Ruim een kwart (26 procent) van de Nederlanders van 15 jaar of ouder voelde zich in 2019 enigszins eenzaam, en 9 procent had sterke gevoelens van eenzaamheid. De overige 66 procent was niet eenzaam, volgens de enquête Sociale samenhang & Welzijn in 2019.
Ouderdom. Meer dan de helft van de 75-plussers in Nederland voelt zich eenzaam. Bij veel ouderen komt dat vaak door meerdere factoren. Zoals het overlijden van een partner of andere leeftijdsgenoten, beperkte mobiliteit en achteruitgang in fysiek en mentaal functioneren.
Cijfers uit België
Daaruit blijkt dat bijna de helft van alle Belgen (46%) zich eenzaam voelt, waarbij de leeftijdsgroep tussen de 35 en de 50 jaar het meest vertegenwoordigd is.
De ervaring van eenzame ouderen
Ze kunnen vaak niet mee in het digitale tijdperk. Ze missen goed gezelschap, een praatje, samen een kopje thee drinken of een kaartje leggen. Ouderen hebben namelijk heel andere interesses en behoeften dan hun jongere medemens.
Zelf eenzaamheid aanpakken
Misschien kunt u iemand bellen of mailen. Durf hulp te vragen. Mensen doen vaak graag iets voor een ander. In veel gemeenten zijn er activiteiten voor mensen die eenzaam zijn.
Verlegenheid, je ongemakkelijk voelen of een sociale angststoornis (SAD) kunnen het moeilijk maken om te socializen. Toch is mensen te ontmoeten de enige manier om vrienden te vinden, en om dat te kunnen doen, moet je manieren vinden om je verlegenheid of sociale angst onder controle te houden.
Het doorbreken van eenzaamheid is het doorbreken van bestaande patronen. In je situatie, je omgeving of bij jezelf. Op deze website lees je bijvoorbeeld tips en over activiteiten als uitjes, ontmoetingsplekken en cursussen. Mogelijk helpt een gesprek met een vrijwilliger van de Luisterlijn om gedachten te ordenen.
Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp. Wie niet van eenzaamheid af komt, heeft echt hulp nodig om te voorkomen dat het een chronisch probleem wordt.
Ten eerste zorgt alone-time ervoor dat je meer waardering krijgt voor jezelf. Je leert houden van je eigen gezelschap. En het tweede punt: je leert ook alle dingen waarderen die je haalt uit relaties met andere mensen. Door tijd alleen door te brengen weet je soms weer wat je mist.
Ernstige eenzaamheid 2020
Sociale eenzaamheid wordt gemeten met onder andere de uitspraak: 'Wanneer ik daar behoefte aan heb, kan ik altijd bij mijn vrienden terecht'. Iemand is “ernstig eenzaam” bij negen ongunstige scores. De vragenlijst is bedoeld voor onderzoek onder grote groepen mensen.
Maar waar komt eenzaamheid eigenlijk vandaan? Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit, ontdekte dat eenzaamheid voor een groot deel erfelijk bepaald is: wie met het 'eenzaamheidsgen' wordt geboren, kan er moeilijk aan ontkomen. Liefhebbende familieleden en vrienden ten spijt.
Mensen die zich eenzaam voelen maken ieder jaar 40 tot 50 procent hogere zorgkosten dan mensen voor wie dat niet geldt, blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Maastricht. Omgerekend gaat het om een bedrag van 2 miljard euro per jaar.
Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan zelfvertrouwen, onvermogen anderen te vertrouwen, sterke verlegenheid, of emotionele instabiliteit. Eenzaamheid komt relatief vaak voor bij mensen met psychische klachten, zoals een angststoornis, depressie of autisme.
Eenzaamheid kan mensen belemmeren in hun functioneren. Zij gaan sociaal contact uit de weg. Daardoor kunnen ze vriendschappen kwijtraken, werk verliezen, zorg gaan mijden uit beeld raken bij instanties en in een isolement terechtkomen.
Als iemand die eenzaam is, een bekende ziet, wordt het beloningssysteem in de hersenen super actief, veel actiever dan bij mensen die niet eenzaam zijn. 'Dat geeft aan hoe groot de behoefte bij eenzame mensen is om een bekende te zien', zegt Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie.
We noemen niets voelen of geen plezier meer beleven ook wel anhedonie. Iedereen heeft dit weleens en het gaat vaak gewoon weer over. Als het lang duurt en erg is, kan het ook onderdeel zijn van bijvoorbeeld depressie, trauma, psychose, persoonlijkheidsproblemen.
Natuurlijk zal niemand zijn leven verliezen omdat ze niet minstens één vriend hebben. In veel gevallen zal het echter verdriet, teleurstelling en ontmoediging veroorzaken. Het is genoeg om te zeggen dat een van de redenen waarom mensen naar therapie gaan, het gevoel van eenzaamheid is.
Meeste mensen hebben regelmatig sociaal contact
Sinds 2012 heeft zo'n 96 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder minstens één keer per week contact met iemand van de familie, vrienden of buren. Voor familie ligt dit aandeel sinds 2013 rond de 83 procent. Dit was alleen in 2012 iets hoger (85 procent).
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.