Karakters blijken al redelijk stabiel op de leeftijd van 12-13 jaar. Tot 18 jaar neemt de stabiliteit toe, daarna niet meer. Meisjes worden in de pubertijd minder extravert en minder emotioneel stabiel.
Emotioneel stabiele mensen zijn meestal kalm, staan sterk in hun schoenen en kunnen tegen een stootje. Er moet heel wat gebeuren willen zij gestrest of emotioneel raken. Nadeel van een hoge score is dat anderen snel van mening kunnen zijn dat je nooit enthousiast bent en ongevoelig overkomt.
Vijf persoonlijkheidskenmerken. De vijf persoonlijkheidskenmerken uit de Big Five persoonlijkheidstheorie zijn extraversie, vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid en openheid. Op basis van iemands score op deze vijf persoonlijkheidskenmerken krijg je een goed beeld van iemands persoonlijkheid.
Via de Big Five persoonlijkheidstest willen recruiters inzicht verwerven in het karakter en de persoonlijkheid van de sollicitant. Dit doen ze door je te scoren op de 5 hoofddimensies nl. extravert/introvert; inschikkelijkheid, zorgvuldig/onzorgvuldig, emotioneel stabiel/instabiel en openheid voor ideeën en ervaringen.
Er bestaat een onderscheid tussen karakter en persoonlijkheid. Je karakter is aangeboren en is in de kern niet te veranderen. Iemand die van nature extravert is kan geen introvert iemand worden. Iemand die vanaf de geboorte temperamentvol is zal dit zijn hele verdere leven zijn.
Het verschil met karakter is dat persoonlijkheid door opvoeding en omgeving beïnvloed wordt en pas vorm krijgt tijdens de adolescentie, terwijl karakter vaak meer als de biologische aanleg, de (aangeboren, vrij onveranderlijke) aard van die persoon wordt beschouwd.
Blij kunnen zijn voor anderen, ook als je zelf graag iets zou willen wat die anderen hebben of hebben bereikt, maakt je sympathiek en aantrekkelijk. Je kunt beter gewoon uitspreken dat je iets erg leuk vindt voor de ander en dat je dit zelf ook graag zou willen, dan indirect en jaloers reageren. Dat maakt je niet mooi.
“We weten uit onderzoek dat persoonlijkheidseigenschappen sterk worden beïnvloed door onze genen. De verschillen tussen mensen kunnen we hiermee voor ongeveer vijftig procent verklaren. Wat die andere helft verklaart, dat is eigenlijk de grote vraag. Je denkt al snel aan opvoeding.
Tegenwoordig gebruiken psychologen vragenlijsten om iemands persoonlijkheid te meten, i.e. persoonlijkheidstests. De invuller moet over een reeks uitspraken aangeven in hoeverre hij/zij het met elke uitspraak eens is.
Een situatie waarin zonder verstoring geen verandering zal plaatsvinden.” Stabiel zijn wil dus zeggen dat je in balans bent, zo langer geen verstoring plaatsvindt. Komt er een verstoring, dan dus ook een verandering en vervolgens ben je uit balans, instabiel.
Een veelvoorkomende oorzaak is stress. Je kunt bijvoorbeeld veel deadlines op je werk hebben of weinig waardering ontvangen. Kritiek van andere mensen kan ook stressvol zijn, net als te weinig tijd voor jezelf. Wanneer je veel stress hebt, kun je overbelast raken.
Emotionele instabiliteit, ook wel psychische instabiliteit of labiliteit genoemd, houdt in dat je buitenproportioneel emotioneel reageert, voornamelijk op negatieve gebeurtenissen. Ook ervaar je over het algemeen meer negatieve emoties, zoals somberheid of angst.
Snel emotioneel door stress of burn-out: Laat die tranen maar stromen. Als mensen veel stress hebben of een burn-out krijgen komt het vaak voor dat ze ook snel emotioneel zijn. Bij Liberi zien we vaak dat er sprake is van heftige emoties als gevolg van stress of burn-out.
Je persoonlijkheid kun je zien als jouw persoonlijke mix van (aangeboren) karaktertrekken en (ook aangeleerde) eigenschappen. Soms begint een van je (karakter)eigenschappen te overheersen, op een extreme manier. Dat verandert hoe je denkt en hoe je dingen ervaart en doet. Anderen zullen vinden dat je gedrag afwijkt.
Het hebben van een persoonlijkheid geeft een afstand en een vorm van controle over dat het ook anders kan. Dit lijkt me een narratief. Zou er ook een narratief kunnen zijn dat bij het 'zijn' juist verandering en ontwikkeling hoort. Je bent een persoonlijkheid en daarom kan je veranderen, leren en ontwikkelen.
Je bent aanwezig en profilerend. Je stelt graag voortdurend nieuwe doelen: je bent ambitieus en grensverleggend. Je bent daadkrachtig en doortastend en je houdt van doorpakken en aanpakken. Je aarzelt niet maar je bent besluitvaardig maar je hebt ook wilskracht en vastberadenheid.
Mensen met een sterk karakter hebben respect voor mensen die goed geïnformeerd zijn, die verder willen kijken en die vriendelijk zijn. Hoewel een sterk persoon snel de aandacht van anderen trekt is dit zeker niet nodig. Het is zelfs zo dat mensen met een sterke persoonlijkheid zich soms terugtrekken.
Een sterk karakter bepaalt de kwaliteit van je leven. Wat zijn de kenmerken van een sterk karakter? Integriteit, optimisme, veerkracht, discipline, onafhankelijkheid, moed, zelfvertrouwen, initiatief en leiderschap.
Uit onderzoek is gebleken dat de helft van ons karakter genetisch bepaald is (en dus wordt overgedragen door onze ouders), terwijl we de andere helft ontwikkelen terwijl we opgroeien. Als het om een jonge baby gaat, speelt erfelijkheid een belangrijkere rol.
Temperament blijkt al in je kinderjaren. Je temperament is dan ook voor een groot deel erfelijk. Je temperament hangt af van de manier, of eerder de felheid, waarmee je op prikkels reageert. Ook hangt het af van je energieniveau en mate van intro- of extraversie.