Insecten hebben samengestelde ogen (facetogen) aan de zijkant van de kop.Soms zijn er daarnaast drie enkelvoudige ogen (bij- of puntogen) op het voorhoofd aanwezig.
De honingbij heeft net als alle vliesvleugeligen twee grote ogen aan weerszijden van de kop die bestaan uit vele kleine suboogjes, het geheel is het samengesteld oog of facetoog.
Bij de kleinste wespen bleken de hersenen namelijk kleiner dan het minimum nodig voor intelligent gedrag. Toch vertonen de wespen intelligent gedrag. Dat is een unieke observatie, denken de onderzoekers.
Bij insecten die geluid horen, zitten de “oren” niet altijd op hun poten. Ze kunnen zich bijna overal op het lichaam bevinden. Bij de grote wasmot zitten de oren aan de onderkant (de kant waar ook de poten zitten) van het achterlijf. Deze motten zijn in staat om hele hoge geluiden te horen.
Insecten hebben zogenaamde facetogen. Dit zijn samengestelde ogen die soms wel uit duizenden 'afzonderlijke' ogen zijn opgebouwd. Vaak zijn er ook zgn. puntogen (ocelli): deze zitten meestal boven op de kop en nemen meestal alleen maar licht en donker waar.
De vlieg maakt spectaculaire vliegmanoeuvres, past zijn snelheid in een fractie van een seconde aan, weet obstakels te ontwijken, en gaat gevaar moeiteloos uit de weg. Niet zo boeiend, zou je denken… totdat je beseft dat de vlieg dat alles doet met een minuscuul brein van slechts honderdduizend neuronen.
Vliegen hebben een gezichtsveld van bijna 360 graden. Ze zien je dus ook als je ze van achteren besluipt. Bovendien verwerken vliegen visuele informatie veel sneller dan wij. De beestjes onderscheiden zo'n 300 beelden per seconde, tien keer meer dan het maximum dat mensen kunnen behappen.
Insecten hebben nauwelijks of geen slagaders, maar wel een hart. Het lichaam van een insect bevat ook tracheeën: een zeer fijnvertakt stelsel van kleine buisjes met openingen aan de zijkant van het lichaam, dit is het ademhalingssysteem.
Insecten hebben geen centraal zenuwstelsel, een voorwaarde om pijn te kunnen voelen. Daarom nemen wetenschappers aan dat insecten in ieder geval niet hetzelfde gevoel hebben als zoogdieren. Onderzoek toont aan dat insecten zich wel bewust zijn van beschadiging van hun lichaam.
Leeftijd: van enkele dagen (de mannetjes) tot 30 jaar (een koningin; de oudste mier die ooit gevonden is). Ze zijn daarmee de insecten die het oudst worden. Niet te verwarren met: de termiet. Termieten zijn nauwer verbonden met de kakkerlakken en de sprinkhanen.
Insecten zullen niet snel verdrinken, want wanneer insecten onderwater komen sluiten de stigmata-kleppen zich zodat het water niet de tracheeën binnen kan komen. Door de lucht dat zich in de tracheeën bevindt zal de bij tevens de neiging krijgen te gaan drijven.
Dat komt doordat er geen rood bloed in zit. Het bloed van insecten heet hemolymfe. Het is kleurloos, of gelig of groenig. Hemolymfe doet hetzelfde als ons bloed: zuurstof en voedingsstoffen naar cellen brengen en afvalstoffen afvoeren.
Ze hebben goede oortjes die gevoelig zijn voor geluid. Het gaat om apparaatjes die ultrasonisch geluid uitstralen en dat is hinderlijk voor wespen. Daardoor slaan ze op de vlucht en verdwijnen ze dus. Gelukkig is het zo dat wespen verjagen met geluid voor mensen totaal niet vervelend is.
"Dat de vlieg dan toch vrijwel altijd een mensenhand of vliegenmepper weet te ontwijken, heeft zij vooral te danken aan die gigantische ogen." Elk oog van de vlieg is samengesteld uit liefst 4.000 kleine oogjes.
Bovenop de kop zitten drie ocelli, welke eveneens ogen zijn maar minder gevoelig dan de facetogen. Hun voelsprieten zijn lang en gebogen, en bevatten zintuigcellen.
De meeste spinnen hebben 8 ogen , sommigen 6. Ondanks de vele ogen hebben ze maar een zeer beperkt zicht. Ze kunnen slechts een paar cm. ver scherp zien ( in het beste geval 20 cm).
De intelligentie van vliegen
Fruitvliegen hebben hersenen met 100.000 zenuwcellen. Bij mensen is dit ruim 1 miljoen keer zoveel. In 2008 werd er een Zwitsers wetenschappelijk onderzoek met vliegen uitgevoerd. Ze wisten steeds slimmere vliegen te kweken.
Zodra de vliegen de val binnenkomen kunnen ze niet meer ontsnappen en verdrinken in het water. Een voorbeeld van een vliegenvangzak is de Redtop vliegenvangzak 3 liter.
Hebben mieren hersenen? Als je alle hersencellen van 40.000 mieren samenneemt, verkrijg je de grootte van een menselijke brein. De hersenen van een mier tellen immers 250.000 hersencellen terwijl een menselijk brein er 10.000 miljoen telt.
Vliegen vs mensen
Babyvliegen hebben bijvoorbeeld veel slaap nodig, maar naarmate ze ouder worden neemt hun behoefte aan slaap af. Ook worden de vliegen net als wij alerter door cafeïne en slaperiger door antihistaminica. En, als je een fruitvliegje de ene dag wakker houdt, slaapt hij de volgende dag des te meer.
Oververhitting wordt vlieg fataal
Gewoonlijk kunnen vliegen zich omdraaien door naar één kant een zetje te geven met de vleugels of een paar poten, maar door letsel, ouderdom, vergiftiging, dorst of oververhitting kan de coördinatie verstoord raken.
Het beste is om water en sapjes te drinken. In sommige vliegtuigen worden flesjes water uitgedeeld. Advies is om deze aan te nemen. Als er drankjes worden rondgebracht, neem dan een drankje.
Kunnen ze denken? Of al deze dieren kunnen denken, is moeilijker te beantwoorden, zelfs bij zoogdieren. “Als je “denken” echter definieert als “abstract redeneren en bewustzijn”, dan is het antwoord voor de ongewervelde dieren: neen.”
Onderzoekers denken dat insecten met hun facetogen niet zo scherp zien als mensen. Vergelijk ieder deeloogje in een facetoog maar met een soort pixel. Om net zo'n scherp beeld te hebben als een moderne televisie, zouden insecten honderdduizenden of zelfs miljoenen deeloogjes nodig hebben.