Bramenplanten nemen veel ruimte in beslag. Reken op tenminste 2,5 strekkende meter per plant. Bramen worden over het algemeen langs een constructie geleid. Kortom, ze nemen in de lengterichting veel ruimte in beslag en groeien ook een flink stuk de hoogte in, maar hebben in de breedte relatief weinig ruimte nodig.
Weinig schaduw omdat de meeste soorten geen uitgesproken schaduwbomen zijn (zoals de beuk, Am. eik en douglas). Bramen zijn op veel plaatsen onderhand een plaag geworden. Een paar struiken en wat lage ranken zijn welkom, maar als het grotere oppervlakken beslaat bemoeilijken ze de toegankelijkheid voor onderhoud.
De gewone braam (Rubus fruticosus) is een in heel Europa inheemse plant die met name langs bosranden voorkomt. De plant is een heester die 2 tot 6 meter hoog wordt. Elk jaar worden nieuwe stengels gevormd.
In tegenstelling tot de nauw verwante frambozen, zijn bramen uiterst tolerant wat de standplaats betreft. Ze verdragen zowel zonnige als ook halfschaduwrijke plaatsen. Een te donkere plaats is ongunstig omdat dan de bloei en zodoende de vruchtzetting karig uitvalt.
Bramen kunnen slecht tegen zeer strenge vorst. Als het meer dan 10 graden gaat vriezen, is het raadzaam om wat bescherming te geven. Verder is het goed om onkruid weg te houden bij de basis van de plant, zodat de wortelstok weinig concurrentie van andere planten ondervind.
De Himalaya-braam heeft een geweldige smaak en aroma. Hij is ook zeer zoet en sappig. Word over het algemeen als de beste braam gezien.
Planten die bessen of vruchten dragen zijn ook gevoelig voor zonnebrand: bramen, herfstframbozen, kruisbessen, rode aalbessen, witte trosbessen, ... Foto: Hitteschade na door te felle zon. Rijpe bramen kunnen na een hittegolf witte vlekken vertonen en smaken niet lekker meer.
Taybessen zijn een kruising van bramen en frambozen. Bij slechte groei kunnen de vruchten abnormaal klein blijven.
Bramen in de tuin
De braam dient bij voorkeur van de winter tot het vroege voorjaar te worden geplant op een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plaats. De grond bevat bij voorkeur voldoende voeding, is doorlatend en vochtig. Bij het planten moeten de wortels worden verspreid en aangedrukt.
De vruchten worden door veel vogelsoorten gegeten. Maar ook zoogdieren als de vos en de das eten de vruchten. Wilde zwijnen eten de vruchten en wortels. Herten als de ree en het edelhert eten bladeren, twijgen, en vruchten.
Onder het kroontje willen nog wel eens wormpjes voorkomen. In de winkel komt u dat zelden tegen, maar bij zelfgeplukte bramen wel. Als u ze tegenkomt legt u de bramen even in zout water. Spoel ze daarna goed af en alle wormpjes zijn er uit.
Wanneer je de eerste bramenoogst geoogst hebt, snoei je in de rustperiode (winter: december of januari) op een vorstvrije dag de takken die vrucht gedragen hebben helemaal weg. Bind de nieuwe scheuten gelijk aan.
Leid de braam langs een latwerk of langs draden die je aan een zonnige muur bevestigt, zodat de vruchten goed rijpen. Het mooie van bramen is dat je aan één struik tegelijkertijd bloemen, onrijpe vruchten en rijpe vruchten kunt zien. Daarom worden bramenranken ook vaak in schikkingen gebruikt.
Oorzaak is de braamgalmijt. Dit beest legt haar eitjes in de bloem. De jonge mijten zuigen aan verschillende delen van de plant, maar alleen de vruchten ondervinden daar schade van. In de bessen scheiden ze een stof af waardoor de braam niet verder rijpt !
De braam geeft pas na augustus vruchten. De vogels die de braam eten zijn de goudvinken, vos en das. De braam is niet alleen voor vogels een voedingsbron maar ook voor nachtvlinders.
Het opbinden van bramen en frambozen kun je tegen een schutting, muur of pergola doen. Ook kun je zelf een eenvoudige constructie maken waar je de scheuten op kunt binden. Gebruik hiervoor palen die je met een afstand van 3 meter van elkaar in de grond slaat. Vervolgens span je draden tussen deze palen.
Wanneer bramen en frambozen snoeien? Na de oogst (of tot begin winter) kun je bramen en frambozen snoeien: knip alle stengels die vruchten gaven laag bij de grond weg. Bind dan meteen de nieuw gevormde eenjarige stengels van dat seizoen aan.
Plant de struikjes bij voorkeur in maart/april. Snijd de stengels na het planten terug tot op een lengte van 30 cm. Plant je meerdere struiken, houd dan een afstand van minstens 50 cm tussen de struiken en 1,5 meter tussen de rijen.
Waarom zijn bramen goed voor je gezondheid:
Bramen zitten tjokvol vitamines. Zo bevatten ze vitamine E en vitamine C, welke beiden als antioxidant je lichaamscellen helpen beschermen tegen schadelijke vrije radicalen.
Een Braam stekken is een goede manier om nieuwe bramenstruiken te creëren. Zo kun je jouw (moes)tuin uitbreiden, of er natuurlijk iemand anders blij mee maken. De Braam is een ijzersterke plant en is op meerdere manieren te stekken. Veel gebruikte methodes zijn: wortelstekken, stengelstekken en afleggen.
Bramen hebben een zoete, sappige en soms iets zure smaak. Je kunt ze lekker uit de hand eten, maar ook gebruiken voor heerlijke gerechten. Verwerk ze bijv. in een fruitsalade, smoothie (bowl) of als garnering op ijs, taart of gebak.
Sommige planten worden slechts een meter hoog maar er zijn groeikrachtige zomerframbozen die gemakkelijk de 150 centimeter halen. Frambozen hebben geen bescherming tegen vogels nodig.
Bewaren invriezen
Haal eventueel beschadigde bramen zo snel mogelijk weg bij de anderen. Je kunt bramen ook invriezen, Leg ze dan (niet op elkaar) op een vel bakpapier en laat ze bevriezen. Verpak ze daarna in een goed gesloten plastic bakje. In de diepvries (bij -18°C) kun je de bramen dan tot 12 maanden bewaren.