Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
Op KNMI-weerstation Cabauw, bij Lopik, werd een windsnelheid van 145 kilometer per uur gemeten. Niet eerder werd in ons land zo ver landinwaarts zo'n zware windstoot gemeten. Bij de storm begin 1990, de zwaarste ooit in Nederland, werd uiteindelijk zelfs orkaankracht 12 gehaald, iets dat in ons land zelden gebeurt.
"Dat is eigenlijk heel simpel", vertelt Nicolien Kroon van Buienradar. "Warmte en vocht is de voeding voor een orkaan. Het zeewater moet daarom een minimale temperatuur van 27 graden hebben, wil een orkaan zich kunnen voeden", legt Kroon uit. "In Nederland hebben wij dat nooit.
Het korte antwoord is 'nee'. Volgens berekeningen van het KNMI is de kans nihil dat een orkaan (met windkracht 12 of hoger) in Nederland aan land komt. Een orkaan ontstaat namelijk in gebieden waar het zeewater zeer warm is en de wind niet al te hard waait. Erg on-Nederlandse omstandigheden dus.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht.
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Verlaat de route die de orkaan volgt, als dat mogelijk is. Orkaanwaarschuwingen worden meestal 24 uur van tevoren gegeven als ze verwacht worden. Blijf weg van de kust en van rivierbanken. Bescherm ramen en zorg voor een veilige plek voor voorwerpen die buiten staan en weggeblazen kunnen worden.
Op 6 februari viel in een groot deel van het land tussen 20 en 50 millimeter. Vlissingen noteerde een uurgemiddelde van windkracht 9 en daarmee was de tweede officiële storm van 2022 een feit en de eerste van februari.
Een zware storm kracht 10 gaat gepaard met zeer zware windstoten en uitschieters naar orkaankracht. Een zeer zware storm kracht 11 veroorzaakt grote schade en met windstoten tot ver in orkaankracht is deze net zo verwoestend als een echte Orkaan. Vanaf windkracht 12 spreken we officieel van een orkaan.
De meest krachtige windstoot ter wereld
Op Barrow Island, een eiland bij het noordwesten van Australië, werd de meest krachtige windstoot ooit ter wereld gemeten. Op 10 april 1996 trok de tropische cycloon Olivia over het eiland en haalde de wind uit naar een bizarre 408 km/uur.
De hardste windvlaag ooit gemeten is er nu eentje van een verbazingwekkende 407 kilometer per uur. De windvlaag van 407 kilometer per uur werd in 1996 gemeten op het Australische Barrow Island tijdens de cycloon Olivia.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
De levensduur bedraagt gewoonlijk 5-10 dagen, maar is soms veel langer. In 2002 had Kyle een levensduur van 22 dagen; Ginger hield het in 1971 28 dagen vol. De meeste tropische orkanen komen tot ontwikkeling in een gebied tussen 5 en 20 graden noorder- of zuiderbreedte.
Die orkanen krijgen een naam: Dianna, Rita, Gustav, Hugo. Volgens onderzoekers zijn orkanen met een vrouwennaam dodelijker dan orkanen met een mannennaam. Dat heeft niets te maken met de kracht van de orkaan, maar met de impliciete vooroordelen van de Amerikanen over de man-vrouwverhouding.
Zoek op tijd beschutting in hogergelegen gebouwen, dus in woningen boven het overstromingsniveau. Voor degenen die huis en haard niet kunnen of willen verlaten – of simpelweg eigenwijs zijn of te laat reageren op de actuele omstandigheden – volgen enkele belangrijke tips om een orkaan te overleven.
Wat moet ik doen als ik toch buiten ben tijdens zware windstoten of storm? Schuil niet onder bomen of dichtbij huizen vanwege vallende takken, dakpannen of andere objecten. Zoek - indien mogelijk - beschutting in een gebouw en wacht tot de storm is gaan liggen.
Het systeem wordt een orkaan genoemd als de windsnelheid boven de 32 m/s komt. Men spreekt van een sterke orkaan bij windsnelheden van 50 m/s of meer.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Kust en binnenland
De hoogste windsnelheden worden in de regel langs de kust bereikt, waar de wind weinig geremd wordt door obstakels en wrijving met het aardoppervlak. De herhalingstijd voor een storm is aan zee een stuk korter dan in het binnenland.
Storm Eunice was de zwaarste storm sinds 18 januari 2018. Toen noteerde meetpunt Hoek van Holland een uur lang gemiddelde windkracht 11 met een zeer zware windstoot van 144 km/uur in Hoek van Holland. Op 28 oktober 2013 werd windkracht 11 gemeten op Vlieland met een zeer zware windstoot van 151 km/uur.
Tornado's in Nederland
In ons land komen voornamelijk, maar slechts zelden lichte tornado's voor, windhozen genaamd. Een enkele keer bereikt ook in ons land een windhoos de kracht van een sterke (Amerikaanse) tornado, zoals op 1 juni 1927 bij Neede (F4 op de fujitaschaal) en op 25 juni 1967 bij Chaam en Tricht (F3).
Gemiddeld richten zware windhozen enkele malen per jaar zeer plaatselijk een ravage aan. Echt zware windhozen komen in ons land maar zelden voor. De krachtigste van de laatste decennia, met dodelijke slachtoffers, waren in Chaam en Tricht (1967), Ameland (1972), Moerdijk (1981) en Ameland (1992).