Zoet water wordt schaarser in Nederland. Dat komt doordat de aanvoer en gebruik van zoet water steeds meer uit balans raken. De belangrijkste oorzaken: klimaatverandering en een toenemende watervraag.
Zoet of zout water
Zoet water heeft zijn oorsprong in neerslag en is in Nederland te vinden in grondwater, beken en rivieren. Zoet water komt veel minder voor dan zout water, in totaal bestaat slechts 3% van al het water op aarde uit zoet water. Zoet water is dus schaars.
Zoetwater in de Benelux komt in vrijwel alle mogelijke vormen voor, behalve gletsjers en smeltwater. De grootste rivieren zijn de Rijn, Maas en Schelde. Het IJsselmeer is het grootste zoetwaterlichaam in de Benelux.
Nederland is een delta, waar rivieren uiteindelijk de zee instromen. Als de rivierafvoeren laag zijn, kan het dagelijks getij ervoor zorgen dat zout zeewater verder landinwaarts komt. Voor ons waterschap, niet ver van zee, is dat erg vervelend. Als het zout stroomopwaarts komt, wordt de Nieuwe Maas zouter.
In de Noordzee schommelt het zoutgehalte tussen 34‰ en 35‰. Vlak onder de kusten - waar grote rivieren zoet water in de zee brengen - is het zoutgehalte lager.
'Er bestaan ook heel zoete en heel zoute zeeën. De Baltische Zee heeft bijvoorbeeld maar zes gram zout per liter water. Dat komt doordat de Baltische Zee nogal afgesloten is van de oceanen. Daardoor komt er weinig zout in, terwijl er wel veel zoet water in komt uit rivieren en regen.
Maar wat is de zoutste zee ter wereld? De Rode Zee heeft het hoogste zoutgehalte voor open zeeën, met een saliniteit van 41 tot 42 promille. Voor duikers betekent dit dat ze meer lood mee moeten nemen dan ze gewend zijn in Nederlands zout water.
VOICE-OVER: In Nederland hebben we drie bronnen van zoet water. Water dat via de rivieren binnenstroomt, regenwater en grondwater. Dit water gebruiken we als drinkwater, voor landbouw, natuurbeheer scheepvaart en recreatie, en als koel- en proceswater in de industrie of energiesector.
Doordat het zwaardere zoute water onder het zoete rivierwater landinwaarts trekt, komt het zoutgehalte van de Rijn op verschillende plekken boven de zoetwatergrens van 150 milligram per liter. Dat heeft onder andere gevolgen voor de waterinname voor de productie van drinkwater, zegt Pietrzak.
In het noorden en oosten van Nederland zijn op veel plekken in de ondergrond zoutlagen van soms wel honderden meters dik te vinden. De ondiepste zoutlagen bevinden zich op een diepte vanaf 100 m (Zuidwending), de diepste zoutlagen zijn aanwezig tot een diepte van 5000 m.
Zoetwater vertegenwoordigt slechts 2,5 % van het water op aarde, en het grootste deel ervan is bevroren in gletsjers en ijskappen. Het overblijvende niet bevroren zoetwater komt vooral voor als grondwater en slechts een klein deeltje is aanwezig boven de grond of in de lucht.
Van al het water op aarde is 2,5% zoet. En dit water is van levensbelang voor zowel de natuur als voor de mens.
Ongeveer 70% daarvan zit gevangen in eeuwige sneeuw en ijs. 30% ervan bevindt zich onder onze voeten als grondwater. Slechts 0,3% van het zoete water zit in de vorm van oppervlaktewater in meren, rivieren en moerassen. 1% daarvan kan slechts als drinkwater gebruikt worden.
Kan water opgaan? Omdat de totale hoeveelheid water op aarde niet verandert, kan het water dus nooit opraken.
Voor veel organismen is de beschikbaarheid van drinkwater van levensbelang. Drinkwater is zoetwater van zodanige kwaliteit dat het voor (menselijke) consumptie geschikt is.
Omdat er minder aanvoer is van zoet water, krijgt zout water de kans Nederland verder in te stromen. De verzilting kan nadelige effecten hebben voor de landbouw en de drinkwaterwinning. Door hoge watertemperatuur en weinig doorspoeling kan de kwaliteit van het water flink achteruit gaan.
Een estuarium is een bijzondere plek waar zoet water van rivieren samengaat met zout water van de oceaan. Het is als een mengsel van twee smaken in een ijsje: het ene smaakt zoet en het andere is zout, maar als ze samenkomen, ontstaat er iets nieuws en unieks.
Zoet water is water dat minder dan 0,5 gram zout per liter bevat.Zout water is water dat meer dan 35 gram zout per liter bevat. Alles daartussen noemen we brak water. Zoet water maakt slechts 3% van al het water op de wereld uit.
Zoet en zout water komen elkaar tegen
En elke lading schepen neemt zout water mee. Dat komt doordat zout water iets zwaarder is dan zoet water, en het zoete water in een schutkolk (het gedeelte van de sluis waar de schepen in liggen) verdringt.
Uit de podcastaflevering blijkt dat we in Nederland uitputtelijke waterbronnen hebben. Wel is het zo dat onze huidige reservoirs ons piekgebruik momenteel bijna niet aankunnen. In een periode waarin erg veel water gewenst is, kan het dus kan op een gegeven moment opraken.
Een mensenlichaam heeft een dichtheid van gemiddeld ietsje meer dan 1 kg/L, 1,01 kg/L of zo. Een mensenlichaam in (zoet) water zal dus nét zinken. Dat je kunt zwemmen is omdat je je met je zwembewegingen niet alleen vooruit, maar ook steeds een beetje omhoog duwt.
1. Inleiding Het is vanouds bekend dat het grondwater in Nederland op veel plaatsen niet zoet is, maar brak tot zout. In feite treft men op elke willekeurige plek in ons land zout grondwater aan, als men maar diep genoeg boort.
Maar vergis je niet, het zeewater langs de Nederlandse kust is van hoge kwaliteit. Onze Noordzee behoort tot de schoonste en veiligste zeeën ter wereld.
Bora Bora in Frans-Polynesië hoort zeker in de lijst thuis als het gaat om kristalhelder zeewater. Waar anders vind je zulke prachtige lagunes, oogverblindende stranden en mooie koraalriffen? Als je kleurrijke zeedieren wilt zien zwemmen, moet je hier zeker heen.
De oppervlakte van de Noordzee bedraagt ongeveer 575.000 km² bij een watermassa van 54.000 km³.