In een rapport van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA uit oktober 2022 is te lezen dat sinds het begin van het ruimtevaarttijdperk er ongeveer 6.340 geslaagde raketlanceringen zijn uitgevoerd. Daarmee zijn 14.710 satellieten in een baan om de aarde gebracht, waarvan er 9.780 nog steeds rond de aarde draaien.
Het schat dat al meer dan 23.000 objecten, groter dan 10 centimeter, werden gelanceerd. 7500 daarvan draaien nog steeds rond in de ruimte. Amper 6% is operationeel. De helft van alle objecten bestaat uit niet langer werkende satellieten, trappen van raketten of andere grote objecten.
Er zijn in 2023 meer dan 2.000 Starlink-satellieten in de lage baan rond de aarde geplaatst door SpaceX. Het totaal komt daarmee op 5.500 Starlink-satellieten in de ruimte.
Om in de juiste baan te blijven, moet een satelliet met een zeer hoge snelheid draaien. Bij een cirkelvormige baan op 300 kilometer boven de aarde, draaien ze 7,8 km/s (oftewel 28.000 km/h). Om het wat kracht bij te zetten: in anderhalf uur is de satelliet de hele wereld rond.
Normaal gesproken is voor een cirkelvormige baan op een hoogte van 300 km boven het aardoppervlak een snelheid nodig van 7,8 km/s (28.000 km/h). Bij deze snelheid zal een satelliet een rondje om de aarde in 90 minuten afleggen.
Omdat de omloopbaan buiten de atmosfeer ligt, is er geen luchtweerstand. Volgens de wet van de traagheid blijft de snelheid van de satelliet dus gelijk en kan hij jarenlang om de aarde blijven cirkelen.
Satellieten die om de aarde draaien kunnen 's nachts helder oplichten. Dat komt doordat ze op hun hoogte van enkele honderden kilometers zonlicht opvangen, en dat onder andere naar het donkere aardoppervlak reflecteren. Daardoor zie je ze als een felle stip die langs de hemel beweegt.
Je kunt inderdaad heel vaak satellieten zien aan de sterrenhemel. Vrijwel continu is er een satelliet te vinden, een beetje afhankelijk van hoe donker de plaats op Aarde is waar je staat. Het is dus zeker geen zeldzaamheid. De satellieten zijn te zien doordat ze het zonlicht weerkaatsen.
Het zonlicht verlicht zo'n satelliet waardoor ze als kleine bewegende sterretjes door de hemel bewegen. Ze zijn lichtzwak waardoor ze niet echt goed opvallen tot je ze in het oog krijgt, er zijn geen knipperlichtjes bij te zien en ze bewegen redelijk snel met constante snelheid.
De satellieten leveren niet alleen wolkenbeelden maar ook gegevens over infraroodstraling waaruit temperatuur en vochtigheid wordt afgeleid. Satellietmetingen zorgen ook voor gegevens van straling, wind, golfhoogtes, golfpatronen, zeestromingen, ijskappen en nog veel meer.
Starlink 6-26 missie (3 november 2023)
Deze missie bracht het totale aantal gelanceerde Starlink-satellieten op 5.398 stuks.
Omdat Nederland geen eigen satellieten heeft, is het onmogelijk gebruik te maken van satellieten van andere landen. Die landen willen namelijk graag iets terug voor hun geleverde diensten, en zonder eigen satellieten kan Nederland niets teruggeven.
Telecommunicatiesatellieten zijn meestal geostationair. Een geostationaire satelliet cirkelt op een hoogte van 36.000 km. Omdat hij dezelfde omloopsnelheid heeft als de aarde, bevindt hij zich altijd boven eenzelfde punt op aarde en brengt bijna continu hetzelfde deel van de aarde in beeld.
Die maken beelden van de aarde en die beelden gebruiken we om landkaarten te maken of om onderzoek te doen naar bosbranden. Deze satelliet bijvoorbeeld, de Cryosat2 meet de dikte van het ijs op de poolkappen. Zo weten we hoeveel vers water er geproduceerd wordt door de snel smeltende ijskappen.
Een Sky View toont de satellieten die samen met de maan, de planeten en de sterren vanaf elke plaats op de aarde zichtbaar zijn. Dit beeld toont ook de maan, de planeten en de belangrijkste sterren die voor een bepaalde plaats, datum en tijdstip zichtbaar zijn of zich juist onder de horizon bevinden.
Volgens het NASA Orbital Debris Program Office was dat aantal in 2012 gestegen naar meer dan 21.000. Zij schatten dat er zich ongeveer 500.000 stukjes van 1 tot 10 cm grootte in een baan om de aarde bevinden en meer dan 100 miljoen stukjes kleiner dan 1 cm.
Satellieten zijn op een heldere nacht vaak te zien als een bewegend “sterretje”, een puntje met de helderheid van een ster. Ze bewegen langzaam (veel langzamer dan meteoren) en zijn vaak minutenlang te volgen. De helderheid kan lange tijd constant zijn, maar ook variëren.
Een satelliet is vrij makkelijk te herkennen. Kijk je omhoog en zie je een lichtpunt dat redelijk snel tussen de sterren beweegt? Dat is een satelliet. Hoe groter de satelliet en hoe beter de reflectieve eigenschappen, hoe helderder hij is.
Hoeveel satellieten zijn er eigenlijk? Op dit moment draaien er een kleine vijfduizend om de aarde, de meeste op enkele honderden tot enkele duizenden kilometers hoogte. Minder dan de helft functioneert nog, de rest is 'op'. De kans is dus groot dat je een nutteloos stuk schroot ziet als je een satelliet waarneemt.
Een satelliet gaat maar enkele jaren mee. Maar na zijn gebruiksperiode blijft hij rondjes draaien om de Aarde. Omdat er nu heel veel satellieten zijn, botsen ze ook. Bij een botsing ontstaat een wolk van deeltjes.
Als je op een heldere nacht naar de sterren kijkt zie je dat sommige sterren lijken te knipperen. Schijn bedriegt. Het knipperen ontstaat wanneer de lichtstraal tussen de ster en je ogen wordt onderbroken, bijvoorbeeld door een hoge luchtvochtigheid of stof en andere kleine deeltjes.
Eigenlijk zijn alle satellieten verschillend van elkaar, maar er zijn ook overeenkomsten: Satellieten zijn ongeveer net zo groot als een stadsbus. Satellieten hebben grote zonnepanelen. Die gebruiken ze om stroom op te wekken.
Satelliet valt continu naar beneden
Eigenlijk valt een satelliet continu naar beneden. De aarde trekt de satelliet naar zich toe, maar stort niet op de aarde omdat de satelliet gewoon een grote snelheid heeft. Hoe hoger de snelheid, hoe groter de baan van de satelliet overeenkomt met het oppervlak van de aarde.
Aan de hemel was een streep van tientallen lichtjes zichtbaar die op sterren leken. Het blijken satellieten van het bedrijf van Elon Musk. De satellieten zijn onderdeel van Starlink, een project van ruimtevaartbedrijf SpaceX. Het project moet ertoe leiden dat de hele wereld in 2024 toegang heeft tot snel internet.
Van de 104 satellieten die in één keer de lucht ingingen, waren er bijvoorbeeld meer dan 90 gemaakt door enkele bedrijven uit de Verenigde Staten en drie door het Nederlandse bedrijf ISIS.