De kans dat het een witte kerst wordt is ongeveer 7%. Officieel is het een witte kerst wanneer erin De Bilt beide kerstdagen een gesloten sneeuwdek is. Dit is sinds 1901 slechts 8 keer gebeurt, waarvan de laatste 2 keer in 2009 en 2010.
Witte kerst
De laatste keer was in 2010 en daarvoor in 2009 en 1981, grillig verdeeld in de tijd dus. Natuurlijk is het aantal keren dat ergens in het land sneeuw lag met kerst wel groter dan het officiële aantal. Rond kerst treedt juist vaak een stijging van de temperatuur op.
Dit jaar mag je zeker hoop houden op een witte kerst, want met 15% is de kans op een sneeuwdek deze kerstdagen dubbel zo groot als normaal. Dat de kans op een witte kerst dit jaar groter is, komt doordat ons land op de grens van koude lucht vanaf de Noordpool en zachte lucht uit Zuid-Europa komt te liggen.
Iedereen heeft wel een herinnering aan een mooie besneeuwde kerst. Maar volgens het KNMI komt zo'n witte kerst minder vaak voor dan we denken. Sinds 1903 hebben we in Nederland slechts acht keer een witte kerst gehad volgens de definitie van het KNMI. De laatste keer dat we zo'n witte kerst hadden, was in 2010.
Witte kerst in Nederland
En dat is sinds 1901 slechts acht keer voorgekomen: in 1906, 1938, 1940, 1950, 1964, 1981, 2009 en 2010. Klimatologisch gezien ziet het er dus niet rooskleurig sneeuwkleurig uit. Maar meteorologisch gezien kunnen we natuurlijk altijd verrast worden.
Een mooi sneeuwdek levert dat meestal niet op. De winter met de meeste dagen waarin sneeuw viel in Nederland was in het jaar 1963. Nederland kende in deze winter maar liefst 37 dagen waarin het sneeuwde. Vandaar dat het ook niet vreemd is dat de winter van 1963 staat geregistreerd als de koudste winter tot nu toe.
Als naar alle waarneemstations in ons land wordt gekeken, lag er alleen in 2001 (7 dagen), 2003, 2005 en 2016 ergens in het land sneeuw. Dit was altijd 5 cm of minder en zeer lokaal. In 1924, 1928,1929, 1935, 1936 1968, 1970, 1978 en in 2022 waren er gesloten sneeuwdekdagen.
50-90% kans
In veel Noord- en Oost-Europese steden, maar ook in het noorden van de VS en zelfs het noorden van Schotland heb je meer kans op een witte, dan op een niet-witte kerst. Het Canadese Montreal, Boekarest (Roemenië) en het Schotse Aberdeen zijn bestemmingen met een hoge kans op kerstsneeuw.
Dit artikel is geschreven op 20 december 2021. Houd hier de actuele weersvoorspelling in de gaten. Of het een wit kerstweekend wordt, blijft tot op het laatste moment spannend. “Het is onzeker, maar het kan nog steeds.”
De laatste keer dat we van een officiële witte kerst in Nederland konden spreken was in 2010. 'Officieel' wil zeggen dat er zowel op Eerste als op Tweede Kerstdag een aaneengesloten sneeuwdek ligt in De Bilt, waar het KNMI is gevestigd.
Als je voor 100% kans op sneeuw wilt gaan tijdens kerst, dan is Alaska jouw plek tijdens de feestdagen. Toen er met de warme kerst van 2016 zelfs in Moskou geen sneeuw meer lag, was Alaska gelukkig nog steeds een winter wonderland. Wist je dat het er zelfs -40°C kan worden?
Met een gemiddelde temperatuur van 5,8 °C tegen 3,9 °C normaal was de winter zeer zacht. De winter komt op de zesde plaats van zachte winters sinds 1901.
In vrijwel het hele land heeft het flink gesneeuwd. De meeste sneeuw is tot nu toe gevallen in Twente, de Achterhoek en de regio Nijmegen.
Waar het in december vaak nog wachten is op sneeuw in veel Alpengebieden ligt er vaak al een dik pak in de bekende skigebieden in Noorwegen, Zweden en Finland. Denk eens aan het Noorse Voss, Trysil, Geilo en het Hemsedal of het Zweedse Åre.
Met kerst treedt de dooi in met lichte neerslag en op tweede kerstdag is er ook regen, waardoor het sneeuwdek begint te smelten. Op 15 december 1950 viel er circa 10 cm, waarvan met kerst ongeveer de helft was overgebleven. Zware sneeuwval in de kerstnacht en 's nachts strenge vorst.
De laatste witte kerst is al een tijd geleden, 2010. In vrijwel heel Nederland lag toen 5 tot 20 centimeter sneeuw. Zuid-Limburg was met een sneeuwdek van 30 tot 45 centimeter koploper. Het pak in De Bilt was met 5 centimeter aanzienlijk minder dik, maar het bleek voldoende voor een officiële witte kerst.
Het is de hoogste tijd voor onze definitieve winterverwachting en daar is hij dan. De winter van 2022 lijkt in de westelijke helft van Europa, en dus ook in Nederland, een duidelijk koudere dan normale en vrij droge winter te worden, met vooral in de tweede helft van de winter mogelijk langdurig winterweer.
Hierdoor ontstond er ook de kersttijd, namelijk de periode tussen 25 december en 6 januari. In deze tijd werden er vier kerstdagen gevierd. De Tweede Kerstdag, namelijk 26 december, stond hierbij in het teken van Sint Stefanus. Deze vier Kerstdagen werden in de loop van de tijd teruggebracht naar twee Kerstdagen.
Natte sneeuw in mei is best zeldzaam, maar dat de sneeuw ook echt blijft liggen is heel bijzonder. De laatste dag na de winter in De Bilt met een sneeuwdek is 4 mei. Dat gebeurde in 1978. In De Bilt werden de laatste natte sneeuwvlokken waargenomen op 17 mei 1935.
In de vorige eeuw viel er in de aprilmaand landelijk op gemiddeld 2 dagen sneeuw. Deze eeuw is dat nog maar 1 keer in de 3 jaar. Sinds het begin van de sneeuwmetingen in 1951, kwam het bijna ieder jaar wel tot aprilsneeuw, alleen in de jaren 1974, 1987 en in 1993 was dat niet het geval.
Over het algemeen valt in Nederland de meeste sneeuw in december, januari en februari. Soms doet de lente al bijna haar intrede als er nog sneeuw valt. In februari 2010 kopten de kranten bijvoorbeeld nog dat Nederland zich moest opmaken voor de hevigste sneeuwval in 30 jaar.
Volgens weerhistoricus Christopher Burt ligt de plek op aarde waar de meeste sneeuw valt in de Japanse Alpen (daar waar de bergen door de prefectuur Nagano lopen), even ten westen van Tokamachi en Takakura.
Een grove vuistregel is dat er bij 6 graden boven nul bij buiensituaties nog sprake kan zijn van sneeuw en bij 2 of 3 graden boven nul tijdens de passage van fronten. Bij temperaturen boven nul spreekt men zoals eerder genoemd, van natte sneeuw.
Uit historische gemiddelden is verder gebleken dat in januari ook de gebieden in de Noordelijke Alpen veelal goede sneeuw hebben. Dus veel gebieden in het Oostenrijkse Tirol, de Arlberg en Zwitserland liggen er in januari erg goed bij.
Sneeuw is een vorm van neerslag die bestaat uit ijskristallen, welke bekend staan als sneeuwvlokken. Het is een weersverschijnsel in een vaste vorm van water, oftewel ijs.