Bij de onrechtmatige daad bepaalt uiteindelijk de rechter wat onrechtmatig is op basis van de jurisprudentie die er is. Bij wanprestatie is er een 'overeenkomst' of een gangbare verwachting die de basis vormt van het oordeel van de rechter.
Er is sprake van wanprestatie wanneer een van de partijen zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet of niet geheel nakomt, of wanneer de verplichting niet correct wordt nagekomen.
De vereisten
Voor het slagen van een actie uit onrechtmatige daad moet aan vijf eisen zijn voldaan: onrechtmatigheid, toerekenbaarheid, schade, causaliteit en relativiteit.
Een schadevergoedingsplicht ontstaat bij aansprakelijkheid uit rechtmatige daad zonder dat in strijd met het recht wordt gehandeld. De aansprakelijkheid op grond van een rechtmatige daad onderscheidt zich van de aansprakelijkheid op grond van een onrechtmatig daad, waarbij wel sprake is van verwijtbaat handelen.
Volgens de wet is een onrechtmatige daad een inbreuk op een recht. Je doet iets of je laat juist iets dat in strijd is met een wettelijke plicht of met de ongeschreven wetten in onze maatschappij. Soms is zo'n actie gerechtvaardigd. Dit heet de rechtvaardigingsgrond.
De wet maakt onderscheid tussen drie handelingen die een onrechtmatige daad opleveren: Een inbreuk op een recht; Een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht; of. Een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeerd betaamt.
Schade onrechtmatige daad
Onder schade valt vermogensschade en ander nadeel. Vemogensschade is zowel geleden verlies als gederfde winst. Naast vermogensschade wordt ander nadeel onder het schadebegrip gebracht. Dit is voornamelijk immateriële schade.
Voorbeelden van een onrechtmatige daad
Wie bijvoorbeeld iemand mishandelt, maakt inbreuk op een recht, namelijk het recht op lichamelijk integriteit. Daarnaast handelt deze persoon ook in strijd met een wettelijk plicht, namelijk de plicht om zich te onthouden van mishandeling.
Bij zaken over sociale verzekeringen, ambtenarenrecht, vreemdelingenrecht of belastingzaken kunt u terecht bij bestuursrechter. Voor overige zaken met een claim tot € 25.000 kunt u zelf kiezen of u naar de bestuursrechter of civiele rechter gaat. Voor claims hoger dan € 25.000 kunt u terecht bij de civiele rechter.
Kinderen jonger dan 14 jaar
In de wet (artikel 6:164 Burgerlijk Wetboek) is bepaald dat een gedraging van een kind jonger van 14 jaar niet aan hem kan worden toegerekend als een onrechtmatige daad. Kinderen onder de 14 jaar zijn dus geheel ontslagen van aansprakelijkheid.
Voor een beroep op wanprestatie is vereist dat een overeenkomst niet wordt nagekomen en je (doorgaans) de schuldenaar in gebreke hebt gesteld. Wordt de overeenkomst dan alsnog niet nagekomen, dan is er sprake van verzuim en kan je (naast nakoming) een schadevergoeding eisen.
Schadevergoeding wanprestatie
De schadevergoedingsplicht bij wanprestatie is ook gebaseerd op wetsartikel 6:74 BW. De schade die ontstaat door de wanprestatie moet vergoed worden. Tussen de wanprestatie en de schade moet een causaal verband bestaan. De schade moet het rechtstreekse gevolg zijn van de wanprestatie.
We spreken van onrechtmatigheid als iemands handelen (of nalaten) een inbreuk op een recht oplevert, in strijd is met een wettelijke plicht of in strijd is met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijke keer betaamt.
Dat zijn: nakoming met schadevergoeding, opschorting van de verplichtingen, vervangende schadevergoeding en het ontbinden van de overeenkomst.
Als de wederpartij na het sluiten van een overeenkomst zijn verplichtingen niet nakomt is er sprake van een tekortkoming in de nakoming. Er zijn twee soorten tekortkomingen: de toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) en de niet-toerekenbare tekortkoming (overmacht).
Nakoming of vervangende schadevergoeding vorderen
De wederpartij kan nakoming van de overeenkomst vorderen. Dit betekent dat de gemaakte afspraken alsnog moeten worden nagekomen. Er kan daarnaast ook nog een schadevergoeding voor de schade die is ontstaan door de wanprestatie worden gevorderd.
Absolute competentie is de term die wordt gebruikt om aan te duiden welke rechter in eerste aanleg bevoegd is om uitspraak te doen ter zake het geschil. Het uitgangspunt is dat de rechtbanken (dus niet de gerechtshoven of de Hoge Raad) in eerste aanleg kennis nemen van alle burgerlijke zaken.
Absolute bevoegdheid
Welke rechter absoluut bevoegd is, is afhankelijk van het onderwerp van de zaak en van het bedrag van de vordering. De rechtbank, sector civiel, is in eerste aanleg bevoegd om alle zaken te behandelen, behalve wanneer de wet bepaalt dat een zaak tot de bevoegdheid van de kantonrechter behoort.
Risicoaansprakelijkheid. Wanneer uw schade niet veroorzaakt is door een onrechtmatige daad of indien die onrechtmatige daad aan niemand kan worden toegerekend, kent de wet u wellicht toch mogelijkheden toe om uw schade te verhalen.
Een onrechtmatige daad is een generiek rechtsfeit uit het Nederlandse burgerlijk recht. Is de gedraging de dader toe te rekenen, dan wordt ook wel gesproken van een fout. Het betreft een handelen of een nalaten waarmee iemand op onwettige of onbehoorlijke wijze een ander schade toebrengt.
Dat zijn de volgende criteria: 1) Hoe waarschijnlijk kan de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid (van anderen) worden geacht? 2) Hoe groot is de kans dat door deze niet-inachtneming ongevallen staan? 3) Hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn?
Hoogte smartengeld
Hoeveel smartengeld u krijgt, is vooraf lastig te bepalen. De rechter kijkt naar uw totale situatie zoals uw leeftijd, hoe erg uw schade is en de invloed hiervan op uw leven. Ook kijkt de rechter hoeveel smartengeld anderen kregen in situaties die ongeveer hetzelfde zijn.
Rechtmatige daden
6:198 e.v. BW) is het bewust behartigen van het belang van een ander, zonder dat daaraan een overeenkomst ten grondslag ligt. Als aan de voorwaarden wordt voldaan, ontstaat er een verbintenis van de belanghebbende om de schade te vergoeden die de zaakwaarnemer heeft geleden.
Iemand is aansprakelijk voor jouw schade als hij onrechtmatig tegenover jou heeft gehandeld (“onrechtmatige daad”). Van een onrechtmatige daad is ondermeer sprake als de dader een fout heeft gemaakt die hem kan worden verweten, bijvoorbeeld bij een onzorgvuldige handeling of bij grove nalatigheid of onoplettendheid.
Ben je het niet eens met de tegenpartij, probeer dan met getuigen te komen bij de verzekeraar. Maak ook zoveel mogelijk foto's van de schade en de situatie. Kom je er niet uit, vraag juridische hulp of schakel je rechtsbijstandverzekeraar in.