Het bit werkt via de tong in op de lagen van het paard. (De 'lagen' is de tandenloze ruimte in de onderkaak.) Over het algemeen geldt dat hoe dunner het bit des te scherper het in de mond werkt. Er zijn vele verschillende soorten bitten.
Werking: zou een ruiter aan een stangteugel trekken, dan kantelen de stangen of scharen aan de buitenkant van de mond. Daardoor neemt de druk op het paard aan drie kanten tegelijkertijd toe: het mondstuk reageert op de druk, de kinketting en het kopstuk.
Een paard ervaart wel degelijk pijn als hij een zweepslag krijgt, of zweren, blaren, kloofjes of schuurplekken oploopt door een neusriem of bit. De mate waarin het bit en de neusriem het paard pijn doen, hangt af van verschillende factoren.
Je kunt zien dat een bit goed past als het bit aan beide zijden van de mond ongeveer 0,5 cm tot 1 cm uitsteekt. Bij een bit met losse ringen (zoals een watertrens) moet er niet te weinig ruimte overgehouden worden aan de zijkanten.
Aan de zijkant van de mond moet het bit aan beide kanten ongeveer een halve centimeter uitsteken (niet meer). Als het bit helemaal (strak) tegen de mond van je paard zit kunnen er wondje en schuurplekjes in de mondhoeken ontstaan.
Bustrens en D-trens
De Bustrens is een vriendelijk bit voor de paardenmond en is heel eenvoudig. Dit bit knijpt niet in de hoeken van de paardenmond tijdens gebruik. De D-trens is vergelijkbaar met de Bustrens.
Een dubbelgebroken bit geeft meer druk op de tong en werkt iets minder in op de lagen. Het kan niet dubbel vouwen waardoor het bit niet tegen het gehemelte kan komen. Ook een dubbelgebroken mondstuk is vrij standaard en kan voor veel verschillende paarden worden gebruikt.
Zo gaat dat bij paarden ook. Bepaalde bitmaterialen zorgen voor meer schuim dan andere. Alleen dat is de simpele reden waarom paarden met een bit over het algemeen meer kauwen en daarmee meer schuim aanmaken dan paarden met een bitloze optoming.
Een tongboog zorgt dat het mondstuk ook op de lagen inwerkt en daardoor een scherpere inwerking krijgt. Het ongebroken mondstuk maakt het onmogelijk eenzijdige teugelhulpen te geven en het mondstuk is daardoor niet geschikt voor ruiters die nog niet voornamelijk op been- en zithulpen rijden.
Het betekent vooral dat je paard je iets duidelijk wil maken. Tenzij een paard geen voortanden meer heeft, is het allereerst een teken van ongemak of pijn. Een open mond of uitstekende tong is dus heel onwenselijk, het betekent dat het paard ergens in zijn lijf ongemakkelijk is.
Het bit is ook de meest voorkomende reden dat een paard tanden knarst, zijn staart zwiept of uiting geeft aan nervositeit, spanning of verzet.
In een krappe stal is het voor een paard lastiger om op te staan. Heeft hij daar een slechte ervaring mee, dan zal hij angst krijgen om te gaan liggen. Dat kan ertoe leiden dat hij zo moe wordt, dat hij staand slapend omvalt, met alle nare gevolgen van dien.
Zwiepen. De staart zachtjes heen en weer slaan is om de vliegen weg te jagen. Maar als het paard de staart zo hard mogelijk heen en weer slaat is hij geïrriteerd of boos. Dit is meestal een behoorlijk duidelijk waarschuwingssignaal dat hij gaat trappen of bokken en je moet er direct aandacht aan besteden.
Men kan ook één teugel gebruiken door middel van een verbindingsriempje (Brug), waar men de teugel aan bevestigd. Door het gebruik van een pelham is een paard makkelijker diep in te stellen en wordt vaak gebruikt bij sterkere paarden.
Anders dan een trensbit werkt een stangbit via een hefboom. Bij een stangbit zit het bit in de mond van het paard, die vastzit aan een stang die buiten de mond hangt. Aan deze stang zitten de teugels, waardoor deze werkt als een hefboom en een ruiter de teugels fijnzinnig kan hanteren.
Locked bitten
Een locked bit blokkeert op het moment dat de ruiter (of het paard) meer druk neemt op de teugels. Hierdoor verandert het bit in een ongebroken trens en werkt de ruiterhand sterker in.
Ongebroken of locker bitten zijn echt dé bitten voor sterke paarden. Locker bitten werken als volgt: is je paard gewoon rustig en fijn, werkt het bit als een normaal enkel of dubbelgebroken bit.
Een D-trens en bustrens hebben door de vaste ringen een duidelijkere inwerking in de paardenmond. Deze bitten zijn uitermate geschikt voor paarden met een onrustig hoofd.
Een Baucher bit is voorzien van een extra ring om je bakstukken aan te bevestigen. Hierdoor heeft een Baucher bit een lichte hefboomwerking, bij het geven van druk op de teugels wordt er lichte druk uitgeoefend achter de oren van het paard. Een Baucher bit is alleen geschikt voor gevorderde ruiters.
Dat is een teken dat je vertrouwen uitstraald, en dat ze zich op hun gemak voelen, EN natuurlijk vinde ze het lekker om dat zout te likken, maar zouden ze zich niet op hun gemak voelen, dan zouden ze niet likken!
Het bit moet op de juiste hoogte hangen. Wanneer je de beide lippen iets van elkaar haalt, kan je zien hoe het bit hangt. Er moeten één of twee vingers tussen het bit en de tanden passen. Het bit mag de haaktanden en de kiezen niet raken.
PLUSPUNTEN VOOR HET LEREN BIT:
Het kinriempje zorgt er ook voor dat het bit bij onverwachte bewegingen niet door de mond getrokken kan worden. Dit bit kent GEEN mechanische inwerking. Voor alle doeleinden toepasbaar. Het bit zal zich in de loop der tijd ergonomisch vormen naar de mond van het paard (super fijn dus!)
De oplossing
Vaak kan een bit met ander breekpunt al helpen en dan met name een enkelgebroken bit. Waar een dubbelgebroken bit druk geeft over de gehele tong geeft een enkelgebroken bit enkel druk op de zijkanten van de tong en het gehemelte. Daardoor komt het middenstuk van de tong vrij van druk.
Het gebruik van een bit voor een harde mond is alleen geschikt voor zeer ervaren ruiters. Een echte bestseller is de Busse stang, dit bit heeft 2 delen welke onafhankelijk van elkaar bewegen en een roterend middenstuk. Dit bit heeft een directe inwerking zonder dat het scherp is.
Een dubbelgebroken bit beweegt wel wat meer dan een enkelgebroken bit in de mond van het paard. Bij een dubbelgebroken bit geldt: een smal tussenstukje geeft minder druk op de tong (en gaat meer richting de werking van een enkelgebroken bit) en een breed tussenstukje geeft juist meer druk bovenop de tong.