Hoeveel water is er op aarde en hoeveel hiervan is beschikbaar voor mensen? Er is op aarde ongeveer 1385 miljoen kubieke kilometer water. 97,5% van het water is zout water dat zich vooral in oceanen bevindt. Slechts 2,5% van al het water bestaat uit zoet water dat gebruikt kan worden door planten, dieren en mensen.
In elke liter zeewater zit ongeveer 35 gram zout, dat is vergelijkbaar met 3 afgestreken eetlepels keukenzout. En de zee smaakt ook zout, zoals iedereen weet die wel eens een flinke slok heeft binnengekregen. Dat zout in het zeewater komt van rivieren die in de zee uitmonden.
De grootste zoutmeren zijn de Kaspische Zee, het Aralmeer (Kazachstan/Oezbekistan), het Balkasjmeer (Kazachstan) en het Great Salt Lake (Verenigde Staten), zie de tabel verderop. Als de aanvoer van water minder is dan de verdamping, zal al het water uiteindelijk verdwijnen en blijft er een zoutvlakte over.
Het water van de Dode Zee bevat 33% zout. In het Assalmeer (Djibouti) en in Garabogazköl (Turkmenistan) zit gemiddeld 35% zout. De hoogste zoutconcentratie (40%) bevindt zich echter in het water van het Don Juanmeer in Antarctica.
Minder dan 1 procent van al het water op aarde is zoet én vloeibaar. Gelukkig is dat nog steeds heel veel water. Wel 13 triljoen liter!
Amper 3 op de 10 Congolezen hebben zuiver drinkwater, nochtans is Congo het land met het meeste water in Afrika. Congo bestaat 60 jaar als onafhankelijk land. Een van de grote problemen van vandaag is het tekort aan drinkwater.
Ongeveer 70% van het aardoppervlak is bedekt met water. Maar water bevindt zich ook in de lucht als damp en onder de grond in watervoerende lagen als grondwater. De totale watervoorraad op aarde is 1400 miljoen km3 ( 1 m3 water is gelijk aan 1.000 liter water.)
Als je vraag is of zout in het algemeen op kan gaan, bijvoorbeeld in de zee, nee dat gaat nooit op, omdat al het zout dat gewonnen wordt en gebruikt, bijvoorbeeld voor op de wegen(al is dat vaak zout van onder de grond) uiteindelijk weer in de zee terecht komt, via het grondwater of de riolering.
Toch is dit geen goede keuze! Zeewater is drie keer zo geconcentreerd als menselijk bloed, en om het te verwerken, zou het lichaam het overtollige zout in de vorm van urine uitscheiden via de nieren. Wanneer je zout zeewater drinkt, is het lichaam niet meer in staat om het zout uit het lichaam te spoelen.
Uit die modellen blijkt dat haaien (en roggen) in zout water minder goed blijven drijven. Wanneer een haai wil voorkomen dat hij zinkt, kan hij twee dingen doen. Hij kan zich actiever inzetten om hoogte te houden (maar het nadeel is dat dat veel energie kost). Of hij kan een grotere lever ontwikkelen.
Vraagt u zich misschien zelfs af of de Noordzee schoon genoeg is om in te zwemmen? Het antwoord is ja! In de Noordzee zitten meer algen dan in bijvoorbeeld de Middellandse zee. Hierdoor worden de zonnestralen in het water eerder gebroken en is de kleur van het Noordzeewater eerder grijsgroen dan blauw.
Toch is dit geen goede keuze! Zeewater is drie keer zo geconcentreerd als menselijk bloed, en om het te verwerken, zou het lichaam het overtollige zout in de vorm van urine uitscheiden via de nieren. Wanneer je zout zeewater drinkt, is het lichaam niet meer in staat om het zout uit het lichaam te spoelen.
Ook de Oostzee is minder zout, minder dan 25‰, doordat er veel rivieren in uitstromen en er weinig verdamping is. Het noorden van de Botnische Golf kan zelfs zoet worden genoemd.
Regenwater is zoet en zeewater is zout. Omdat het regenwater via de grond naar de zee stroomt, komt er steeds een klein beetje zout uit de grond mee de zee in.
De enige manieren om meer drinkbaar water beschikbaar te maken, is door ontzouting en hergebruik. In regio's waar grondwater en oppervlaktewater schaars zijn, wordt al heel lang zeewater ontzout. Koeweit bijvoorbeeld haalt al zijn drinkwater uit zeewater.
Voordelen van zeewater voor de huid
De natuurlijke mineralen in zeewater hebben een antibacteriële en ontstekingsremmende werking. Dit zorgt ervoor dat wondjes sneller genezen en huidirritaties en puistjes minder worden. Zwemmen in zeewater kan ook voordelen bieden voor mensen die last hebben van lichte acne.
In de gemiddelde plas zitten ook nog eens zo weinig van de stoffen, dat het helemaal niet vervuilend zou zijn voor het zeewater. Volgens de deskundigen komt daar nog bij dat ook alle vissen in zee plassen. Een vinvis laat iedere dag zelfs wel 250 liter urine de zee in lopen.
Zout water is ondrinkbaar, maar volop beschikbaar. Met aanzwellende droogte in veel gebieden kan ontzouting een goede optie zijn om drinkwater te maken.
Als het zeewater lang genoeg gekookt wordt, blijft al het zout op de bodem achter terwijl het zoete water verdampt. Deze waterdamp wordt opgevangen en afgekoeld. Dan is het water zoet. Het is vaak nog niet geschikt om te drinken, omdat er nog andere mineralen zoals magnesium, zwavel en kalk in kunnen zitten.
Het water in de Noordzee is overal niet altijd even zout. Het gemiddelde zoutgehalte wordt beïnvloed door de menging tussen het instromende Atlantische water en de rivieren. Het Atlantische, zoute water, komt via het noorden en het zuiden de Noordzee binnen.
Brak water is water met een hoger zoutgehalte dan zoet water, maar niet zoveel als zeewater. Het zoutgehalte geeft het gehalte aan opgelost zout aan in een hoeveelheid water. Technisch gezien bevat brak water tussen 500 en 30.000 ppm zout, gewoonlijk uitgedrukt als 0,05 - 3,0%.
Zoet en zout water komen elkaar tegen
En elke lading schepen neemt zout water mee. Dat komt doordat zout water iets zwaarder is dan zoet water, en het zoete water in een schutkolk (het gedeelte van de sluis waar de schepen in liggen) verdringt.
Kan hier het water ook opraken? Gelukkig hoeven wij ons in Nederland, ook bij een tijdelijk watertekort op tropische dagen, geen zorgen te maken over de drinkwatervoorraad. Het water dat vandaag uit de kraan komt is honderden, soms wel duizenden jaren geleden gevallen als regen.
Omdat de totale hoeveelheid water op aarde niet verandert, kan het water dus nooit opraken. Dat is anders dan bij olie of gas dat in de aardbodem zit.
Hoewel water zelf de aarde niet kan verlaten, concludeerden onderzoekers dat hydrogen (waterstof) dat wel kan en doet. Even om op te frissen: water bestaat uit waterstofmoleculen en zuurstofmoleculen, oftewel H20.