Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
Kleiner deel van dakloze mensen tussen 18 en 27 jaar
Begin 2020 was dat 23 procent, op 1 januari 2016 nog 35 procent. Het aandeel 27- tot 50-jarige daklozen is toegenomen van 49 procent (2016) tot 62 procent (2021). Het percentage dakloze mensen tussen 50 en 65 jaar is eveneens licht gestegen.
Volgens het CBS steeg het geschatte aantal dakloze mensen van 27.000 in 2012 naar 39.000 in 2018. Daarna daalde het geschatte aantal tot 32.000 dakloze mensen op 1 januari 2021.
Daklozen zijn mensen die slapen op straat, in portieken, gebruikmaken van laagdrempelige opvang, of incidenteel van opvang bij vrienden of familie. Van elke 10 duizend Nederlanders in de leeftijd van 18 tot 65 jaar waren er 34 op 1 januari 2020 dakloos.
Wat is de omvang van het probleem? Op de site van het CBS staat: 'Op 1 januari 2021 waren 32 duizend mensen dakloos. Op 1 januari 2020 waren dit er ruim 36 duizend, waarmee de jarenlang stijgende trend van het aantal dakloze mensen tot stilstand kwam.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Als u dakloos bent, kunt u overdag terecht bij een inloophuis. U kunt gewoon binnenlopen tijdens de openingsuren. In het inloophuis kunt u opwarmen, naar de wc gaan, douchen en koffiedrinken. Soms kunt u er eten krijgen of uw kleding omruilen.
1. New York City, New York. Van de 89.503 daklozen in New York woont bijna 90 procent in New York City.
Sinds 1977 zijn er geen straffen meer opgelegd aan bedelaars en landlopers.
Amsterdam. Uit de nieuwste cijfers blijkt dat 80 procent van de daklozen man is en relatief vaak in een van de vier grote steden verblijft (37 procent) – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Heeft u geen huis of dreigt u dakloos te worden? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijke opvang voor een tijdelijke verblijfplek. Deze opvang biedt ook zorg, begeleiding en praktische hulp.
Nog nooit in de geschiedenis waren er zoveel ontheemden op de wereld als op dit moment. Maar liefst 41,3 miljoen personen hadden eind vorig jaar geen eigen huis, blijkt uit een nieuw rapport van het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC). Natuurrampen, conflicten en gewelddaden zijn de grootste oorzaken.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
Een meerderheid van de geïnterviewden vindt het betalen van een eigen bijdrage voor de nachtopvang 'redelijk', 'gewenst', 'normaal' of 'logisch' voor daklozen met een inkomen. Het tarief van €5,- en €7,50 wordt als acceptabel beschouwd in vergelijking met de uitkering die daklozen ontvangen.
Ben je dakloos en je zoekt een plek voor één nacht en kun je nergens slapen, dan kun je terecht bij de Nachtopvang van Humanitas Onder Dak. Hier wordt een veilige slaapplaats geboden, is er de mogelijkheid om te douchen en kleding te wassen.
Tot 2008 was het in de openluchtrecreatie wet geregeld dat je niet mocht slapen in je auto op plekken die daar niet voor bestemd zijn. Deze wet is niet langer geldig maar dat betekent niet dat je nu overal mag slapen. Het is sinds 2008 aan de gemeenten om te bepalen waar je wel en niet mag slapen in de auto.
Mensen worden dakloos door 'een opeenstapeling van crisissen, onfortuinlijke keuzes en domme pech'. Dit noemt Van Doorn het 'Mattheus-effect', naar Mattheus 13, vers 12: 'Want wie heeft, hem zal gegeven worden en hij zal overvloedig hebben; maar wie niet heeft, ook wat hij heeft, zal hem ontnomen worden.
Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste. Dit staat in sterk constrast met de levensverwachting van de gemiddelde westerling, die rond 77 jaar ligt.
Het leven op straat is meestal hard en gevaarlijk. Daklozen hebben geen toegang tot onderwijs of medische voorzieningen. Daarbij zijn ze vatbaarder voor misdrijven (vaak door andere daklozen), drugsverslaving, ziektes, lichamelijk en seksueel misbruik, mishandeling en in koudere klimaten onderkoeling of doodvriezen.
De oorzaak van de dakloosheid wordt meestal niet specifiek benoemd maar deze is vaak terug te vinden in de situatie vóór mensen zich aanmelden. Denk aan een relatiebreuk, ruzie met ouder(s), vrienden of huiseigenaar. Maar daar onder hangt de problematiek die verantwoordelijk is voor het verliezen van een woonplek.
Het is namelijk niet zo dat het overnachten in zo'n opvang gratis is. Nee, er wordt een kleine vergoeding voor gevraagd. Zo betaal je bij het Leger des Heils bijvoorbeeld 5 euro per nacht. Bij strenge vorst in de winter is het soms mogelijk om gratis te slapen bij het Leger des Heils.
Alleen met een huis en inkomen is dakloosheid te voorkomen en is herstel na dakloosheid te realiseren. Het is vele malen effectiever deze materiële hulp te garanderen, dan geld te steken in psychosociale hulpverlening en opvangbedden.
Zij kunnen hier 's avonds en 's nachts terecht voor een praatje, een kop koffie, een warme maaltijd en een plek om te slapen. Daarnaast is er een computer met internet. Ook is het mogelijk om een arts, iemand van de sociale dienst of verslavingszorg te zien.