Het is een relatief goedkoop materiaal omdat het makkelijk te gieten en te bewerken is. Nodulair gietijzer heeft goede mechanische eigenschappen denk bijvoorbeeld aan een goede treksterkte.
Een gietijzeren pan gaat bij goed onderhoud een leven lang mee. Zo worden er nog steeds gietijzeren pannen gebruikt die meer dan 100 jaar oud zijn. Het voordeel van gietijzer is dat het een puur product is zonder chemische lagen.
Sterkte van het materiaal
Gietstaal is sterker dan gietijzer. Daarom wordt gietstaal gebruikt bij producten die onder een grotere druk of belasting komen te staan. Gietstaal is minder breekbaar dan gietijzer. Hierdoor is gietstaal minder breekbaar en heeft het een smeltpunt van 1450-1550 gr C.
Gietijzer wordt in mallen gegoten en na afkoeling wordt de mal weggehaald. Gietijzer herken je aan gietnaden bij gegoten objecten. Het oppervlak is vaak ruw en het is erg hard. Hierdoor ook erg bros en bij het breken van gietijzer zie je een korrelige structuur.
Geen goed idee! Een gietijzeren pan (zonder emaille) heeft namelijk geen antiaanbaklaag. Die creëer je zelf door de pan met olie te behandelen en 'in te branden', zoals dat heet. Maar dit zelfgemaakt antiaanbaklaagje kan niet goed tegen gerechten met een hoge zuurgraad, zoals tomatensaus.
De Faitout braadpan van Le Creuset is van hoge kwaliteit, maar dankzij het geëmailleerde gietijzer een stuk goedkoper dan de traditionele braadpannen van het merk. Dit komt mede door de deksel, deze is gemaakt van rvs.
Gietijzer is poreus, wat betekent dat de pan, bij langdurige blootstelling aan water, het vocht kan opnemen en uiteindelijk kan gaan roesten. Hoewel een korte week niet veel schade aanricht, kun je het weken van een gietijzeren pan toch maar het beste zoveel mogelijk vermijden.
De pan mag absoluut niet vallen, want dan kan deze breken. Ook moet je oppassen voor grote temperatuur verschillen. Dus niet in een keer van heel heet naar heel koud; hierdoor barst het gietijzer. Een gietijzeren pan heeft wel meer onderhoud nodig.
Hoe verwijdert u vlekken op gietijzer? Verwijder kleine of hardnekkige vlekken op gietijzer met een schuurmiddel, zoals Cif. Behandel het gietijzer na met schoon water en droog af met een schone theedoek. Poets met vaseline, dat reinigt en geeft een mooie donkere glans.
Gietijzer heeft een aanzienlijk lagere treksterkte dan andere soorten staal. Bovendien is gietijzer niet flexibel en enigszins breekbaar, een beetje te vergelijken met glas maar dan steviger. Terwijl een gesmede vuurkorf bijvoorbeeld netjes meebuigt onder piekbelasting.
Gietijzer. Hoewel het een ongelooflijk sterk en duurzaam metaal is, zal het ijzer tuinmeubilair roesten als het buiten wordt achtergelaten in vochtige omstandigheden.
Het verwijderen van roest in een gietijzeren pan
Pak staalwol (of schuurpapier) en schrob stevig over de roestige gedeeltes van de pan. Na een tijdje zie je het originele (zilveren) gietijzer tevoorschijn komen. In feite haal je hiermee ook de antiaanbaklaag van je gietijzeren pan eraf.
Ook in duurzaamheid zal een tuinhaard van gietijzer een oplossing zijn. Gietijzer is namelijk erg goed bestand tegen hoge temperaturen. Bij goed onderhoud van deze tuinhaarden kunnen ze zelfs levenslang meegaan.
Als je net een plaatstalen of gietijzeren pan hebt gekocht, moet je die eerst inbranden (ook wel seasoning genoemd) om te voorkomen dat bij het bakken eten blijft plakken aan het metaal. Het inbranden van de pan gaat niet altijd goed. De pan bakt dan bijvoorbeeld snel aan en soms laat het laagje ook weer los.
gietijzeren pannen geen PFAS, en worden de lagen bijvoorbeeld gemaakt van keramiek of emaille. Maar ook HIER is het goed opletten. Een pan die 100% PFAS vrij wordt verklaard is de gietijzeren pan van BK. Je kunt HIER LEZEN over deze specifieke gietijzeren pannen.
Gietijzeren pan inbranden met extra vierge olijfolie is dus een no go. Dit komt omdat extra vierge olijfolie is niet bestand is tegen hoge temperaturen. Hetzelfde geldt voor boter en lijnzaadolie deze hebben een lager rookpunt en maakt het dus niet geschikt voor het inbranden van een gietijzeren pan.
Doordat de gietijzeren pannen de voedingsstoffen in jouw maaltijd perfect bewaren, kan jij er zeker gezond mee koken. Deze pannen kan je zowel inzetten om te grillen, stoven en te braden. Het mooie aan een gietijzeren pan is dat jouw voedingsmiddelen gelijkmatig worden verwarmd.
Gietijzeren pannendragers schoonmaken
Voor een grondige reiniging kan je de pannendragers een nachtje in een sopje van warm water en soda laten weken. Dit zorgt ervoor dat vuil en vet loskomt, waardoor je de dragers de volgende ochtend zo schoonveegt.
Een gietijzeren pan zonder emaillen laag mag nooit in de vaatwasser. De pan zal ervan roesten en de natuurlijk aangemaakte antiaanbaklaag zal beschadigen. Het is ook af te raden om een geëmailleerde pan in de vaatwasser te doen.
Gietijzer is zeer goed op druk te belasten, maar de treksterkte is niet erg groot bij ongelegeerde gietijzersoorten; voor op trek belaste constructie-elementen kan beter gebruikgemaakt worden van smeedijzer.
Gebruik keukenpapier om een dun laagje olie in te wrijven. Gebruik hiervoor neutrale olies, zoals arachideolie, sojaolie of andere plantaardige olies. Bak in het begin geen tomaten of andere zure ingrediënten in je gietijzeren pan. De gekweekte aanbaklaag is namelijk gevoelig voor zure gerechten.
Gebruik onverzadigde oliën aan die neutraal van smaak zijn met een hoog rookpunt van minimaal 200°: canola olie, avocado olie, zonnebloemolie en andere plantaardige olie met een hoog brandpunt zijn geschikt voor het inbranden van zowel gietijzer als plaatstaal.
Het gietijzer zal na een uur verkleurd zijn, laat het rooster afkoelen en smeer het vervolgens goed in met plantaardige olie zoals arachideolie, Crisco of zonnebloemolie. Het insmeren van de onderdelen met één van deze middelen heet seasonen.
De geboorte van gietijzer: 1300 - 1400
Daarmee kon gietijzer worden geproduceerd. De Stückofen werd aanvankelijk nog met hand- of voetbediende blaasbalgen gevoed, in de tweede helft van de 14e eeuw door waterkracht. Het resultaat was in het begin nog dezelfde sponsachtige massa.