Op 1 januari 2021 waren er 32 duizend Nederlanders in de leeftijd van 18 tot 65 jaar zonder vaste verblijfplaats die sliepen op straat, in de laagdrempelige opvang of op niet-structurele basis bij familie of vrienden.
tussen de 18 en 27 jaar (CBS-cijfers gaan uit van jongeren tussen de 18 en 30 jaar). Het CBS schat dat er in 2018 12.600 jongeren van 18 tot 30 jaar in Nederland dak- of thuisloos zijn. 4 Deze cijfers zijn schaøngen, exacte cijfers ontbreken.
Buitenslapers en 'bankslapers' Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
Hoe komen jongeren op straat terecht? Veel dakloze jongeren komen uit probleemgezinnen en zoeken hun toevlucht bij zorginstanties. Helaas kom je vanaf je achttiende niet meer in aanmerking voor jeugdzorg. Als je geen sociaal vangnet hebt, eindig je op straat.
Stijgt het aantal dakloze mensen? Volgens het CBS steeg het geschatte aantal dakloze mensen van 27.000 in 2012 naar 39.000 in 2018. Daarna daalde het geschatte aantal tot 32.000 dakloze mensen op 1 januari 2021. De populatie daklozen bestaat vooral uit mannen, op 1 januari 2021 was 80 procent man.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Relatief veel daklozen verblijven in een van de vier grootste gemeenten (Rotterdam, Den Haag, Utrecht of Amsterdam): 36 procent van alle daklozen was in 2020 in een van deze vier steden te vinden.
Naar schatting leven tussen 100 miljoen en 150 miljoen kinderen op straat. Sommige verwachtingen gaan ervan uit dat dit aantal tot 2020 zal toenemen tot 800 miljoen. UNICEF definieert straatkinderen in twee categorieën: Kinderen die een of andere economische activiteit op straat uitvoeren, zoals bedelen of verkopen.
Stichting Zwerfjongeren Nederland heeft een website met een online community (www.zwerfnet.nl) waar ook zwerfjongeren terecht kunnen. Hoe komen dakloze jongeren aan internet? Via vrienden, familie, school, de bibliotheek of hun opvanglocatie.
Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste. Dit staat in sterk constrast met de levensverwachting van de gemiddelde westerling, die rond 77 jaar ligt.
Zoals ze in Finland hebben gedaan. Daar zijn bijna geen daklozen meer. Finland is het enige land in de Europese Unie waar het aantal daklozen jaar na jaar afneemt. Dat komt onder meer door het initiatief 'Housing First'.
U bent dakloos als: u geen adres heeft, en. u geen postadres (briefadres) heeft, en. tijdelijke (maatschappelijke) opvang niet mogelijk is voor u.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Een meerderheid van de geïnterviewden vindt het betalen van een eigen bijdrage voor de nachtopvang 'redelijk', 'gewenst', 'normaal' of 'logisch' voor daklozen met een inkomen. Het tarief van €5,- en €7,50 wordt als acceptabel beschouwd in vergelijking met de uitkering die daklozen ontvangen.
Dak- en thuisloze jongeren hebben grote behoefte aan meer stabiliteit en continuïteit in de hulp en ondersteuning die ze ontvangen. Zoals vaste hulpverleners en netwerk waar de jongere op terug kan vallen. Langdurige ondersteuning is nodig, ook als de jongeren niet langer dakloos zijn.
Alleen met een huis en inkomen is dakloosheid te voorkomen en is herstel na dakloosheid te realiseren. Het is vele malen effectiever deze materiële hulp te garanderen, dan geld te steken in psychosociale hulpverlening en opvangbedden.
Dit heet ook wel 24-uursopvang. Het betekent dat u in de opvang gaat wonen en daar een tijdelijk adres krijgt. Begeleiders helpen u om een stabiel leven op te bouwen. De bedoeling is dat u hierna weer zelfstandig gaat wonen.
De meeste straatkinderen leven in de grote steden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Maar ook in Europa leven kinderen op straat. Deze kinderen worden geholpen door hulporganisaties, bijvoorbeeld Unicef.
Sterker nog: het aantal dakloze jongeren in die gemeenten is de afgelopen jaren zelfs gegroeid. "In ons land zijn 12.400 jongeren die zwerven", vertelde Paul Blokhuis de Tweede Kamer in 2018, met een zwerfkei in zijn hand.
Uit Amsterdam vertrokken relatief de meeste jonge gezinnen, bijna 12 procent. Utrecht (9 procent) en Rotterdam (8 procent) zitten ertussenin. Het vertrekpercentage van jonge gezinnen uit de stad nam vanaf 2014 elk jaar toe en daalde in 2018 licht.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
Het leven op straat is meestal hard en gevaarlijk. Daklozen hebben geen toegang tot onderwijs of medische voorzieningen. Daarbij zijn ze vatbaarder voor misdrijven (vaak door andere daklozen), drugsverslaving, ziektes, lichamelijk en seksueel misbruik, mishandeling en in koudere klimaten onderkoeling of doodvriezen.
Op 1 januari van dit jaar waren 32.000 Nederlanders van 18 tot 65 jaar dakloos, terwijl er in 2020 nog ruim 36.000 daklozen waren. Zij sliepen op straat, bij de daklozenopvang of bij familie of vrienden.