In het concentratiekamp zijn meer dan zes miljoen mensen opgesloten en - de meesten - ook vermoord. Slechts 196 konden ontsnappen. Vorige maand overleed de oudste ontsnapte: Kazimierz Piechowski (96) die in een auto en met SS-kleren buitenreed.
Vanaf het begin van 1942 tot oktober 1944 was de actieve massamoord op joden een even zo belangrijke functie van het complex. Op 22 november 1943 werd Auschwitz administratief in drie kampen onderverdeeld: Auschwitz I, Auschwitz II-Birkenau en Auschwitz III-Monowitz.
Auschwitz-Birkenau
De ergste en meest bekende verzameling van concentratie- en vernietigingskampen is Auschwitz-Birkenau. Auschwitz I begon als een kamp voor krijgsgevangen.
Je kunt Auschwitz bezoeken. Tegenwoordig zijn Auschwitz I en Auschwitz II (Birkenau) omgebouwd tot een museum; een gedenkteken voor degenen die hier hun leven verloren. Tijdens een bezoek aan het Auschwitz Concentratiekamp is het eerste wat je ziet de poort met het beruchte bord “Arbeit Macht Frei” (“werk maakt vrij”).
'Ik ontsnapte uit Auschwitz' is het indrukwekkende levensverhaal van Rudolf Vrba, een Slowaakse Jood die uit Auschwitz ontsnapte en het leven van ten minste 200.000 Joden wist te redden. Een minutieuze beschrijving van de verschrikkingen. In de morgen van 7 april 1944 klinkt alarm door vernietigingskamp Auschwitz.
Op 27 januari 1945 werd het concentratiekampcomplex Auschwitz-Birkenau bevrijd door het Rode Leger (de Sovjet-soldaten red.). Het ging om de drie hoofdkampen van het complex in de buurt van het stadje Auschwitz (Oświęcim in het Pools).
Het duurde nog steeds vrij lang (ca. 20 minuten), en de bestuurder kon de gevangenen horen roepen en bonzen wanneer ze zich realiseerden dat ze vergast werden.
Eten. Binnenin de kampen kan je niet eten. Aan de ingang van Auschwitz I is er wel een klein winkeltje waar je snacks en hapjes kan kopen, maar het best ga je in het centrum zelf voor een degelijk restaurant. Of je neemt natuurlijk een lunchpakket mee, die je 's middags buiten het concentratiekamp kan opeten.
De Nederlandse Joden in Auschwitz
In Nederland overleeft 75 procent van de Joden de oorlog niet. Veel meer dan in Frankrijk, waar 25 procent van de 320.000 Joden de Tweede Wereldoorlog niet overleeft. Ook België heeft een lager slachtofferpersentage. Daar overleeft 40 procent van de 66.000 Joden de oorlog niet.
Gevangenen krijgen weinig en slecht eten. Het voedsel bestaat uit waterige koolsoep en brood. Soms is het eten niet eens gaar, andere keren is het bedorven. Mensen hebben zo'n honger dat ze alles eten wat ze krijgen.
De nazi's besluiten om de concentratiekampen te evacueren en de Holocaust te laten verdwijnen om zo het bewijsmateriaal te vernietigen. Gevangenen die nog kunnen lopen nemen ze mee op zogenaamde dodenmarsen.
Het dagelijks leven van de gevangenen werd beheerst door angst, gebrek aan hygiëne, honger, oververmoeidheid, gedwongen arbeid, gebrek aan ruimte en heel vaak ook door het verdriet om vermoorde of vermiste familieleden of vrienden.
Afhankelijk van de omvang van het bedrijf, de inrichting van de stallen en hoe de dieren uit de stal gehaald moeten worden, neemt dit 1-8 uur in beslag. De gemiddelde kosten bedragen ca € 100.000 per locatie. Dit wordt bekostigd uit het Diergezondheidsfonds.
Het ruikt enigszins naar amandelen, maar niet sterk genoeg om erop te kunnen vertrouwen dat het geroken wordt voor het fataal is. De pellets geven, zodra ze aan de open lucht blootgesteld worden, het blauwzuur af als damp.
Toegangskaartjes voor Auschwitz zijn gratis. Wil je een rondleiding met gids, dan kost dit natuurlijk wel geld. Kaartjes moet je van te voren reserveren! Dat kan via visit.auschwitz.org.
Volgens L. de Jong hebben ongeveer 4.500 joodse kinderen de oorlog door middel van onderduik overleefd (Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog deel 12, pag. 57). Deze getallen doen vermoeden dat waarschijnlijk niet meer dan enkele honderden kinderen de deportatie hebben overleefd.
Wie Auswitch zonder gids wil bezoeken, moet voor of na die tijdstippen aankomen en reserveert het beste vooraf een ticket. Doe je dat niet, zal je een gids moeten nemen voor je bezoek. Het is aan te raden om een gids te reserveren zo zie je meer.
De meerderheid van hen woont in Amsterdam en in Amstelveen. Een aanzienlijk deel van hen, waaronder vrijwel alle traditioneel-religieuze joden, woont in de Amsterdamse wijken Rivierenbuurt, Oud-Zuid en Buitenveldert. In deze wijken zijn veel synagogen te vinden, alsmede alle joodse scholen en koosjere winkels.
Voor zowel Auschwitz I als II wordt een bezoektijd van minimaal 1,5 uur geadviseerd en om een goed beeld te verkrijgen van het geheel moet men dus rekenen op zeker drie uur. Voor kinderen moet men rekening houden met een geadviseerde minimale leeftijd van 14 jaar.
Inclusief reistijd duurt deze tour zo'n 8 uur. Een bezoek aan Auschwitz is dus over het algemeen een dagexcursie, al zijn er ook opties om op één dag zowel de zoutmijnen als Auschwitz te bezichtigen.
Er worden ruim 57.000 Joden uit Nederland in Auschwitz vermoord. Slechts 970 Nederlandse Joden keren levend terug uit het kamp. In totaal zijn in Auschwitz en zijn sub-kampen meer dan 1 miljoen mensen vermoord: ongeveer 1 miljoen Joden, 70.000 Polen en 21.000 Roma en Sinti.
Bij Zyklon B (of blauwzuurgas) gaat het om een snelwerkend gif, 'eigenlijk bedacht als ongediertebestrijding in gesloten ruimten'. Het gas dringt na inhalatie meteen door tot de uithoeken van het longweefsel, wat leidt tot blokkade van de zuurstofopname.
De capaciteit van de vier crematoria met gaskamers lag in eerste instantie op 4000 slachtoffers per dag. De ovens waren hierbij dag en nacht in gebruik, bediend door Sonderkommando's.
Op de Wannsee-conferentie in 1942 besluiten de nazi's definitief om de Joden in vernietigingskampen als Auschwitz om het leven te brengen met het gas Zyklon B. De eerste gaskamer is een maand voor de Wannsee-conferentie al in gebruik genomen in Polen. In totaal worden er zes miljoen Joden vermoord door het naziregime.
Het is mogelijk om vanuit Krakau het voormalige concentratiekamp Auschwitz en het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau te bezoeken. De kampen liggen op ongeveer anderhalf uur rijden van Krakau.