbaar willen maken.
Tijdens het in slaap vallen hebben veel mensen regelmatig vreemde ervaringen. Ze zien, horen, voelen, ruiken dingen die er niet zijn. Veel voorkomend zijn het gevoel plotseling in een diepte te vallen en dan waker te schrikken of het gevoel te stikken. Dit noemen we hypnagoge ervaringen.
Maak wat meer geluid dan anders.
Ga de kamer van de slaper binnen en maak wat geluid. Zorg dat je niet teveel geluid maakt, anders worden ze met een schok wakker, waardoor iemand "met het verkeerde been uit bed" kan stappen. Het geluid van de deur of een raam dat je open of dicht doet is waarschijnlijk al voldoende.
Slaapverlamming (slaapparalyse) treedt op tijdens de slaap: je bent enkele minuten wakker terwijl je niet kan bewegen, je ogen niet kan openen en niet kan spreken. Dit gaat regelmatig gepaard met hallucinaties, zoals het gevoel hebben dat iemand in de kamer is of dat iemand je bedreigt, terwijl je niets kan doen.
Behandeling. Slaaptekort en vermoeidheid vergroten de kans dat iemand gaat slaapwandelen. Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het aan te raden dat de slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt.
Het is mogelijk je kind te helpen om de nachtangsten te stoppen, maar het kost wel wat tijd. Start met het vervroegen van de bedtijd, 15 tot 30 minuten kan al genoeg zijn. Deze extra minuten slaap kunnen net genoeg zijn om de nachtangsten te stoppen.
Wat de oorzaak is voor nachtangst is onbekend. Er lijkt een erfelijke aanleg mee te spelen. Kinderen die aan nachtangst lijden hebben vaak een ouder die hier ook last van heeft gehad. De overgang naar de diepe slaap lijkt niet goed te verlopen bij mensen met nachtangst.
Tips voor het opwekken van dromen
Bijvoorbeeld niet te zwaar en wat vroeger op de avond eten en een vredige atmosfeer in je kamer creëren. Ook mediteren, bidden of het luisteren van muziek bevordert het slapen/dromen. Er zijn ook mensen die beweren dat het uit maakt in welke richting jouw hoofdeinde staat.
Ongewenste verschijnselen of gedrag tijdens de slaap of tijdens de overgang van waken naar slaap worden ook wel parasomnieën genoemd. De meest bekende parasomnie is het slaapwandelen.
Slaapwandelen (of somnambulisme) is rondwandelen terwijl men slaapt en waarbij het lijkt of men wakker is. Het slaapwandelen geschiedt meestal in een halfbewuste toestand, waarin men zich wel bewust is van het eigen lichaam, maar de omgeving waarin men is, (gedeeltelijk) droomt, of via een droombewustzijn waarneemt.