Automutilatie, ofwel zelfbeschadiging/zelfverminking/zelfverwonding is géén officiële (psychiatrische/psychologische) stoornis.
Om automutilatie te kunnen behandelen moet de achterliggende oorzaak worden opgespoord. Dit kan met behulp van psychotherapie. Afhankelijk van de oorzaak en ernst kunnen hiernaast verschillende medicijnen worden voorgeschreven, zoals antidepressiva (SSRI), antipsychotica en stemmingsstabilisatoren.
Automutilatie werd omschreven als doelbewust gedrag gericht op en onmiddellijk leidend tot letsel van het eigen lichaam. Het behoort tot een grotere 'familie' van gedragspatronen waarbij mensen willens en wetens hun lichaam schade toebrengen.
Zelfverwondend gedrag is geen psychische aandoening, het is eerder een symptoom van een andere ziekte of aandoening zoals de borderline persoonlijkheidsstoornis.
Zelfbeschadiging kan bijvoorbeeld een reactie zijn op een vervelende gebeurtenis of ervaring die iemand heeft meegemaakt (een trauma). Ook kan zelfbeschadiging voorkomen bij een psychische aandoening, zoals een persoonlijkheidsstoornis (zoals borderline), eetstoornis, dwangstoornis of een depressie.
Mensen verminken zichzelf om uiteenlopende redenen. Vaak is de automutilatie een manier om innerlijke pijn te verzachten met lichamelijke pijn. In de meeste gevallen is een persoonlijkheidsstoornis de achterliggende oorzaak. Automutilatie komt vaker bij vrouwen voor dan bij mannen.
Zelfverwonding of automutilatie is wanneer je jezelf opzettelijk pijn doet of letsels toebrengt, bijvoorbeeld door in je armen te krassen met een scherp voorwerp, met je vuist herhaaldelijk tegen de muur slaan, jezelf voor de kop slaan…
Zelfbeschadiging is niet alleen jezelf snijden, maar ook bijvoorbeeld krabben, branden, slaan en haren uittrekken. Zelfbeschadiging is alles dat iemand doelbewust doet om zijn of haar lichaam te beschadigen. Als jij dit doet, praat dan met iemand en zoek hulp.
Soms is automutilatie geen lichamelijke verslaving, maar een geestelijke verslaving. Sommige mensen vinden het erg moeilijk om over hun problemen te praten of missen veel liefde en genegenheid in hun leven.
Jezelf snijden (= automutilatie) betekent dat je jezelf met een scherp voorwerp ergens op je lichaam (vaak een arm of been) gaat snijden.Het wordt ook 'krassen' genoemd. Er zijn veel redenen waarom iemand zichzelf gaat verwonden.
Het VU-onderzoek laat zien dat zelfbeschadiging en suïcidaliteit vaak samen optreden en voor een groot deel uit dezelfde erfelijke aanleg voortkomen. Zelfbeschadiging, bijvoorbeeld door krassen, snijden of branden, en gedachten aan of pogingen tot zelfdoding hebben meer gemeen dan voorheen gedacht.
Gevolgen voor de cliënt
Iemand die zichzelf beschadigt kan zich bijvoorbeeld somber, boos of angstig voelen. Zelfbeschadiging heeft als functie dat die problemen naar de achtergrond verdwijnen. Iemand krijgt meer rust en minder chaos in het hoofd. Iemand kan ontspannen of iets of juist niets meer voelen.
Per 100.000 inwoners van Nederland waren er in 2021 91 SEH-bezoeken in verband met zelfbeschadiging. Jongeren van 15-19 jaar vormen, met 230 SEH-bezoeken per 100.000 jongeren van die leeftijd, de grootste groep. Deze groep wordt op de voet gevolgd door jongvolwassenen van 20-24 jaar met 230 per 100.000.
Hoe moet je stoppen met jezelf snijden
Je kunt de drang om te snijden overwinnen door afleiding te zoeken. Ga bijvoorbeeld een stuk wandelen of bel een vriend of vriendin om over koetjes en kalfjes te kletsen. Schrijf je gevoelens op papier of spreek ze hardop uit. Dit zorgt ervoor dat jouw gevoelens niet opkroppen.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is automutilatie geen roep om aandacht, benadrukt ze. 'Het is geen vorm van manipulatie. Het is een uiting van ondraaglijk psychisch lijden, iets wat je doet omdat je geen andere vorm daaraan weet te geven.
Maak de huid rondom de snee schoon met huidontsmettingsmiddel. Gebruik dit ontsmettingsmiddel alleen in de wond wanneer er geen schoon water aanwezig is om mee te spoelen. Gebruik hechtstrips om bloedverlies te verminderen of te stoppen. Dek de wond in zijn geheel af met steriel verbandmateriaal.
Het betekent dat je verwondingen of letsel aan je eigen huid of lichaam toebrengt, zonder dat je daarbij de intentie hebt je leven te willen beëindigen.
Zelfbeschadiging is over het algemeen niet iets dat vanzelf wel weer overgaat. Het is belangrijk om samen professionele hulp te zoeken. Laat de jongere merken dat je je zorgen maakt, maar niet dat je het gedrag afkeurt. Of dat het moet stoppen.
Advies en steun kun je bijvoorbeeld vinden bij Stichting Zelfbeschadiging, door lotgenotencontact en bij Korrelatie. Stichting Zelfbeschadiging richt zich op het bevorderen en ondersteunen van de eigen regie en eigen kracht van mensen die zichzelf beschadigen en hun naasten.
Jezelf snijden is een vorm van automutilatie ofwel zelfbeschadiging. Zelfverwonding gaat vaak samen met wanhoop, gevoelens van uitzichtloosheid en radeloosheid.Je wilt dat de nare gedachten en gevoelens stoppen, maar weet niet hoe. Automutilatie kan dan soms even tijdelijk wat verlichting brengen.