Nederland stoot al jaren te veel stikstof uit. Dit is schadelijk voor de biodiversiteit in de natuur. Daarom neemt het kabinet ingrijpende maatregelen om de stikstofuitstoot te beperken. Het doel: 50% minder stikstof in 2030.
Dat schrijft minister Christianne van der Wal, voor Stikstof en Natuur, in antwoord op vragen uit de Tweede Kamer. Vlieland kent nauwelijks agrarische activiteiten, maar moet volgens de stikstofkaart van de minister haar uitstoot van ammoniak (NH3) met 95 procent verminderen.
Een andere zeer grote uitstoter is Tata Steel in IJmuiden. Het vervuilendste bedrijf van Nederland stootte in 2018 5732 ton stikstofoxiden uit, in 2019 kwam daar nog eens 303 ton bij. En daarmee had het staalbedrijf volgens de vergunning nog ruimte om twee miljoen kilo stikstofoxiden uit te stoten.
Rond kwetsbare Natura 2000-gebieden moet de stikstofuitstoot met soms meer dan 70 procent verminderen. Dat is niet mogelijk zonder forse ingrepen in de landbouw. De inschatting van de minister is dat in 2030 ongeveer 30 procent van de 50.000 boerenbedrijven verdwenen zal zijn.
De Nederlandse stikstofuitstoot is de hoogste van Europa: per hectare stoten we ongeveer 4 keer zo veel uit als het EU-gemiddelde. Van de Nederlandse uitstoot naar de lucht bestaat ongeveer 65% uit ammoniak (NH3) en 35% uit stikstofoxiden (NOx).
Schiphol en Tata steel bovenaan top-100 stikstofoxiden
Uit de lijst van 100 grootste bronnen van stikstofoxiden blijkt dat Schiphol, na Tata Steel, een van de grootste bronnen van stikstofoxiden is. Alle sectoren, dus ook verkeer, industrie en de luchtvaart moeten bijdragen aan de oplossing.
Tata Steel en Schiphol grootste uitstoters van stikstofoxiden in Nederland. Staalconcern Tata Steel is de grootste uitstoter van stikstofoxiden in Nederland, gevolgd door luchthaven Schiphol.
Met 2.888 miljoen ton stoot de economische grootmacht dat jaar zelfs meer CO2 uit dan de drie volgende landen op de lijst samen: Rusland, Duitsland en China. De volgende vijftig jaar handhaven de Verenigde Staten hun positie als veruit de grootste CO2-vervuiler ter wereld.
Maar het is waar. Een persoon in rust ademt per etmaal meer dan 5000 liter stikstof uit.
Koeien zijn de grootste stikstofproducenten. Zodra hun plas en mest samenkomt ontstaat ammoniak en dit is een vorm van stikstof. Sinds 2020 zijn boeren verplicht om minder krachtvoer met eiwitten aan hun koeien te voeren. Daardoor produceren die koeien minder ammoniak en dus stikstof.
Waar komt de meeste stikstof vandaan? Twee derde van de stikstofdepositie wordt in Nederland zelf veroorzaakt, aldus schattingen van het RIVM: met name door landbouw, verkeer en industrie. Van die sectoren draagt de landbouw verreweg het meeste bij aan de hoeveelheid stikstof in de natuur.
Stikstofoxiden en ammoniak komen in onze lucht terecht door uitstoot van onze landbouw, verkeer en industrie. Eenmaal in de lucht verspreidt het zich over ons land en Europa. Er gaat 2 keer zoveel stikstof vanuit Nederland naar het buitenland dan er vanuit het buitenland bij ons naar binnen waait.
De Wet stikstofreductie en natuurverbetering regelt onder meer drie resultaatsverplichtingen voor stikstofreductie: in 2025 moet minimaal 40% van het areaal van de stikstofgevoelige natuur in beschermde Natura 2000-gebieden een gezond stikstofniveau hebben; in 2030 minimaal de helft en in 2035 minimaal 74%.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
“De stikstofemissie is vooral in bepaalde gebieden erg hoog, vooral in noordwest-Duitsland, waar relatief veel veehouderij is”, legt Ehlers uit. Maar omdat Duitsland een veel groter landoppervlakte heeft dan Nederland, is de uitstoot relatief minder.
Nummer 1 van Europa en nummer 1 van de wereld. Zwitserland scoort op 8 klimaatindicatoren de volle 100 punten, waaronder watervoorziening, regulatie van pesticide en bosonderhoud. Die gezonde levensomgeving zorgt ervoor dat de Zwitser gemiddeld 81 jaar oud wordt.
De verbranding van olie en aardgas stoot het meeste CO2 uit, terwijl planten en oceanen de balans enigszins herstellen door kooldioxide op te nemen. De verbranding van olie en aardgas stoot het meeste CO2 uit, terwijl planten en oceanen de balans enigszins herstellen door kooldioxide op te nemen.
Stikstof is een scheikundig element en CO2 een scheikundige verbinding. Een chemisch element is niet meer splitsbaar. Dat is anders met CO2, wat een verbinding is van het element koolstof (de letter C) met twee elementen zuurstof (de letter O).
Teveel stikstof is slecht voor de natuur. Planten die van stikstof houden, zoals grassen, brandnetels en bramen, groeien extra hard. Zo verdringen ze kwetsbare planten. Insecten, vogels en andere dieren die afhankelijk zijn van deze planten verdwijnen daardoor ook.
Dat kan bijvoorbeeld met de zogenoemde stikstofstripper die uit de koker van een ingenieursbureau uit Deventer komt. De opgeslagen mest wordt eerst gefermenteerd waarna een gaswasser de stikstof uit het gas haalt. “Een mooie oplossing als je de stoffen in je mest wil benutten”, zegt Ogink.
Om stikstof te reduceren, moeten alle sectoren bijdragen, volgens de commissie-Remkes. Om de Nederlandse natuur weer in een goede staat te brengen, is het nodig om de uitstoot van stikstof de komende tien jaar te halveren. Dat verstrekkende advies bracht de commissie-Remkes maandag uit aan de regering.
Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar er zijn ook verbindingen van stikstof in de lucht die wel schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Dit zijn stikstofoxiden (NOx, een verbinding van stikstof en zuurstof) en ammoniak (NH3, een verbinding van stikstof en waterstof).
De landbouwsector stootte in 2017 106 miljoen kilo stikstof uit in de lucht, becijfert het RIVM. Het grootste deel kwam van de veeteelt, de stikstofuitstoot van dieren was goed voor 94 miljoen kilo.