Om optimaal te profiteren van de gezonde voedingstoffen van aardappelen, moet je ze in de schil koken of stomen. Zo verliezen ze minder mineralen, vitaminen en smaak. Borstel ze wel grondig schoon onder stromend water. Alleen dan is de schil eetbaar.
Gekookte aardappelen zijn gezonder dan gefrituurde of gebakken aardappels. Hoe bewerkten hoe minder okay! Friet (patat) of chips zijn daarom ongezonder dan gekookte aardappelen. En als je aardappelen kookt, laat afkoelen en ze daarna verwerkt in bijvoorbeeld een salade, dan verlaag je de glycemische index tot wel 40%.
Frituren. Gefrituurde aardappels (zoals frites) bevatten door deze bereidingswijze meer vet en calorieën dan gebakken aardappels.
De aardappel is een gezonde energieleverancier. Het levert energie in de vorm van complexe koolhydraten maar ook essentiële voedingsstoffen zoals voedingsvezels, mineralen en vitaminen. In de voedingsdriehoek staat de aardappel in de donkergroene zone, naast brood en andere volkoren graanproducten.
Aardappelen bevatten minder calorieën
Vergeleken met eenzelfde portie gekookte aardappelen leveren gekookte deegwaren en rijst meer calorieën, minder kalium en geen vitamine C.
Maar wanneer je de aardappel eerst laat afkoelen, verandert dit zetmeel in resistent zetmeel. Dat houdt in dat je lichaam dit niet meer kan opnemen, waardoor het door je lichaam als voedingsvezel wordt gezien. Dit stimuleert een gezonde darmflora. In dat opzicht is een koude aardappel dus gezonder dan een warme.
100 gr bruin brood (ongeveer 3 middelgrote sneden) is ongeveer 240 kcal of 1 snede brood is ongeveer 80 kcal. 100 gr gekookte aardappelen (ongeveer 2 middelgrote aardappelen) is 76 kcal. Brood en aardappelen zijn dus geen calorierijke voedingsmiddelen maar wel zeer waardevol in onze voeding.
Aardappelen zijn goed voor je darmen. Naast het feit dat resistent zetmeel in aardappelen de bloedsuikerspiegel ten goede kan komen, kan het ook bijdragen aan een goede darmflora. Wanneer de stof de dikke darm bereikt, wordt het een waardevolle voedingsbron voor heilzame darmbacteriën.
Wat zegt de gezonde meetlat? Met honderd gram gekookte aardappels op je bord, werk je 83 kcal naar binnen. Honderd gram spaghetti levert je 131 kcal aan energie. Aardappelen bevatten minder eiwitten (2 gram) dan volkorenpasta (5.5 gram).
Op het platteland worden meer aardappels gegeten. 41% van de Nederlanders die op het platteland wonen, eten 4 keer in de week aardappels of vaker. Onder de inwoners van de grote steden is dit 20%. Gemiddeld eten 62% van de Nederlanders elke dag aan tafel.
Conclusie: een gewone aardappel is niet slecht, maar net handig bij het afvallen. Geen overdreven portie nemen is wel aangewezen, zeker bij aardappelbereidingen met meer vet. Extra wist-je-datje: een zoete aardappel heeft evenveel kcal als gewone aardappel, dus is ook helemaal OK!
Aardappelen bevatten koolhydraten, vooral in de vorm van zetmeel. Ook leveren aardappelen vezels, vooral in de schil. Aardappelen bevatten vitamine C en vitamine B6, en in kleinere hoeveelheden ook andere B-vitamines. Daarnaast zit er in aardappelen kalium en in kleinere hoeveelheden ook calcium en fosfor.
Koken in de schil
Aardappels in de schil koken is het beste: het zorgt ervoor dat er minder vitamines verloren gaan. In aardappelen zit vooral veel vitamine C. Daarvan gaat ongeveer eenderde deel verloren tijdens het koken. Door koken in de schil zal het vitamineverlies iets minder zijn.
Krijg je visite? Mik dan op 250 gram ongekookte aardappelen per persoon. Dit is het gemiddelde voor een volwassene. Gebruik voor een grotere eter 300 gram aardappelen.
Zetmeel uit aardappelen bindt gifstoffen in de darmen, zodat ze niet in de eerste plaats de lever bereiken. Het eten van aardappelen kan daarom heel nuttig zijn voor de gezondheid van de lever(4).
Soms lees je wel eens dat je nieuwe aardappelen twee keer moet koken om eventuele giftige stoffen te doden, maar dat is totaal overbodig. Het klopt wel dat primeuraardappelen meer solanine – een natuurlijke en licht giftige stof – bevatten, maar die is in normale hoeveelheden niet schadelijk voor volwassenen.
Maar hoeveel gram aardappelen kun je het beste eten per persoon als je wilt afvallen? Het kan dan geen kwaad om je portie te verlagen naar zo'n 200 gram per persoon.
Net als andere groentesoorten bevat prei veel vezels en voedingsstoffen en weinig calorieën. Het donkergroene gedeelte van de prei bevat de meeste vitamines en mineralen. Veel groente eten verlaagt het risico op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker.
Hoewel sommigen botulisme hebben gekregen na het eten van gebakken aardappelen, is het onjuist dat aardappelen helemaal niet opgewarmd mogen worden. Restjes kunnen gewoon opnieuw verwarmd worden.
Voor een normale portie aardappelen reken je best zo'n 200 gram. Uiteraard zullen de liefhebbers van onze populaire 'patatten' of grote eters wellicht wat meer van de knollen op hun bord willen zien liggen.