Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
U bent dakloos als: u geen adres heeft, en. u geen postadres (briefadres) heeft, en. tijdelijke (maatschappelijke) opvang niet mogelijk is voor u.
Zo'n 84% is man, en 37% verblijft in een van de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht). Meer dan de helft van alle daklozen in Nederland heeft een niet-westerse achtergrond.
Het advies van Hoekman is dus geen geld geven. "Als je echt iemand wilt helpen, kun je een broodje voor de bedelaar kopen in de winkel. Je zal dan zien dat hij of zij dat broodje niet eens wil hebben." Het is volgens hem ook lang niet altijd het geval dat bedelaars erg hulpbehoevend zijn.
Veel hulpverleners raden af om zomaar geld te geven aan daklozen. Ze zullen het wel besteden aan drugs of alcohol, klinkt het dan. Iemand die bedelt, weet niet wat goed voor hem is. Dus loop die bedelaar voorbij en gooi je wisselgeld in de collectebus van een goed doel.
Daklozen zonder werk trachten aan geld te raken door te bedelen of te stelen, hoewel deze methoden weinig geld opbrengen. Lucratiever is geld te krijgen door tekenen op de straat, muziek spelen of andere vormen van vermaak. Ook zijn er vele initiatieven, zoals het verkopen van de daklozenkrant.
Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste. Dit staat in sterk constrast met de levensverwachting van de gemiddelde westerling, die rond 77 jaar ligt.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
Dit is 50 procent van het netto minimumloon. Er wordt dus tot € 285,62 gekort op de uitkering. Iemand die (tegen zijn zin) op straat verblijft krijgt nog maar 50 procent van het minimumloon. Het is voor dak- en thuislozen overigens erg lastig om te zien hoe de berekeningen zijn gemaakt.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Heeft u geen huis of dreigt u dakloos te worden? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijke opvang voor een tijdelijke verblijfplek. Deze opvang biedt ook zorg, begeleiding en praktische hulp.
Het CBS publiceert jaarlijks een schatting van de omvang van de populatie feitelijk daklozen in Nederland. Daaronder worden verstaan mensen die slapen op straat, in portieken, gebruikmaken van laagdrempelige opvang, of incidenteel van opvang bij vrienden of familie. Op 1 januari 2021 ging het om 32.000 mensen.
Volgens de wet hebt u alleen recht op een bijstandsuitkering als u ergens ingeschreven staat. Alleen een postadres regelen bij vrienden of familie is dus niet voldoende: u woont dan immers niet op dat adres.
Een meerderheid van de geïnterviewden vindt het betalen van een eigen bijdrage voor de nachtopvang 'redelijk', 'gewenst', 'normaal' of 'logisch' voor daklozen met een inkomen. Het tarief van €5,- en €7,50 wordt als acceptabel beschouwd in vergelijking met de uitkering die daklozen ontvangen.
Als u dakloos bent, kunt u overdag terecht bij een inloophuis. U kunt gewoon binnenlopen tijdens de openingsuren. In het inloophuis kunt u opwarmen, naar de wc gaan, douchen en koffiedrinken. Soms kunt u er eten krijgen of uw kleding omruilen.
Als je iemand op straat ziet, dan is contact opnemen met de plaatselijke daklozenopvang vaak het beste dat je voor hem/haar kunt doen. Sommige mensen weten vaak niet waar ze hulp kunnen vinden, en krijgen die dus ook nooit. Bel voor hen, om hen op de weg naar herstel brengen. Bel de hulpdiensten.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.
Dak- en thuisloze jongeren hebben grote behoefte aan meer stabiliteit en continuïteit in de hulp en ondersteuning die ze ontvangen. Zoals vaste hulpverleners en netwerk waar de jongere op terug kan vallen. Langdurige ondersteuning is nodig, ook als de jongeren niet langer dakloos zijn.
Dakloos zijn is niet simpelweg het ontbreken van een dak boven je hoofd, maar het wegvallen van een sociaal vangnet en waardigheid. 'Het is heel vernederend om aan te kloppen bij het Leger des Heils en te vragen: “Mag ik misschien hier slapen vannacht?” Dat is heel diep vernederend.
Daklozen in andere landen
Overal in de wereld zijn daklozen. In rijke landen leven ze vooral in grote steden. Ze slapen vaak in metrostations of tunnels. Maar de meeste daklozen op de wereld wonen in arme landen.
Daklozen vaak man en ingeschreven in vier grote steden
Op 1 januari 2021 was 80 procent van de daklozen man, en 37 procent verbleef in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag of Utrecht. Van alle Nederlanders tussen 18 en 65 jaar was de helft man en woonde ongeveer 16 procent in een van deze vier steden.
Onze deur staat open. We helpen gemeenten en organisaties bij het oplossen van problemen die te maken hebben met isolement, armoede en sociale uitsluiting van kwetsbare mensen.