Over wie hebben we het? tussen de 18 en 27 jaar (CBS-cijfers gaan uit van jongeren tussen de 18 en 30 jaar). Het CBS schat dat er in 2018 12.600 jongeren van 18 tot 30 jaar in Nederland dak- of thuisloos zijn. 4 Deze cijfers zijn schaøngen, exacte cijfers ontbreken.
In 2016 maakten zij 35 procent uit van de mensen zonder eigen bed. In 2021 is dat bijna gehalveerd naar 18 procent. Het percentage daklozen van tussen de 27 en 50 jaar nam juist toe.
Hoe komen jongeren op straat terecht? Veel dakloze jongeren komen uit probleemgezinnen en zoeken hun toevlucht bij zorginstanties. Helaas kom je vanaf je achttiende niet meer in aanmerking voor jeugdzorg. Als je geen sociaal vangnet hebt, eindig je op straat.
Van elke 10 duizend Nederlanders in de leeftijd van 18 tot 65 jaar waren er 34 op 1 januari 2020 dakloos. Tussen 2009 en 2012 nam het aantal daklozen toe van 17 naar 24 per 10 duizend inwoners in die leeftijdsgroep.
Zo'n 84% is man, en 37% verblijft in een van de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht). Meer dan de helft van alle daklozen in Nederland heeft een niet-westerse achtergrond.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste. Dit staat in sterk constrast met de levensverwachting van de gemiddelde westerling, die rond 77 jaar ligt.
Stijgt het aantal dakloze mensen? Volgens het CBS steeg het geschatte aantal dakloze mensen van 27.000 in 2012 naar 39.000 in 2018. Daarna daalde het geschatte aantal tot 32.000 dakloze mensen op 1 januari 2021. De populatie daklozen bestaat vooral uit mannen, op 1 januari 2021 was 80 procent man.
Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Naar schatting leven tussen 100 miljoen en 150 miljoen kinderen op straat. Sommige verwachtingen gaan ervan uit dat dit aantal tot 2020 zal toenemen tot 800 miljoen. UNICEF definieert straatkinderen in twee categorieën: Kinderen die een of andere economische activiteit op straat uitvoeren, zoals bedelen of verkopen.
Op 1 januari 2021 waren er 32 duizend Nederlanders in de leeftijd van 18 tot 65 jaar zonder vaste verblijfplaats die sliepen op straat, in de laagdrempelige opvang of op niet-structurele basis bij familie of vrienden.
Sterker nog: het aantal dakloze jongeren in die gemeenten is de afgelopen jaren zelfs gegroeid. "In ons land zijn 12.400 jongeren die zwerven", vertelde Paul Blokhuis de Tweede Kamer in 2018, met een zwerfkei in zijn hand.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
Een meerderheid van de geïnterviewden vindt het betalen van een eigen bijdrage voor de nachtopvang 'redelijk', 'gewenst', 'normaal' of 'logisch' voor daklozen met een inkomen. Het tarief van €5,- en €7,50 wordt als acceptabel beschouwd in vergelijking met de uitkering die daklozen ontvangen.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.
Heeft u geen huis of dreigt u dakloos te worden? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijke opvang voor een tijdelijke verblijfplek. Deze opvang biedt ook zorg, begeleiding en praktische hulp.
Volgens de wet hebt u alleen recht op een bijstandsuitkering als u ergens ingeschreven staat. Alleen een postadres regelen bij vrienden of familie is dus niet voldoende: u woont dan immers niet op dat adres.
Ook steeds meer Nederlanders met een baan lukt het niet om een betaalbare woning te vinden, en eindigen op straat. Hoe is dat mogelijk, in een klein en rijk land als Nederland? De snel groeiende dakloosheid is het resultaat van decennialang overheidsbeleid, zegt stadsgeograaf Cody Hochstenbach.
Voor deze groep is in het plan van minister De Jonge 'een thuis voor iedereen' expliciet aandacht. Gemeenten gaan in hun woonzorgvisie de behoefte aan huisvesting, zorg en begeleiding opnemen. Hierbij zal er ook gekeken worden naar een woning met de juiste begeleiding voor dakloze mensen.
In 2017 heeft de Dakloze bevolking in de Verenigde Staten werd geschat op 553.742 mensen op een bepaalde nacht. Dit aantal omvat zowel volwassenen en veteranen die op straat leven als kinderen en gezinnen die in opvangcentra wonen.
Het aantal daklozen in Nederland lag op 1 januari van dit jaar op 32.000, 4000 minder dan een jaar eerder. Vooral het aandeel 18- tot 27-jarigen is gedaald, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daarmee is de jarenlange stijging van het aantal daklozen tot stilstand gekomen, stelt het CBS.
Dakloos zijn is niet simpelweg het ontbreken van een dak boven je hoofd, maar het wegvallen van een sociaal vangnet en waardigheid. 'Het is heel vernederend om aan te kloppen bij het Leger des Heils en te vragen: “Mag ik misschien hier slapen vannacht?” Dat is heel diep vernederend.
Veel hulpverleners raden af om zomaar geld te geven aan daklozen. Ze zullen het wel besteden aan drugs of alcohol, klinkt het dan. Iemand die bedelt, weet niet wat goed voor hem is. Dus loop die bedelaar voorbij en gooi je wisselgeld in de collectebus van een goed doel.