Arts-onderzoeker Thomas Addison beschreef de ziekte voor het eerst in 1855. Het gebrek aan (voldoende) cortisol kan zonder tijdige diagnose en behandeling dodelijk zijn, doordat cortisol absoluut noodzakelijk is voor het lichaam.
De ziekte van Addison wordt meestal veroorzaakt door een een auto-immuunziekte. Hierbij vallen afweerstoffen van het eigen lichaam de bijnierschors aan, waardoor deze niet meer goed werkt. Hiernaast ontstaat de ziekte van Addison als beide bijnieren operatief zijn verwijderd.
Wanneer de hoeveelheid cortisol in het lichaam plotseling razendsnel daalt, kan iemand in korte tijd zeer ziek worden. Dat noemen we een Addison- of een bijniercrisis. Het gaat samen met overgeven, diarree, lage bloeddruk, buik- en rugpijn, uitdrogingsverschijnselen, welke kunnen leiden tot een coma.
Erfelijkheid De ziekte van Addison is meestal verworven. Er zijn zeer zeldzame autosomaal-recessieve of X-gebonden erfelijke vormen van primaire bijnierschorsinsufficiëntie (zie Tabel 1, pagina 3).
Verschijnselen van de ziekte van Addison
Klachten als gevolg hiervan zijn onder andere algehele vermoeidheid en spierzwakte, emotionele labiliteit, bruine verkleuring van de huid en slijmvliezen, afvallen, zouthonger, duizeligheid bij opstaan, misselijkheid, braken en buikpijn.
Gebrek aan cortisol kan leiden tot verschillende niet-specifieke verschijnselen zoals vermoeidheid, spierzwakte, gewichtsverlies, lage bloedruk of buikpijn. Op momenten van stress of ziekte is verhoogde aanmaak van cortisol noodzakelijk.
Klachten die hierbij horen zijn: een bruine verkleuring van uw gezicht, handlijnen en tandvlees, algehele moeheid en zwakte, gewichtsverlies, lage bloeddruk en chronische diarree. De behandeling bestaat uit het aanvullen van de hormonen die u tekort komt.
De klachten die aan bijnieruitputting worden toegeschreven zijn zeer divers. Moeheid, slaapproblemen, diffuse pijn, darmklachten of nervositeit worden gepropageerd als typisch.
Verwijdert de arts de bijnieren helemaal, dan valt hun functie weg. Wordt maar een deel van de bijnier verwijderd, dan houden ze voor een deel hun functie. Je kunt niet leven zonder bijnierschorshormonen. Zijn je bijnieren verwijderd, dan moet je de rest van je leven medicijnen slikken.
Wanneer het cortisolgehalte blijft aanhouden, kan dit ervoor zorgen dat je niet in slaap kunt vallen of vaak wakker wordt. Je voelt je vermoeid. Cortisol zorgt er voor dat je meer energie hebt, maar na een langdurige periode kan dit leiden tot vermoeidheid en uitputting. Je bent humeurig.
Als mensen geen extra medicatie nemen, dan ontstaan klachten van misselijkheid, braken en buikpijn. Vervolgens kan een levensbedreigende situatie ontstaan van lage bloeddruk, lage bloedsuikers en coma. Dit wordt bijniercrisis of Addison crisis genoemd.
Wat kun je doen om je cortisol te verhogen? Een gezonde leefstijl is een van beste dingen die nu al kunt doen voor een gezonde cortisolwaarde. Hierbij kan je denken aan voldoende beweging, gezond eten en genoeg rust. Beperk ook de hoeveelheid stress waar mogelijk voor een zo goed mogelijk resultaat.
De ziekte van Addison ontstaat door een ontsteking van de bijnieren. De ontsteking komt doordat de eigen afweer van het lichaam de bijnieren aanvalt (een auto-immuunziekte). Door de ontsteking wordt de buitenkant van de bijnier (de schors) beschadigd. Hierdoor kan de schors belangrijke hormonen niet meer maken.
De bijnieren liggen bovenop de nieren. Bijnieren bestaan uit bijniermerg en bijnierschors. Het merg zit in de binnenkant en het schors aan de buitenkant van de bijnieren. Bijnierkanker zit meestal in het bijnierschors van 1 van de 2 bijnieren.
Koffie stimuleert de productie van cortisol; daarom krijg je er energie van! Maar het betekent dus ook een extra belasting voor je lichaam. Pas hiermee op, vooral als je een autoimmuunziekte hebt. Je bijnieren en cortisol hebben namelijk invloed op je immuunsysteem, dat bij een autoimmuunziekte al uit balans is.
Het vraagt aanpassingen in je levensstijl en dat je bijnieren de tijd krijgen om zich te herstellen. Gezonde voeding, de juiste supplementen, beweging, aanpakken van de stressbronnen en veel rust zijn de belangrijkste peilers voor je herstel. Het herstel kan minimaal een half tot heel jaar in beslag nemen.
Om de bijnieren te herstellen is het nodig om de bijnieren regelmatig te voorzien van mineralen zoals kalium, natrium, maar ook glucose/suiker uit groente en fruit. Natuurlijk kun je ook andere combinaties maken! Wat ook kan is een smoothie maken van groente en fruit, en daar van drinken om de 1,5-2 uur.
Cortisol, het antistresshormoon, wordt geassocieerd met het vet op de buik. Als dit hormoon in hoge mate aanwezig in het lichaam, worden alle vetreserves verbrand voor die rond de buik wordt aangesproken. Dit hormoon kan ook beïnvloed worden door bepaalde voeding of veranderingen in levensstijl.
Vermijd kunstmatige voeding. Eet geen producten met kunstmatige zoetstoffen, en liefst met zo weinig mogelijk E-nummers en andere toevoegingen. Eet en drink zo weinig mogelijk koffie, zwarte thee, cake, koekjes, chocola, frisdrank, witmeelproducten en suiker.
Vitamine C De productie van Cortisol en de andere bijnierhormonen zijn afhankelijk van een voldoende aanvoer van vitamine C. Hiermee is het de belangrijkste vitamine voor de bijnieren. Mensen met een bijnieruitputting zouden tussen de 2000 en 4000 mg per dag moeten gebruiken.
Veel mensen voelen zich hulpeloos bij de uitputting die ze dagelijks, maar vooral bij het opstaan, al ervaren. We weten dat bijnieruitputting vaak gepaard gaat met een lage schildklierfunctie welke kan zorgen voor serieuze en langdurige consequenties in het functioneren in het dagelijks leven.
Stress is meetbaar
Chronische stress kan biologisch gemeten en aangetoond worden. Via een bloedname kunnen bepaalde bloedmarkers (vb cortisol) opgespoord worden, Microscopisch onderzoek van hersenweefsel kan duidelijk schade aantonen aan de verbindingen tussen de hersencellen (dendritische schade).