Tijdens normale omstandigheden houdt een koe, door te zweten en hijgen haar lichaamstemperatuur op peil. Door een versnelde ademhaling en verdamping via de huid zijn ze in staat om de warmte af te voeren.
“Koeien kunnen wel zweten, maar zullen als eerste ook sneller gaan ademen om hun warmte kwijt te raken. Daarnaast ook aanpassingen om eigen warmte productie te verlagen (door minder te eten en te bewegen) en warmte afgifte te bevorderen door koelte en schaduw op te zoeken en natuurlijk meer water te drinken.
Koeien hebben ventilatie nodig om af te koelen. In open stallen is de meest effectieve methode natuurlijke ventilatie vanaf de zijkant, in combinatie met mechanische ventilatie vanaf 20°C. In hete klimaten is tunnelventilatie ook een goede methode om de koeien af te koelen.
Bij een temperatuur van 20 °C en een luchtvochtigheid van 60 tot 80 % heeft een koe al last van de warmte. Een koe kan temperaturen tot 30 °C zonder problemen verdragen maar gebruikt dan wel extra energie om zich zelf te koelen.
Boven de twintig graden krijgen koeien al last van de warmte en bij dertig graden is het echt niet meer te harden”, stelde Thomas van Slobbe van het meldpunt Koeien zonder schaduw. „Ze worden lusteloos, staan te puffen en te hijgen.
Koeien kunnen tegen de kou
Koeien gaan bijna altijd naar buiten, ze kunnen namelijk goed tegen regen en kou. Op een biologische boerderij willen we koeien zo lang mogelijk in de wei laten lopen. Net zoals we op het kinderdagverblijf de kinderen zo vaak mogelijk buiten willen laten spelen.
"Ze kunnen een beetje zwemmen, maar dat is een soort onbeholpen gespartel." De koe is waarschijnlijk meegevoerd door de stroming. "Door stuwing kunnen ze wel in een bepaalde richting zwemmen. Ze kunnen goed blijven drijven, dus ze zullen niet zo snel verdrinken.
Uit de zon in de stal
Koeien lopen normaal gesproken graag in de wei. Behalve als het langdurig regent en als het te warm is. Dan zoeken ze liever de schaduw op. Veel koeien blijven bij warm weer daarom binnen in de stal.
De normale lichaamstemperatuur van een schaap ligt tussen 38 en 40 °C. Bij warm weer kunnen schapen beginnen hijgen en zweten om koel te blijven. Als ze een volgroeide vacht hebben, kunnen volwassen schapen makkelijk koude temperaturen aan (zelfs vriestemperaturen).
Als je oververhit bent dan zul je merken dat je je gauw vermoeid voelt. Klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid en neiging tot flauwvallen kunnen hier ook bijhoren. Daarnaast kan het zijn dat je spierkrampen ervaart in de armen en benen. Als je oververhit bent zal je ook meer gaan transpireren.
Bij matige hittestress (THI 72-80) gaan dieren nog meer hijgen en kwijlen met open mond. Ze liggen minder en staan langer en vaker recht omdat ze zo meer warmte kwijt raken. De voeropname daalt nog sterker met productiedalingen tot 25% als gevolg. De lichaamstemperatuur kan licht stijgen (>38.8°C).
Normale temperatuur voor rundvee
De normaalwaarden verschillen naargelang de leeftijd van het dier: tussen 38,5 en 40,5 °C voor een pasgeboren kalf, tussen 38,6 en 39,4 °C voor kalveren, tussen 38,0 en 39,3 °C voor een volwassen melkkoe en tussen 36,7 en 39,1 voor een volwassen zoogkoe.
Hittestress voorkomen
Zorg voor water dat niet te koud is. Koeien kunnen in korte tijd meer drinken van water dat 20ºC is dan van kouder water. Zorg voor een goed geventileerde stal. Maak gebruik van (mobiele) ventilatoren en voorkom directe zoninval door het licht vooral via de zijgevels binnen te laten komen.
Varkens zijn gevoelig voor warmte. Vanaf 20 graden kan het al te warm voor ze zijn. Varkens zweten niet, maar rollen door de modder om af te koelen. Alleen: in de dichte stallen van de vee-industrie is geen modder.
Je kunt merken dat een koe op het punt staat te kalven aan het gedrag - zo legt De Geus uit - of aan het opzwellen van de uierklieren of de daling van de lichaamstemperatuur. Als de geboorte niet vlot verloopt, is het nuttig via de geboorteweg te voelen of het kalf wel goed ligt.
De appels en peren zijn vanwege hun hoge energiewaarde zeker in te schakelen in een rantsoen van melkkoeien, vleesrunderen, schapen of geiten, hetzij rauw en in stukken gehakt, hetzij ingekuild.
De aankoopprijzen van runderen lopen sterk uiteen. Reken op meer dan 500 euro voor een koe. Jonge stieren zijn vaak goedkoper, reken hier de castratiekosten nog bij. Daarnaast zijn er uiteraard nog heel wat andere kosten: een weide, een stal, het stro, het voer en de dierenarts kosten geld.
Het schaap (Ovis aries) is een gedomesticeerd zoogdier dat al sinds eeuwen gebruikt wordt door de mens, voor wol, melk en vlees. Een vrouwelijk schaap wordt ooi genoemd, een mannelijk dier een ram en een jong een lam.
Paarden kunnen goed met warmte omgaan, maar extreme warmte kan gevaarlijk zijn voor paarden. Dehydratie, sloomheid en algehele malaise kunnen het gevolg zijn van oververhitting.
Ademhaling De normale ademfrequen- tie van een rund schommelt tussen 15 en 35 keer per minuut en wordt het best bepaald wanneer de dieren zeer rustig zijn.
Zonder voelbare luchtstroom mag het niet warmer zijn dan 25˚C. Voor zeer lichamelijk inspannend werk geldt een maximum van 25˚C. Mits er een voelbare luchtstroom is. Anders mag het niet warmer dan 23˚C zijn.
Wat je moet weten! In tegenstelling tot stereotypen, zijn koeien geen hersenloze wezens. zelfs, compleet met het laten van tranen net als mensen.
Een koe slaapt ongeveer 1,5 uur en dan heb je het over de diepe slaap. Als we dommelen en dutjes nog meenemen, dan slapen ze zelfs 3 uur.”
Sterker nog, er zijn maar 2 zoogdieren die niet kunnen zwemmen: Giraffen, maar die zijn zo lang dat ze niet snel in de problemen komen, en mensapen, maar die kunnen het wel leren, denk maar aan mensen! O ja, Nijlpaarden zwemmen ook niet echt, die lopen over de bodem!